به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که توانایی مردم در تفسیر احساسات یا تمرکز بر انجام یک وظیفه به‌دلیل قرار گرفتن در معرض کوتاه‌مدت آلودگی هوا به ذرات معلق (PM)، کاهش می‌یابد، که ممکن است انجام فعالیت‌های روزمره مانند خرید هفتگی از سوپرمارکت را دشوارتر کند.
آلودگی هوا یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات
زیست‌محیطی و بهداشتی عصر حاضر است که اثرات آن تنها به مشکلات تنفسی و قلبی محدود نمی‌شود، بلکه بر عملکرد ذهنی انسان‌ها نیز تأثیرگذار است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که ذرات معلق در هوا، به ویژه در معرض قرار گرفتن کوتاه‌مدت، می‌توانند موجب اختلال در توانایی‌های شناختی افراد شوند. این اختلالات، از کاهش تمرکز و توجه تا مشکل در شناسایی احساسات و اتخاذ تصمیمات مناسب، می‌تواند انجام حتی ساده‌ترین وظایف روزانه را دشوارتر کند. این پدیده، به‌ویژه در شهر‌های بزرگ با آلودگی شدید، به یک معضل جدی تبدیل شده است که نیازمند توجه و اقدامات فوری در راستای بهبود کیفیت هوا و محافظت از سلامت مغز انسان‌ها است.
محققان دانشگاه بیرمنگام کشف کردند که حتی قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض غلظت‌های بالای ذرات معلق ممکن است توانایی فرد را در تمرکز بر وظایف، جلوگیری از حواس‌پرتی‌ها و رفتار در چارچوب‌های اجتماعی مناسب تحت تأثیر قرار دهد.
آلودگی هوا تاثیر مخرب بر عملکرد مغز می‌گذارد
در این مطالعه، شرکت‌کنندگان در معرض دو نوع هوا قرار گرفتند: هوای آلوده (با استفاده از دود شمع) و هوای پاک. سپس توانایی‌های شناختی آنها قبل و چهار ساعت پس از قرار گرفتن در معرض هوا آزمایش شد. این آزمایش‌ها شامل ارزیابی حافظه کاری، توجه انتخابی، شناسایی احساسات، سرعت روان‌حرکتی و توجه مستمر بود.
نتایج این مطالعه ۶ فوریه در نشریه Nature Communications منتشر شد. محققان دانشگاه‌های بیرمنگام و منچستر اعلام کردند که توجه انتخابی و شناسایی احساسات تحت تأثیر منفی آلودگی هوا قرار گرفتند، بدون توجه به اینکه شرکت‌کنندگان از راه‌های طبیعی تنفس می‌کردند یا فقط از راه دهان.
این محققان پیشنهاد می‌کنند که التهاب ناشی از آلودگی ممکن است مسئول این کاهش‌ها باشد. آنها همچنین اشاره کردند که در حالی که توجه انتخابی و شناسایی احساسات تحت تأثیر قرار گرفت، حافظه کاری آسیب ندید. این امر نشان می‌دهد که برخی از عملکرد‌های مغزی نسبت به قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض آلودگی هوا مقاوم‌تر هستند.
توماس فاهرتی، همکار نویسنده از دانشگاه بیرمنگام، گفت: «مطالعه ما شواهد قانع‌کننده‌ای ارائه می‌دهد که حتی قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض ذرات معلق می‌تواند تأثیرات منفی فوری بر عملکرد‌های مغزی که برای فعالیت‌های روزمره ضروری هستند، داشته باشد؛ مانند خرید هفتگی از سوپرمارکت.»
پروفسور فرانسیس پوپ، همکار نویسنده از دانشگاه بیرمنگام، افزود: «کیفیت هوای ضعیف، توسعه فکری و بهره‌وری کارگران را تضعیف می‌کند، که پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی در دنیای پیشرفته‌ای که به برتری شناختی وابسته است، دارد. کاهش بهره‌وری بر رشد اقتصادی تأثیر می‌گذارد و نیاز فوری به مقررات سختگیرانه‌تر کیفیت هوا و اقدامات بهداشتی عمومی برای مقابله با اثرات مضر آلودگی بر سلامت مغز، به‌ویژه در مناطق شهری با آلودگی بالا، برجسته می‌شود.»
کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطرند
عملکرد شناختی شامل فرآیند‌های ذهنی متنوعی است که برای انجام وظایف روزمره ضروری هستند. به‌عنوان مثال، توجه انتخابی به تصمیم‌گیری و رفتار هدف‌محور کمک می‌کند؛ مانند اولویت‌بندی اقلام لیست خرید در سوپرمارکت و نادیده گرفتن سایر محصولات و مقاومت در برابر خرید‌های غیرضروری.
حافظه کاری به‌عنوان فضای موقتی برای نگهداری و دستکاری اطلاعات عمل می‌کند و برای انجام وظایفی که نیاز به پردازش و ذخیره‌سازی هم‌زمان دارند، حیاتی است. این امر برای کار‌هایی که نیاز به انجام چند وظیفه به‌طور هم‌زمان دارند، مانند برنامه‌ریزی زمان‌بندی یا مدیریت چندین مکالمه، ضروری است.
شناخت اجتماعی-هیجانی که شامل شناسایی و تفسیر احساسات در خود و دیگران است، به هدایت رفتار اجتماعی مناسب کمک می‌کند. اگرچه اینها مهارت‌های شناختی جداگانه هستند، اما به‌طور مشترک به انجام موفقیت‌آمیز وظایف در محیط کار و سایر جنبه‌های زندگی کمک می‌کنند.
در مجموع، این مطالعه بر لزوم انجام تحقیقات بیشتر برای درک مسیر‌هایی که از طریق آنها آلودگی هوا بر عملکرد‌های شناختی تأثیر می‌گذارد و بررسی تأثیرات بلندمدت، به‌ویژه بر گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و بزرگ‌سالان مسن‌تر تأکید می‌کند.
پروفسور گوردون مک‌فیگان، همکار نویسنده از دانشگاه منچستر، گفت: «این مطالعه اهمیت درک تأثیرات آلودگی هوا بر عملکرد شناختی و نیاز به مطالعه تأثیرات منابع مختلف آلودگی بر سلامت مغز در اعضای آسیب‌پذیرتر جامعه، به‌ویژه افراد مسن‌تر را نشان می‌دهد.»
آلودگی هوا خطری که بادی جدی گرفته شود
این مطالعه اولین تحقیق است که مسیر‌های استنشاقی آلودگی هوا به ذرات معلق را به‌طور تجربی دستکاری می‌کند و بینش‌های ارزشمندی در مورد چگونگی تأثیر مسیر‌های مختلف بر عملکرد‌های شناختی ارائه می‌دهد. محققان بر لزوم انجام تحقیقات بیشتر درباره تأثیرات بلندمدت و تدابیر محافظتی احتمالی تأکید می‌کنند.
در سطح جهانی، آلودگی هوا مهم‌ترین عامل خطر زیست‌محیطی برای سلامت انسان است که منجر به مرگ‌ومیر زودهنگام می‌شود. تأثیرات زیان‌آور کیفیت هوای ضعیف بر سیستم‌های قلبی-عروقی و تنفسی به‌طور گسترده‌ای شناخته شده است و ارتباطاتی با بیماری‌های عصبی-تنزلی مانند‌ام‌اس، آلزایمر و بیماری پارکینسون وجود دارد.
ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومتر (PM۲.۵) بیشترین تأثیر را بر سلامت انسان دارند و در سال ۲۰۱۵ حدود ۴.۲ میلیون مرگ به‌طور مستقیم به این اندازه از ذرات معلق نسبت داده شده است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که حد مجاز ۲۴ ساعته و سالانه برای ذرات معلق به ترتیب کمتر از ۱۵ میکروگرم بر مترمکعب و ۵ میکروگرم بر مترمکعب باشد.
*انتشار یادداشت‌ها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.