هر فصل، ناترازی یک حامل انرژی/ بعد از قطعی برق، نوبت گاز است؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، ندا زارعی: کمبود و ناترازی انرژی، در روز‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین معضلات دولت چهاردهم تبدیل شده و تقریبا تمامی نهاد‌های مربوطه را درگیر کرده است. بعد از گذشت تابستان گرم و قطعی برق در آن روزها، این انتظار وجود داشت که ناترازی بعدی مربوط به کمبود گاز و در فصل زمستان باشد. اما در روز‌های پاییز، صنعت برق و نیروگاه‌های کشور مجددا با مشکلاتی در تامین برق مورد نیاز مردم حتی در بخش خانگی مواجه شده‌اند. به همین دلیل دولت چهاردهم در راستای مدیریت انرژی در دوره سرد سال، اعلام کرده که در تمامی نقاط شهر تهران با برنامه ریزی منظم و به صورت نوبت بندی شده، قطعی برق اتفاق می‌افتد. این خاموشی‌ها از ساعت ۹ صبح دوشنبه ۲۱ آبان ماه آغاز شده است. همچنین زمان خاموشی نیز در تمامی نقاط بر اساس روز قطع برق، ثابت و معادل ۱۲۰ دقیقه است.

با وجود این شرایط، در ماه‌های آینده که با ورود به فصل سرما، مصرف گاز افزایش پیدا خواهد کرد، پیش‌بینی می‌شود که کمبود و ناترازی گاز به شکل جدی‌تری در حوزه‌های مختلف خانگی، تجاری، صنایع و... خود را نشان دهد. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در رابطه با این موضوع در گزارش خود آورده است که در سال ۱۴۰۱، ناترازی گاز طبیعی در اوج مصرف به ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسید و اگرچه به واسطه افزایش دما در سال ۱۴۰۲، این عدد به حدود ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز کاهش یافت، همچنان چالش ناترازی گاز طبیعی در کل سال به‌ویژه ماه‌های سرد وجود دارد.

بر اساس اظهارات سعید توکلی مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران، در حال حاضر روزانه ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز پالایش شده به شبکه سراسری تزریق می‌شود و نزدیک به ۷۲ درصد تأمین انرژی کشور وابسته به گاز است. در حال حاضر ۵۱ درصد گاز تولیدی کشور در بخش خانگی، تجاری، حمل و نقل و صنایع جز مصرف می‌شود که سهم این بخش‌ها در زمستان تا ۸۵ درصد هم می‌رسد؛ یعنی وقتی در روز‌های سرد زمستان تولید و توزیع گاز کشور به ۸۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسید، مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری، حمل‌ونقل و صنایع خرد تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب هم می‌رسد و بقیه گاز را به سایر مصارف از جمله صنایع عمده شامل سیمان، پتروشیمی، فولاد، مس، آلومینیوم و نیروگاه‌ها تحویل می‌دهیم.

معاون وزیر نفت همچنین در رابطه با میزان ناترازی گاز در زمستان پیش‌رو اظهار کرد: پیش بینی ما بین ۲۵۰ میلیون مترمکعب یا ۳۰۰ میلیون مترمکعب است و علت آن هم وابستگی بیش از حد مصرف کننده‌ها به گاز است.

علاوه بر وضعیت نامناسب موجود در حوزه تامین انرژی مورد نیاز مردم، اعلام صریح و مستقیم معاون زیر نفت درباره میزان ناترازی گاز در ماه‌های سرد آینده، نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد. با توجه به اینکه نوع حامل‌های انرژی گاز و برق با یکدیگر متفاوت است و نمی‌توان مانند برق، گاز بخش خانگی را قطع کرد؛ در نتیجه دولت مجبور به قطع گاز صنایع یا بخش‌های دیگر خواهد شد. در این صورت نیز اقتصاد کشور دچار آسیب خواهد شد.

حداقل انتظاری که از مسئولان این حوزه وجود دارد این است که به سمت اجرایی کردن راهکار‌های این مشکلات حرکت کنند. برخی راهکار‌ها بلندمدت هستند و برای نتیجه‌گیری از آنها باید هرچه زودتر اقدام کرد تا بتوان در سال‌های آتی از این نوع مشکلات جلوگیری کرد.