توسعه گردشگری یزد در گرو تقویت زیر ساخت‌ها

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو،  گردشگری همواره به‌عنوان یکی از صنایع بزرگ در دنیا معرفی می‌شود که علاوه بر رشد سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ایجاد درآمد‌های ارزی برای دولت و اشتغال‌زایی یکی از ابزار‌های مهم در شناساندن هویت ملی و فرهنگی ملت‌هاست، همچنین گردشگری یکی از صنایع پاک و بدون آلاینده است که می‌تواند جایگزین بخشی از صنایع آلاینده باشد.

مطالعات نشان می‌دهد به‌ازای هر ۶ گردشگری خارجی که وارد کشور شود یک شغل ایجاد می‌شود، هزینه هر گردشگر در ورود به کشور‌های خاورمیانه حدوداً یک هزار و ۲۰۰ دلار است، این در حالی است که ایران تنها با نصف این هزینه میزبان گردشگران خارجی بوده است.

در این میان استان یزد به‌عنوان یکی از پرجاذبه‌ترین مناطق ایران رتبه اول کشور را در تعداد مناطق گردشگری دارد؛ ولی باوجود ظرفیت بالای یزد برای جذب گردشگران، امکانات لازم برای خدمات به گردشگران دارای مشکلاتی است که موجب شده این شهر نتواند متناسب با جایگاه تاریخی و جاذبه‌های فراوانش گردشگران را جذب کند.

برای مثال آمار‌ها نشان می‌دهد با وجود ثبت جهانی‌شدن یزد در یونسکو، در سال ۱۳۹۶، هر چند تعداد گردشگران داخلی از حدود ۳۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۵ به حدود ۸۳۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۸ افزایش‌یافته، اما تعداد گردشگران خارجی از ۱۲۸ هزار نفر به ۱۲۴ هزار نفر رسیده است، این کاهش تعداد گردشگران خارجی یزد تا جایی پیش رفته که در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ این عدد به ۲۷ هزار نفر رسید.

زیرساخت‌های حوزه حمل و نقل یزد در چه وضعیتی هستند؟

حمل‌ونقل ریلی یکی از ارکان اساسی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور‌ها به شمار می‌آید. این روش حمل‌ونقل به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، نقش بسزایی در بهبود زیرساخت‌ها، تسهیل تجارت، و افزایش کیفیت زندگی مردم ایفا می‌کند،  دستگاه‌های ریلی می‌توانند به‌عنوان یک گزینه حمل‌ونقل عمومی مؤثر عمل کنند که باعث کاهش ترافیک شهری و آلودگی هوا می‌شود و نه‌تنها به‌عنوان یک روش مؤثر برای جابه‌جایی مسافر و بار عمل می‌کند، بلکه نقش کلیدی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور‌ها دارد.

جابه‌جایی ۱۳۹ میلیون نفر کیلومتر با حمل‌ونقل ریلی یزد

بر اساس آمار‌های رسمی منتشر شده در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳، ۱۳۹ میلیون نفر کیلومتر با حمل‌ونقل ریلی استان یزد جابه‌جا شده‌اند که این آمار نسبت به سه‌ماهه پایانی سال ۱۴۰۲، ۹.۹ درصد رشد داشته و نسبت به سه‌ماهه مشابه در سال ۱۴۰۲، ۶.۱ درصد کاهش داشته است.

براین‌اساس در بهار ۱۴۰۳ همچنین یک هزار و ۲۲۸ میلیون تن کیلومتر بار از طریق حمل‌ونقل ریلی در استان یزد جابه‌جا شده که نسبت به زمستان سال ۱۴۰۲، ۱۰ درصد رشد داشته و نسبت به بهار سال ۱۴۰۲، ۸.۶ درصد کاهش داشته است.

میزان بار ترانزیت شده با راه‌آهن یزد نیز که به معنی میزان بار ورودی به راه‌آهن یزد و خروج بدون تغییر آن است ۶۲۸ میلیون تن کیلومتر بوده که نسبت زمستان سال ۱۴۰۲، ۷.۴ درصد رشد داشته و نسبت به بهار سال ۱۴۰۲، ۰.۶ کاهش داشته است.

کاهش ۱۸ درصدی مسافران پرواز‌های داخلی یزد

حمل‌ونقل هوایی نیز یکی دیگر از ارکان کلیدی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور‌ها به شمار می‌آید. این روش حمل‌ونقل به دلیل سرعت و کارایی بالای خود، تأثیرات عمیقی بر روی تجارت، گردشگری، و ارتباطات بین‌المللی دارد و نه‌تنها به تسهیل تجارت و گردشگری کمک می‌کند، بلکه به ایجاد شغل، تقویت ارتباطات اجتماعی و فرهنگی، و افزایش کیفیت زندگی مردم نیز منجر می‌شود.

