پل زمانخان سامان؛ مقصدی درخشان برای فصل‌های گردشگری

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، احتمالا وقتی نام زاینده رود به گوشتان می خورد، یاد استان اصفهان و پل های تاریخی کم نظیرش می افتید. اما زاینده رود بزرگتر از این حرف هاست و اتفاقا از چهار محال و بختیاری سر چشمه می‌گیرد. در طول تاریخ پل‌های زیادی بر روی این رودخانه خروشان ساخته اند.

امروز به شهرستان سامان و نزدیکی های شهرکرد سفر خواهیم کرد تا پل زمان خان را از نزدیک بازدید کنیم. در صورت تمایل، کوله بار خود را ببندید و با خبرنگار این خبرگزاری همراه شوید تا بهتر این خطه سرسبز استان چهارمحال و بختیاری را بشناسید.

پل زمان خان یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی چهارمحال بختیاری است که در نزدیکی شهر سامان در ۲۷ کیلومتری شهرکرد واقع شده است که بیشتر گردشگران وقتی به شهرستان سامان سفر می‌کنند و می‌خواهند از جاذبه‌های گردشگری شهر بازدید کنند، پل زمان خان سامان را هم در لیست دیدنی‌های خود می‌گذارند.

داستان ساخت پل زمانخان

پل زمان خان به دستور زمان خان، یکی از سرداران ایل بهارلو و از سرداران معروف شاهان صفوی ساخته شده است. این سردار با ایلش در روستای ایل بیگی ساکن بودند و دامنه کوچ طایفه‌اش تا شهرستان سامان هم می‌رسید. داستان ساخته‌شدن پل زمان خان چهار محال و بختیاری در کتاب فارس‌نامه ناصری، کتابی درباره تاریخ و جغرافیای فارس آمده است.

داستان از این قرار است که قبل از احداث پل، عشایر مجبور بودند پیاده از زاینده‌رود عبور کنند. یک‌ بار هنگام عبور از این رود، کودکی در آب‌های زاینده‌رود غرق شد. مادر آن فرزند جسد کودکش را با جست‌وجوی زیاد پیدا کرد و جسد را پیش زمان خان برد. بعد رو به زمان خان گفت: «تا کی مادران ایل باید شاهد غرق‌شدن فرزندان خود باشند؟»

آنجا بود که زمان خان در سال ۱۰۲۲ هجری قمری، تصمیمی جدی برای ساخت پل گرفت. او بلافاصله دستور ساخت پل را صادر کرد و از همه اهالی که آن اطراف زندگی می‌کردند، خواست تا در ساختن این پل همکاری کنند. در نهایت در زمان کوتاهی این پل با کمک مردم ساخته شد.

بعدها برای پل زمان خان دیوار سنگی ساخته و احداث شد که وجود این دیوارها به استحکام پل کمک کرده است. جالب است بدانید در زمان صفوی، این پل فقط یک دهانه داشت و بعدها در دوره قاجار، یک دهانه دیگر به آن اضافه شد و این دو دهانه با هم برابر نیستند.

پل زمانخان سه بار مرمت شد

پل زمان خان در مجموع سه بار مرمت شده است. بار اول در سال ۱۲۰۲ توسط کارگزاران حکومی صفوی، بار دوم توسط خان‌های روستای ایل بگی در سال ۱۲۸۹ و آخرین بار در سال ۱۳۲۱ به‌دست حاج عبدالحسین قزوینی، مالک قریه «چم عالی» کاملا تعمیر شد.

مالک پل زمان خان، میراث فرهنگی استان چهار محال و بختیاری است؛ البته هر سال پل به بخشی خصوصی واگذار می‌شود. مهم‎ترین منبع درآمد مردم محلی، بعد از کشاورزی، جذب گردشگران و درآمد از پل تاریخی زمان خان است.

همان‌طور که گفتم پل زمان خان در دوران صفویه ساخته شده است؛ اما بعضی عقیده دارند که از قبل بقایای یک پل ساسانی جایِ این پل وجود داشته است.

معماری پل چگونه است؟

برای اینکه بحث معماری پل زمان خان سامان را باز کنم، بیایید از ابعاد پل برایتان بگویم. زمان خان دو دهانه، ۳۰ متر طول، ۴.۵ متر پهنا و ۱۲ متر ارتفاع دارد، عرض یکی از دهانه‌ای پل ۵ متر و دیگری ۵.۶ متر است. بدنه پل زمان خان را با آجر ساخته‌‌اند؛ البته ترکیب گچ و ساروج هم در ساخت این پل استفاده شده است.

قبل از احداث پل تاریخی زمان خان در این منطقه پل‌های زیادی ساخته بودند؛ اما هیچ‌کدام مقاومت خوبی نداشتند و پر از اشتباهات مهندسی بودند. مشکل اصلی این پل‌ها این بود که در برابر جریان آب مقاوم نبودند و با هر خروش رود، پل‌ خراب می‌شد. وقتی این پل در دست ساخت بود، معماران باتوجه‌به خروشان‌بودن زاینده‌رود، محل فعلی را برای ساخت پل انتخاب کردند؛ این فقط قسمت فضای بین دو پیچ رودخانه است که صخره باریکی آن‌ها را از هم جدا کرده بود.

