پاسخ به سوالات اساسی روانشناسی اسلامی در اولین سمپوزیوم ملی
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ حمید رفیعی‌هنر دبیر علمی اولین سمپوزیوم ملی روانشناسی اسلامی گفت: در سال‌های اخیر، روانشناسی اسلامی در مجامع علمی و دانشگاه‌های معتبر جهان مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. این توجه به طور خاص در کشور‌های اروپایی و آمریکایی نمود پیدا کرده است. به عنوان مثال، دانشگاه استنفورد آمریکا که یکی از معتبرترین دانشگاه‌های جهان به شمار می‌رود، آزمایشگاه روانشناسی اسلامی را تأسیس کرده و پژوهش‌های علمی مختلفی در این زمینه انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: همچنین، در ایالت ویرجینیای آمریکا مرکزی برای روانشناسی اسلامی تأسیس شده است. در انگلستان، کالج مسلمانان کمبریج دوره‌های تخصصی روانشناسی اسلامی را برگزار می‌کند و در آلمان، گروه‌های تحقیقاتی مختلفی در حال مطالعه بر روی ارتباط اسلام و روانشناسی هستند. در هلند نیز، دانشگاه آمستردام پژوهش‌هایی در زمینه مراقبت‌های معنوی و اسلامی انجام می‌دهد.
دبیر علمی اولین سمپوزیوم ملی روانشناسی اسلامی افزود: این موارد نشان‌دهنده توجه و رشد روزافزون روانشناسی اسلامی در دنیای غرب است. در حالی که ایران به عنوان یک کشور مسلمان و با اکثریت جمعیت مسلمان، باید توجه بیشتری به این حوزه داشته باشد. از آنجا که مردم ایران به دین اسلام اعتقاد دارند، اهمیت توجه به روانشناسی اسلامی در کشور ما بیشتر می‌شود. در این راستا، هدف اصلی سمپوزیوم روانشناسی اسلامی آشنایی بیشتر اساتید، پژوهشگران و دانشجویان با این حوزه است و تلاش می‌کنیم تا گستره و کاربرد‌های مختلف این علم را در کشور روشن کنیم.
هدف سمپوزیوم روانشناسی اسلامی؛ پاسخ به سوالات اساسی
دبیر علمی اولین سمپوزیوم ملی روانشناسی اسلامی در خصوص اهداف این سمپوزیوم توضیح داد: هدف اصلی از برگزاری این سمپوزیوم، آشنا کردن اساتید، پژوهشگران و دانشجویان با حوزه روانشناسی اسلامی و ابعاد مختلف آن است. ما به دنبال پاسخ به این سوالات هستیم: روانشناسی اسلامی چیست؟ گستره این حوزه در کجا قرار دارد و چه کاربرد‌هایی دارد؟
وی ادامه داد: همچنین سوالات دیگری که برای پژوهشگران داخلی وجود دارد این است که اگر کسی علاقه‌مند به ورود به حوزه روانشناسی اسلامی باشد، چه باید بکند؟ چه روش‌های پژوهشی در این حوزه وجود دارد؟ کاربرد‌های علمی و عملی این حوزه کدام است؟ این سمپوزیوم به دنبال این است که به تمامی این سوالات پاسخ دهد و راه‌حل‌هایی برای علاقه‌مندان ارائه کند.
رویکرد تلفیقی؛ پیوند علم روانشناسی و آموزه‌های اسلامی
رفیعی‌هنر در ادامه در مورد عبارت "رویکرد تلفیقی" که در عنوان سمپوزیوم ذکر شده است، توضیح داد: تلفیق در اینجا دو برداشت متفاوت را شامل می‌شود. اولین برداشت، تلفیق میان پژوهش و بالین است. در روانشناسی، پژوهش و بالین همیشه ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته‌اند. یافته‌های پژوهش‌های علمی اغلب در حوزه بالینی و درمان به کار گرفته می‌شوند و این تعامل میان پژوهش و عمل بالینی از ویژگی‌های بارز روانشناسی است.
برداشت دوم از تلفیق، پیوند میان آموزه‌های اسلامی و علم روانشناسی است. اسلام و روانشناسی هر دو به دنبال سعادت و سلامت انسان هستند؛ اسلام به‌دنبال کمال الهی انسان و روانشناسی به‌دنبال سلامت روانی و سعادت دنیوی. این اشتراک هدف، زمینه‌ساز پیوند میان این دو حوزه است.
روانشناسی اسلامی؛ از تصویب در وزارت علوم تا گسترش در فضای علمی کشور
دبیر علمی اولین سمپوزیوم ملی روانشناسی اسلامی، به تصویب رشته روانشناسی اسلامی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰، رشته روانشناسی اسلامی به‌عنوان یک رشته رسمی در وزارت علوم تصویب شده و در حال حاضر در برخی از دانشگاه‌ها تدریس می‌شود. هدف این سمپوزیوم این است که این رشته را بیشتر معرفی کرده و روش‌های فهم روانشناختی از قرآن و متون دینی، تأثیر مناسک دینی در تغییرات بالینی و طراحی پروتکل‌های درمانی اسلامی را بررسی کند.
وی افزود: در این سمپوزیوم، تلاش خواهیم کرد که با استفاده از یافته‌های علمی، به روش‌های درمانی براساس آموزه‌های اسلامی بپردازیم و پروتکل‌های جدید درمانی طراحی کنیم که بر اساس اصول دینی و علمی قابل استفاده باشند. همچنین، ما به بررسی کاربرد‌های این حوزه در درمان، پیشگیری و ارتقای سلامت روانی خواهیم پرداخت.
کاربرد‌های عملی روانشناسی اسلامی در حوزه درمان و سلامت روان
رفیعی‌هنر با اشاره به کاربرد‌های عملی روانشناسی اسلامی گفت: یافته‌های علمی در روانشناسی اسلامی می‌توانند در حوزه مداخلات بالینی و درمان مورد استفاده قرار گیرند. از جمله این کاربرد‌ها می‌توان به طراحی پروتکل‌های درمانی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، اجرای پژوهش‌های جدید و بهره‌گیری از روش‌های درمانی اسلامی برای ارتقای سلامت روان اشاره کرد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پس از برگزاری این سمپوزیوم، برنامه‌ریزی‌هایی برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی و عملی برای دانشجویان و علاقه‌مندان صورت خواهد گرفت. هدف از این کارگاه‌ها این است که یافته‌های علمی روانشناسی اسلامی در حوزه‌های پیشگیری، درمان و ارتقای سلامت روان مورد استفاده قرار گیرد.
چشم‌انداز آینده روانشناسی اسلامی در ایران
دبیر علمی اولین سمپوزیوم ملی روانشناسی اسلامی ابراز امیدواری کرد که سمپوزیوم روانشناسی اسلامی گامی مؤثر در راستای توسعه این علم در ایران باشد.