بر اساس آمار رسمی از اداره کل فرودگاه‌های استان یزد، در بهار ۱۴۰۳، ۱۱۷ هزار و ۶۷۹ مسافر توسط پرواز‌های داخلی استان یزد جابه‌جا شده‌اند که این میزان مسافر نسبت به زمستان سال ۱۴۰۲، ۹.۴ درصد و نسبت به بهار سال ۱۴۰۲، ۱۷.۸ کاهش داشته است.

افزایش ۱۱۴ درصدی مسافران پرواز‌های خارجی در یزد

۱۲ هزار و ۴۷۲ مسافر نیز از طریق پرواز‌های بین‌المللی استان یزد در سه‌ماهه نخست ۱۴۰۳ جابه‌جا شده‌اند که نسبت به سه‌ماهه پایانی سال ۱۴۰۲، ۸۹ درصد و نسبت به سه‌ماهه مشابه سال ۱۴۰۲، ۱۱۳.۶ درصد افزایش داشته است.

میزان بار حمل شده در پرواز‌های داخلی استان یزد نیز در بهار ۱۴۰۳، ۹۳۷ تن بوده که این میزان نسبت به زمستان سال ۱۴۰۲، ۰.۳ درصد و نسبت به فصل مشابه در سال ۱۴۰۲، ۹.۲ درصد کاهش داشته است.

پرواز‌های بین‌المللی استان یزد نیز در بهار امسال ۱۷۷ تن بار جابه‌جا کرده‌اند که این میزان نسبت به زمستان سال ۱۴۰۲، ۱۰۸.۲ درصد و نسبت به بهار سال ۱۴۰۲، ۹۴.۵ درصد رشد داشته است.

سهم بخش غیردولتی در پرواز‌های استان یزد

براین‌اساس سهم بخش غیردولتی در پرواز‌های داخلی استان یزد در بهار ۱۴۰۳، ۸۹.۲ درصد و در پرواز‌های بین‌المللی استان ۷۰ درصد بوده است که درصد تغییر این سهم در پرواز‌های داخلی نسبت به زمستان و بهار سال ۱۴۰۲، ۲.۴ درصد رشد داشته و در پرواز‌های بین‌المللی نسبت به زمستان سال ۱۴۰۲ با کاهش ۳۰ درصدی و نسبت به بهار سال ۱۴۰۲ با افزایش ۲۴.۴ درصدی رو‌به‌رو بوده است.

آمار مربوط به مسافر و بار جابه‌جا شده توسط حمل‌ونقل ریلی و هوایی ابزاری حیاتی برای تحلیل عملکرد، برنامه‌ریزی، توسعه زیرساخت‌ها، ارزیابی تأثیرات اقتصادی، توسعه پایدار، و بهبود خدمات است. این داده‌ها نه‌تنها به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند بلکه می‌تواند منجر به افزایش رضایت مشتریان و بهبود کیفیت خدمات نیز شود.

زیر ساخت‌های اقامتی در یزد چه وضعیتی دارد؟

شهر یزد به‌عنوان اولین شهر ایران که در یونسکو ثبت جهانی شده است به همراه شهر شیراز و اصفهان که هر کدام دارای زیبایی‌ها و آثار باستانی فراوانی هستند یک مثلث گردشگری را در ایران تشکیل داده‌اند.

مثلث گردشگری که باهدف قدرتمند شدن اقتصادی این سه شهر و همچنین هماهنگی و انسجام بیشتر در اجرای برنامه‌های گردشگری تشکیل شد؛ اما در حال حاضر به نظر می‌رسد توان پشتیبانی و اجرایی و مهم‌تر از همه زیرساخت‌های این سه شهر به‌صورت برابر نیست.

همگان اذعان دارند که تنها وجود آثار باستانی و تاریخی موجود در این سه شهر کفایت لازم برای جذب را ندارد و اگر شهری هرچند دارای آثار باستانی متعدد و جذاب باشد؛ اما زیرساخت‌های گردشگری آن مانند اقامتگاه‌ها، هتل‌ها، بوم‌گردی‌ها و سایر مراکز اقامتی به‌اندازه کافی مهیا نباشد آن شهر نخواهد توانست آرامش لازم را در جذب گردشگران مهیا کند و همین عامل تأثیر بسیار زیادی در جذب گردشگران خواهد داشت و همین موضوع باعث شده توان جذب گردشگر برای این سه شهر دارای تفاوت‌های فاحشی باشد.

برای بررسی دقیق‌تر این موضوع زیرساخت‌های اقامتی این سه شهر را با یکدیگر مقایسه کرد.