پل روی سه پایه سنگی استوار است و همان‌طور که گفتیم، وجود دیوارهای سنگی علاوه بر ستون‌ها به مقاومت پل کمک می‌کند. پایه میانی پل قوسی‌شکل است و زاویه‌ای ۳۰ درجه با جریان آب دارد. این پایه به آرام‌کردن جریان آب در زیر پل کمک می‌کند. صخره‌ای که پل روی آن ساخته شده، هم مثل ستون سنگی کمک می‌کند تا موج‌های خروشان زاینده‌رود به پل آسیبی نزند.

علاوه بر اهمیت تاریخی پل، مناظری که می‌توانید از روی پل تماشا کنید هم بسیار جذاب و تماشایی است. این محل حالا به یک مکان توریستی معروف بدل شده و امکانات رفاهی مختلفی هم دارد.

پل زمان خان روی سه پایه سنگی ساخته شده است و در منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا قرار دارد. اطراف پل طبیعتی خیره‌کننده‌ای وجود دارد که بعید است به این زودی‌ها فراموشش کنید. باغ‌ها با درختان مختلف، شالیزارهای برنج محلی و آب روان و زلال زاینده‌رود، فضایی به‌یادماندنی را به وجود آورده است.

پل زمان خان سامان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی استان چهارمحال‌وبختیاری است که این روزها گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. صفویان این پل را ساختند که مردم را از غرق‌شدن در زاینده‌رود نجات دهند؛ الیته این پل امروز جنبه تاریخی و گردشگری دارد. شهرت این پل در سال‌های اخیر آن‌قدر زیاد شده که در فصل‌های سفر ممکن است گردشگران زیادی را ببینید که برای بازدید و تفریح به زمان خان آمدند.

پل زمانخان آثار ملی است

شاید برایتان جالب باشد بدانید که پل زمان خان شهرکرد جزء آثار ملی محسوب می‌شود. این پل با شماره ۱۷۴۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؛ همچنین بعد از سی‌وسه پل و پل خواجو، مهم‌ترین پل ساخته‌شده روی زاینده‌رود به شمار می‌رود.

پل زمانخان کجاست؟

پل زمان خان سامان در استان چهارمحال‌و‌بختیاری، در ۲۷کیلومتریِ شمال شهرکرد و ۵.۲کیلومتری شهرستان سامان قرار دارد. این پل نزدیک روستاهای چم عالی، چلوان، چمزین و ایل بگی قرار دارد. بهترین مسیر دسترسی به پل زمان خان این است که به شهرکرد یا شهرستان سامان بروید و بعد، بقیه مسیر آسان می‎‌شود. کافی است از شهرکرد به شهرستان سامان بروید و بعد وارد بلوار جانبازان شوید و باتوجه‌به تابلوهای راهنمایی رانندگی خودتان را به روستای ایل بگی برسانید. پل زمان خان دقیقا کنار این روستا قرار دارد.

بهار بهترین زمان بازدید از پل زمانخان

بهترین زمان بازدید از پل زمان خان و سفر به شهرکرد، فصل بهار و تابستان است. در این فصل آب‌وهوا بسیار تازه و دل‌انگیز می‌شود؛ همچنین زاینده‌رود بهترین حالت خود را دارد و معمولا برای شنا و رفتینگ مناسب است.

بهار، به‌خصوص تعطیلات نوروز، پل زمان خان از همیشه شلوغ‌تر می‌شود و ممکن است گردشگران زیادی برای بازدید بیایند. اگر شلوغی را دوست ندارید، می‌توانید بعد از عید نوروز سری به شهرکرد بزنید تا هم جاهای دیدنی شهرکرد را سر فرصت ببینید و هم از این پل جذاب صفوی بازدید کنید.

در این خصوص که بهترین رفتینگ ایران کجاست، نظرات متفاوتی وجود دارد اما این منطقه به عنوان یکی از جاهای جذاب برای رفتینگ معرفی می‌شود. چشم‌انداز این پل در شب چنان زیبا و دیدنی است که بعضی گردشگران به قصد شب‌ماندن از این پل بازدید می‌کنند، اگر فکر کمپینگ دارید و می‌خواهید شب را بمانید، حسابی خوش به‌ حالتان است. این‌طوری هم نمای پل زمان خان در روز را می‌بینید و هم نمای فراموش‌نشدنی‌اش را در شب.

وقتی تفریح جذاب و هیجان‌انگیز رفتینگ را روی رود امتحان کنید پر از شگفتی می‌شوید. منظره‌های متفاوت در گوشه‌وکنار رود حسابی توجه‌ شما را به خودشان جلب می‌کنند. آن‌قدر که دوست دارید، مدام سوار قایق‌های رفتینگ شوید، مناظر را دوباره ببینید و هیجان این تفریح را دوباره بچشید.