جایزه جهانی کتاب سال ایران به گسترش زبان‌های فارسی و عربی کمک می‌کند

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، حسن عبدالله رشید؛ از نویسندگان و ادیبان معاصر قطری است با سابقه سال‌ها مدیریت فرهنگی و هنری در این کشور. حسن رشید دکترای فلسفه هنر دارد و فارغ از فعالیت‌های اجرایی از نویسندگان و منتقدان مهم ادبی در این کشور نیز به شمار می‌آید. عضویت در اتحادیه نویسندگان و شاعران مصر و سوریه و همچنین عضویت در هیات موسس انجمن شاعران قطر و سال‌ها تهیه کنندگی برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از دیگر سوابق اوست.

از جمله کتاب‌ها و پژوهش‌های منتشر شده حسن رشید می‌توان به این عناوین اشاره کرد: «دیالکتیک ناتوانی و عقل در داستان‌های قطری»، «زنان در تئاتر خلیج فارس»، «مسائل اجتماعی در تئاتر قطر»، مجموعه داستان کوتاه «مردگان قبور را زیارت نمی‌کنند»، مجموعه داستان کوتاه «آغوش سرد» و مجموعه نمایشنامه «سایه و نیمروز ظهر تابستان».

به بهانه برگزاری چهل‌ودومین جایزه کتاب سال و سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به سراغ این ادیب قطری رفتیم و نظرش را درباره این رویداد‌ها جویا شدیم.

حسن رشید درباره میزان آشنایی خود و دیگر قطری‌ها با جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گفت: بدون شک آگاهی درخصوص موضوعاتی که با فرهنگ و خلاقیت گره خورده است، از طریق وسایل ارتباط جمعی مانند روزنامه، برنامه‌های فرهنگی و مراکز رسمی هر کشوری حاصل می‌شود. اما گاهی اوقات اخبار نمی‌توانند تاثیرگذاری خاصی داشته باشند. چرا که فرهنگ برعکس خبر در عمق تاریخ امتداد دارد.

وی افزود: سفارتخانه‌های مختلف هر کشوری از طریق فعالیت‌های خلاقانه مانند دعوت از ادبا، شعرا، داستان‌نویسان و دیگر اصحاب فرهنگ و رسانه می‌توانند نقش موثری ایفا کنند. این دیدار‌های مستقیم با اهالی فرهنگ و ادب نقش بارزی در انتقال فرهنگ‌ها دارند. به نظر من موسسات فرهنگی کشور‌های دیگر نمی‌توانند در مورد جایزه کتاب سال ایران اطلاعات ارزشمندی تولید کنند؛ این موضوع باید از طریق اهالی فرهنگ و ادب ایران پیگیری شود.

حسن رشید ادامه داد: معتقدم این شناخت و آگاهی از طریق حضور ادبا و شعرای ایرانی در کشور‌های مختلف در حال انجام است. به نظرم این روابط باعث اتفاقات بزرگ و قابل توجهی خواهد شد. همانطور که از قدیم هم این ارتباط بین ادبای جوامع مختلف وجود داشت. همچنین فکر می‌کنم این فرهنگ از طریق بزرگان هنر و ادبیات کلاسیک ایران فراگیر شده است. حکایات و روایات ارزشمند مولانا و آنچه که او به ادبیات فارسی تقدیم کرده، یک میدان فعال و اثرگذار برای وطن فارسی است. اسامی بزرگی مانند حافظ، سعدی و دیگر شاعران ممتاز ایرانی در حافظه عربی ما شکل گرفته است به ویژه زمانی که مجموعه‌ای از شاعران عرب، اشعار عمر خیام را ترجمه کردند و‌ام‌کلثوم موسیقی عربی آن را اجرا کرد. تمامی این موارد باعث نزدیکی فرهنگ ملت‌ها خواهد شد.

رشید در پاسخ به این سوال که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران چگونه می‌تواند باعث تداوم و تقویت دیپلماسی فرهنگی میان ایران و قطر شود؟ گفت: هر تشکیلاتی با استفاده از ابداعات حقیقی می‌تواند ماندگار شود. البته در سال‌های اخیر میان ابداع واقعی و حرکت ترجمه در ایران جدایی افتاده است. امیدوارم ترجمه فارسی به عربی و بالعکس در آثار ادبی به ویژه حوزه شعر بیشتر شود. چون زبان‌های عربی و فارسی ساختار بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. در اعصار قدیم شاعران بسیاری به دو زبان عربی و فارسی شعر می‌سرودند که آثارشان اکنون برای ما به میراث مانده است. به عنوان مثال سعدی اشعار زیادی به زبان عربی دارد.

این نمایشنامه‌نویس و داستان‌نویس همچنین به رویداد‌های فرهنگی کشور خود اشاره کرد و ادامه داد: جوایز فرهنگی بسیاری در قطر به عنوان یک پایگاه علمی فعالیت دارند. یکی از بزرگترین جوایز جهانی، جایزه «ترجمه شیخ حمد» است که در قطر برگزار می‌شود و در دوره‌های مختلف آن ایرانیان نیز حائز رتبه‌های برتر شده‌اند. همچنین جوایز بسیاری برای هنر‌های ابداعی مثل هنر‌های تجسمی وجود دارد. ضمن اینکه مراکزی مانند دانشگاه قطر و باشگاه مطبوعات در قطر وجود دارند که در زمینه برگزاری و توسعه این رویداد‌ها فعالیت می‌کنند.

وی اضافه کرد: معتقدم که برگزاری این رویداد‌ها در سطح بین‌المللی حلقه‌ای از حلقه‌های نزدیکی جوامع عربی با برادران ایرانی را تشکیل می‌دهد. این اتفاقات می‌تواند باعث گسترش زبان فارسی و زبان عربی که همان زبان قرآن است، شوند. امیدوارم هفته‌های فرهنگی در همه کشور‌های حوزه خلیج فارس برگزار شود. البته این برنامه‌ها نباید در تهران خلاصه شود، بلکه باید در شهر‌های دیگر مانند اصفهان، شیراز و سایر شهر‌های ایران نیز وجود داشته باشد تا ارتباط بین اهالی فرهنگ و هنر تقویت شود.