آمار مراکز اقامتی استان یزد در سال ۱۴۰۱ چگونه بود؟

آخرین آمار دقیق از تعداد مراکز اقامتگاهی این سه شهر مربوط به سال ۱۴۰۱ است که مرکز آمار ایران منتشر کرده است و برای همین، مبنا در این گزارش تعداد مراکز اقامتی این سه شهر در سال ۱۴۰۱ خواهد بود.

فقر یزد در زمینه واحد‌های مهمان‌پذیر در مقایسه با دیگر شهر‌ها

بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱، تعداد ۲۱ واحد مهمان‌پذیر در استان یزد وجود داشته که شامل ۴۰ اتاق و ۱۳۶ تخت می‌شدند و این آمار برای استان اصفهان ۴۹ واحد مهمان‌پذیر، شامل ۶۵۲ اتاق و هزار و ۹۶۱ تخت و برای استان فارس ۱۲۹ واحد مهمان‌پذیر شامل ۲ هزار و ۷۷۸ اتاق و ۷ هزار و ۹۵۱ تخت بود.

وضعیت بسیار نامناسب استان یزد در زمینه هتل‌آپارتمان‌ها

همچنین تعداد هتل‌آپارتمان‌های استان یزد یک واحد با ۲۱ اتاق عنوان شده که این آمار برای استان اصفهان ۱۰ واحد هتل‌آپارتمان شامل ۲۶۰ اتاق و ۵۲۰ تخت و برای استان فارس ۲۴ واحد هتل‌آپارتمان شامل هزار و ۶۳۸ اتاق و ۴۳۶ تخت است.

هزار مهمان‌خانه یزد در مقابل ۳ هزار مهمان‌خانه شیراز و اصفهان

در زمینه مهمان‌خانه‌ها نیز از مجموع هزار و ۴۰۳ مهمان‌خانه کشور، سهم استان یزد ۶۳ واحد بوده که در مجموع شامل هزار و ۷۵۹ اتاق و ۴ هزار و ۶۱۱ تخت عنوان شده است؛ این آمار برای استان‌های اصفهان ۱۰۳ واحد با ۳ هزار و ۵۹۹ اتاق و ۹ هزار و ۸۷۵ تخت و سهم استان فارس ۶۹ واحد با ۳ هزار و ۴۷ اتاق و ۷ هزار و ۱۸۷ تخت عنوان شد.

استان یزد دارای ۳۷ پذیرایی بین‌راهی، هفت مرکز سرگرمی، ۹۴ سفره‌خانه سنتی و ۶۶۱ از انواع تأسیسات گردشگری در سال ۱۴۰۱ بود؛ این آمار برای استان اصفهان به ترتیب ۶۹، ۴، ۳۴ و ۸۸۷ و برای استان فارس نیز به ترتیب ۵۳، دو، ۳۲ و ۷۰۹ در همین سال عنوان شد.

وضعیت قابل‌قبول استان یزد در زمینه اقامتگاه‌های سنتی

در زمینه اقامتگاه‌های سنتی نیز ۵۲ اقامتگاه سنتی با تعداد هزار و ۹۱۳ اتاق و ۶۴۹ تخت در استان یزد برای سال ۱۴۰۱ گزارش شد؛ در همین سال نیز برای استان فارس ۳۷ واحد اقامتگاه سنتی با ۷۶۴ اتاق و ۲۹۳ تخت و برای استان اصفهان ۱۰۹ واحد سنتی با ۳ هزار و ۴۶۰ اتاق و هزار و ۲۸۱ تخت در سال ۱۴۰۱ نیز برآورد شد.

استان یزد دارای ۱۱۱ خانه مسافر با تعداد ۴۰۰ اتاق و هزار و ۳۵۳ تخت بوده که این آمار برای استان اصفهان ۱۷۷ خانه مسافر با ظرفیت ۷۵۸ اتاق و ۲ هزار و ۳۹ تخت و استان فارس نیز ۴۸ واحد با ظرفیت ۴۲۷ اتاق و ۸۸۳ تخت در آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱ به خود اختصاص داده بود.

بر اساس این گزارش استان یزد ۲۵ مجتمع گردشگری با حدود ۵۹۹ اتاق و هزار و ۴۰۸ تخت را داراست و این آمار برای استان اصفهان ۱۲ واحد مجتمع گردشگری دارای ۴۴ اتاق و ۲۳۸ تخت و برای استان فارس نیز ۳۱ واحد مجتمع گردشگری دارای ۸۹ اتاق و ۲۹۹ تخت در سال ۱۴۰۱ برآورد شد.

