حمایت از کسب‌وکار‌های داده‌محور برای توسعه هوش مصنوعی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علیرضا قشقاوی امروز در کنفرانس ملی حکمرانی داده و هوش مصنوعی که در دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: برای توسعه هوشمندسازی و هوش مصنوعی نیازمند سه عامل زیرساخت که شامل توسعه جی‌پی‌یوفارم‌ها می‌شود، نیروی انسانی و سرمایه انسانی که توسعه دهندگان مدل‌ها و الگوریتم‌های هوش مصنوعی هستند و داده، هستیم.

وی ادامه داد: ما وقتی از توسعه هوش مصنوعی صحبت می‌کنیم، تا زمانی که در زمینه داده کاری انجام ندهیم، کار‌های انجام شده بیهوده است؛ چرا که پیش نیاز توسعه هوش مصنوعی «داده» است.

قشقاوی بر اهمیت حکمرانی داده و دسترسی به داده‌های قابل اعتماد تاکید کرد و یادآور شد: در زمینه حکمرانی داده، دو لاین و خط راهنما در پیش رو داریم که یکی از آنها حفاظت از حریم خصوصی در حوزه داده و دیگری ایجاد دسترسی به داده برای توسعه ابزار‌های هوش مصنوعی با هدف زندگی و رفاه بیشتر است.

معاون توانمندسازی سازمان ملی هوش مصنوعی تاکید کرد: اگر فرمان حکمرانی داده‌ها را به سمت هر کدام از این خطوط نزدیک کنیم، می‌تواند عوارضی را برای توسعه به همراه داشته باشد.

وی در این باره توضیح داد: به عنوان نمونه در اروپا نظارت‌های زیادی بر روی داده‌ها قایل شده‌اند و این نظارت‌ها حتی قبل از عصر AI بوده است و نتیجه آن شده است که فضای توسعه هوش مصنوعی در اروپا درست شکل نگرفته و اروپا در هوش مصنوعی، اثرگذار و توسعه‌دهنده نیست و بیشتر در حوزه تدوین مقررات هوش مصنوعی فعال شده است.

قشقاوی با بیان اینکه این مسأله (محرمانگی داده‌ها) مبتلا به کشور ما نیز هست، گفت: از یک سو ما بر هر داده‌ای برچسب محرمانه‌ای می‌گذاریم و این امر باعث شده که دسترسی به داده محدود شود و از سوی دیگر باز گذاشتن دسترسی به داده منجر به نقض حریم خصوصی می‌شود و عوارضی را مانند کشور چین در پی دارد، ولی در عین باز بودن دسترسی‌ها به داده‌ها در کشور چین به توسعه روش‌ها و الگوریتم‌های بومی منجر شده است.

وی اضافه کرد: رویکرد اصلی در حکمرانی داده رویکرد حکمرانی داده با هدف بهره‌برداری از ظرفیت‌های بومی و ملی برای توسعه مدل‌های جهانی است. ما مزیت رقابتی با کشور‌های توسعه دهنده هوش مصنوعی مانند آمریکا و چین و برخی از کشور‌های منطقه نداریم، ولی داده‌های نسبتا منحصر به فردی به فارسی داریم و این داده‌های فارسی می‌توانند مزیت رقابتی برای ما ایجاد کنند و اگر درست مدیریت شوند، می‌توانند منجر به توسعه مدل‌های ارزش افزوده شوند.

معاون توانمندسازی سازمان ملی هوش مصنوعی خاطر نشان کرد: این مسأله نیز وجود دارد که اگر به طور کامل دسترسی به این داده‌ها باز شود، مزیت ما از بین می‌رود و اگر دسترسی‌ها محدود شود توسعه مدل‌ها حتی در کشور رشد نمی‌کند.

وی خطاب به قانونگذاران گفت: مهمترین نکته‌ای که در حکمرانی داده داریم، پرهیز از شتاب‌زدگی در حوزه تنظیم گری است. منحنی رشد هوش مصنوعی، ملاحظات حکمرانی را می‌طلبد، اما در دنیا رویکرد اول در این حوزه، توسعه گرایی است، به این مفهوم که در حکمرانی داده مانعی برای توسعه پلتفرم‌های هوش مصنوعی ایجاد نشود؛ از این رو اولین موضوع حکمرانی داده در هوش مصنوعی، تنظیم‌گری و ایجاد فضای رشد برای استارت‌آپ‌ها است و باید به گونه‌ای رفتار شود که محدودیتی برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها ایجاد نشود.

قشقاوی اظهار کرد: باید حواسمان باشد که در قانونگذاری به گونه‌ای عمل صورت گیرد که هم ملاحظات محرمانگی لحاظ شود و هم فضا برای رشد شرکت‌های هوش مصنوعی فراهم شود.

وی با تاکید بر ترویج فرهنگ اشتراک گذاری داده در میان صاحبان داده، گفت: در دستگاه‌های دولتی باید برچسب‌گذاری محرمانگی بر داده‌ها را بردارند، چرا که بسیاری از داده‌ها را با حذف هویت گمنام‌سازی می‌توان استفاده کرد. مواردی را داریم که در برخی از دستگاه‌ها به منظور دریافت برنامه و یا مشاوره و یا تحلیل داده، اطلاعات سازمان به موتور‌های خارجی داده می‌شود.

معاون توانمندسازی سازمان ملی هوش مصنوعی با تاکید بر حمایت از راه‌اندازی کسب و کار‌های داده محور، گفت: توسعه داده و داده محوری باید به عنوان کسب و کار داده دیده شود. این حوزه یک حیطه بین رشته میان فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی است و شرکت‌های داده محور قرار است در زمینه‌های از آزادسازی تا گمنام‌سازی و فرآوری داده و رعایت امنیت و مدیریت دسترسی به داده، فعال شوند.

وی با بیان اینکه این رویکرد می‌تواند راه‌اندازی بورس داده و یا سکو‌های اشتراک‌گذاری داده تلقی شود، افزود: پله اول این حوزه با فعالیت بخش خصوصی خواهد بود.

وی با اشاره به فعالیت‌های سازمان ملی هوش مصنوعی، گفت: این سازمان قرار است متولی هوش مصنوعی باشد، نه متصدی آن؛ چون توسعه این حوزه قرار نیست به صورت مستقیم از سوی یک نهاد انجام شود. تسهیل‌گری و ایجاد زیر ساخت پردازشی از جمله ماموریت‌های این سازمان به شمار می‌رود.

وی دسترسی به داده‌ها را از دیگر اقدامات این سازمان عنوان کرد و گفت: در این راستا با تفاهم‌نامه‌ای که با سازمان فضایی داشتیم، داده‌های پژوهشگاه فضایی و اشتراک‌گذاری تصاویر ماهواره‌ای صورت خواهد گرفت، همچنین توافق‌نامه‌ای با کتابخانه ملی و ایرانداک داریم تا داده‌ها را در اختیار توسعه دهندگان قرار دهیم.

معاون توانمندسازی سازمان ملی هوش مصنوعی، توسعه سرمایه انسانی و تحریک تقاضای بازار را از دیگر ماموریت‌های این سازمان ذکر کرد و افزود: در این راستا تاکنون تعدادی از شرکت‌ها را به دستگاه‌های دولتی متصل کردیم.

وی تامین مالی و تسهیلات را از دیگر برنامه‌های این حوزه عنوان و ابراز امیدواری کرد که در فضای نخبگانی موجود در کشور که یک مزیت رقابتی برای کشور است، ایران جزء ۱۰ کشور برتر این حوزه قرار گیرد.