وضعیت نامطلوب استان یزد در زمینه بوم‌گردی نسبت به شیراز و اصفهان

تعداد واحد‌های بوم‌گردی در استان یزد ۲۲۶ واحد به همراه هزار و ۳۱۱ اتاق و ۴ هزار و ۳۵۴ تخت در سال ۱۴۰۱ برآورد شد که این آمار برای استان اصفهان به ترتیب ۲۶۰ واحد، هزار و ۸۳۶ اتاق و ۴ هزار و ۱۹۵ تخت و استان فارس نیز ۲۴۵ واحد، هزار و ۳۷۵ اتاق و ۴ هزار و ۵۰۱ تخت در این سال برآورد شد.

در ادامه این گزارش بیان شده است که استان یزد دارای دو متل با مجموع ۲۶ اتاق و ۱۱۰ تخت است که این آمار برای استان اصفهان یک واحد متل به همراه ۹ اتاق و ۱۸ تخت و استان فارس نیز همچون استان اصفهان یک واحد متل به همراه ۳۰ اتاق و ۶۰ تخت عنوان شد و بر اساس این آمار در هر سه استان پانسیون گردشگری وجود ندارد.

ضعف حوزه گردشگری استان یزد، کمبود زیرساخت‌ها است

به نظر می‌رسد بر اساس آمار منتشر شده وضعیت زیرساخت‌های گردشگری یزد کاملاً مشخص و واضح است و شاید به همین دلیل بوده است که تکمیل زیرساخت‌های گردشگری تبدیل به جمله مشترک تمام مسئولان استان یزد با تمام سلایق شده است به‌نحوی‌که محمد صالح جوکار در تاریخ ۱۷ آذر ۱۴۰۲ در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی با حضور وزیر کشور نخستین ضعف و مشکل حوزه گردشگری استان یزد را کمبود زیرساخت‌های گردشگری در این استان عنوان کرده بود.

یزد توان بهبود زیرساخت‌های گردشگری را دارد؟

در راستای بهبود این ضعف در صنعت مهم گردشگری در سند یزد نوین برای تکمیل زیرساخت‌های گردشگری یزد برنامه‌های متعددی در دستور کار قرار گرفت که در همین راستا آمار مراکز اقامتی و گردشگری استان یزد در سال ۱۴۰۳ آمار متفاوتی شده است.

ظرفیت اسکان ۴۴۰ هزار نفر در استان یزد وجود دارد

هما خورشیدی معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی استان یزد با اشاره به رشد مراکز اقامتی و گردشگری در استان یزد و در سال ۱۴۰۳ اظهار کرد: در استان یزد در مجموع ۱۴۳ واحد اماکن اقامتی شامل ۶۲ واحد متل، یک واحد هتل‌آپارتمان، پنج واحد هتل بوتیک، ۱۷ واحد مهمان‌پذیر، یک واحد زائرسرا،۵۰ واحد اقامتگاه سنتی و ۷ واحد در سایر بخش‌ها وجود دارد.

وی افزود: ۲۲۰ واحد بوم‌گردی و ۱۶۰ واحد خانه مسافر در حوزه تأسیسات اقامتی و ۷۴ واحد پذیرایی سنتی و ۱۶ واحد پذیرایی بین‌راهی در حوزه اماکن پذیرایی سنتی و بین‌راهی در این استان وجود دارد.

معاون گردشگری اداره کل میراث‌فرهنگی استان یزد با اشاره به تعداد کل تأسیسات گردشگری فعال تصریح کرد: ۱۱۷ دفتر خدماتی مسافرتی، دو دفتر اطلاع‌رسانی، دو مؤسسه آموزشی هتل‌داری و گردشگری، ۱۲ مجتمع رفاهی بین‌راهی، هشت کمپ و پارک طبیعت‌گردی، ۲۳ مجتمع گردشگری، ۱۵ مرکز تفریحی سرگرمی در استان یزد وجود دارد.

وی ادامه داد: ۱۴ هزار و ۳۰۰ نفر ظرفیت تأسیسات اقامتی در هتل، هتل‌آپارتمان، مهمان‌پذیر، اقامتگاه سنتی و خانه مسافر استان یزد وجود دارد.

خورشیدی گفت: بیش از ۴۴۰ هزار نفر ظرفیت اسکان در واحد‌های اقامتی تحت نظارت استان یزد وجود دارد تا بخشی از زیرساخت‌های گردشگری این استان را بهبود دهد.

بر اساس این آمار استان یزد به‌عنوان یکی از اضلاع مثلث گردشگری نیازمند فعالیت بیشتر و مؤثر در حوزه بهبود زیرساخت‌های گردشگری است، چرا که صنعت گردشگری به‌عنوان یکی از صنایع فعال و سرمایه ساز در جهان شناخته شده است که می‌تواند اقتصاد یک کشور را متحول کند.