
ضرورت تدوین برنامه ملی مقابله با تغییرات اقلیمی در ایران

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سومین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بینالمللی «روز آینده، شهر آینده» با محوریت تغییرات اقلیمی که در سالن ابوریحان دانشگاه خوارزمی برگزار شد، دکتر سحر تاجبخش، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواشناسی کشور، بر اهمیت برنامهریزی ملی برای مقابله با آثار تغییر اقلیم در کشور تأکید کرد.
وی در سخنرانی خود با اشاره به اینکه موضوع تغییر اقلیم امروز یکی از بزرگترین چالشهای جهانی است، اظهار داشت: «پرداختن به مسئله تغییرات اقلیمی در تمام حوزهها از ضروریات است و کشورها باید برنامههای جامع و هماهنگی را برای مواجهه با پیامدهای این پدیده تدوین کنند.»
تاجبخش با اشاره به تأثیر شدید تغییر اقلیم بر شهرها، افزود: «بخش زیادی از جمعیت جهان در شهرها زندگی میکنند و تغییرات اقلیمی بهصورت مستقیم بر امنیت، رفاه و وضعیت اقتصادی و اجتماعی این جمعیت تأثیرگذار است. از این رو، لازم است این مسئله نه تنها در مباحث علمی و دانشگاهی، بلکه در سیاستها و برنامههای عملی دولت نیز گنجانده شود.»
وی همچنین از توجه به تغییر اقلیم در برنامه هفتم توسعه کشور خبر داد و گفت: «بر اساس این برنامه، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری سازمان هواشناسی و سایر دستگاههای اجرایی موظف به تدوین برنامه ملی تغییر اقلیم شدهاند. دستگاههایی مانند وزارتخانههای مرتبط با منابع آب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست باید اقدامات خود را متناسب با این برنامه تنظیم کنند تا از آسیبهای احتمالی به اکوسیستمها و منابع انسانی کاسته شود.»
رئیس سازمان هواشناسی کشور درباره علل بروز تغییرات اقلیمی تصریح کرد: «افزایش گازهای گلخانهای ناشی از فعالیتهای انسانی موجب گرم شدن کره زمین و بر هم خوردن تعادل میان جو، خشکی و اقیانوسها شده است. یکی از پیامدهای مستقیم این اختلال، افزایش رخدادهای حدی آبوهوایی مانند سیلابها، طوفانهای گرد و غبار و سایر پدیدههای شدید اقلیمی است.
وی در پایان بر دو رویکرد کلیدی در مواجهه با تغییر اقلیم تأکید کرد: کاهش تولید گازهای گلخانهای و تقویت توان سازگاری کشور با شرایط جدید اقلیمی.
تاکید بر نقش آیندهپژوهی شهری در مواجهه با تغییرات اقلیمی در کنفرانس «روز آینده، شهر آینده»
فرزانه ساسانپور، دانشیار رشته برنامهریزی شهری دانشگاه خوارزمی با تخصص آیندهپژوهی شهری و منطقهای، در سومین دوره کنفرانس «روز آینده، شهر آینده» که با محوریت تغییرات اقلیمی برگزار شد، بر لزوم آیندهنگری در برنامهریزی شهری برای مقابله با چالشهای اقلیمی تأکید کرد.
ساسانپور با اشاره به برگزاری متوالی این رویداد در سه سال اخیر، گفت: «در دورهای زندگی میکنیم که به عصر دانایی و داناییمحور معروف است؛ عصری که در آن دانش سرمایه اصلی جوامع و حکومتهاست. در چنین فضایی، ضرورت آیندهاندیشی آشکار است، چراکه تمام دانشی که در اختیار داریم برای گذشته است، در حالی که تصمیمگیریها باید برای آینده انجام شود.»
وی چالشهایی نظیر تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی را از جمله تهدیدهای اساسی برای زیستپذیری جوامع سکونتگاهی دانست و افزود: «نقش فعالیتهای انسانی، بهویژه پس از انقلاب صنعتی، در گسترش این بحرانها بسیار جدی است. طبق گزارش هیئت بینالمللی تغییر اقلیم (IPCC)، میانگین دمای زمین در قرن بیستم حدود شش درجه سانتیگراد افزایش یافته و سطح آب دریاها نیز حدود ۲۰ سانتیمتر بالا آمده است.»
ساسانپور در ادامه گفت: «هدف اصلی این کنفرانس، یافتن راهکارهایی برای ارتقای کیفیت زندگی انسانها در مواجهه با تغییرات اقلیمی، از طریق سازگاری و تطبیق با شرایط جدید است. این مهم تنها با گردهمایی متخصصان، مسئولان و صاحبنظران و تبادل دیدگاههای علمی و تجربی میسر خواهد بود.»
به گفته وی، در این دوره از کنفرانس «روز آینده، شهر آینده»، تاکنون ۱۰۲ مقاله علمی ارسال شده که حدود ۸۰ مقاله از آنها مورد پذیرش قرار گرفته است.
هشدار یک اقلیمشناس: زیرساختهای آبی و شهری ایران با اقلیم جدید سازگار نیستند
دکتر محمد سلیقه، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در رشته آب و هواشناسی، در سخنانی پیرامون پیامدهای تغییرات اقلیمی در ایران، نسبت به ناهماهنگی زیرساختهای آبی و شهری کشور با شرایط اقلیمی جدید هشدار داد.
وی با استناد به دادههای جهانی عنوان کرد: «امروزه ۹۷ درصد اقلیمشناسان جهان بر وقوع تغییرات اقلیمی باور دارند. بر اساس دادهها، میانگین دمای کره زمین حدود ۰.۷۴ درجه سانتیگراد افزایش یافته، اما در منطقه خاورمیانه این افزایش بیش از ۲ درجه سانتیگراد بوده است. این تغییرات آثار قابل توجهی در منطقه داشته که از جمله آن میتوان به افزایش نیاز آبی گیاهان و شدت یافتن تبخیر اشاره کرد.»
دکتر سلیقه با اشاره به شرایط اقلیمی دو دهه گذشته افزود: «زیرساختهای آبی و شهری کشور برای شرایط اقلیمی گذشته طراحی شدهاند، زمانی که میانگین بارش سالانه حدود ۲۵۰ میلیمتر بود. اما با افزایش دما و تشدید تبخیر، بسیاری از این تاسیسات دیگر کارایی لازم را ندارند.»
وی با بیان اینکه تنها در حوضه زایندهرود امسال حدود ۲۵ درصد از منابع آبی صرفاً تبخیر شده است، گفت: «این موضوع نشان میدهد که تاسیسات آبی همچون سدها، کانالها و شبکههای آبرسانی نیازمند بازنگری و اصلاح بر اساس شرایط اقلیمی جدید هستند.»
سلیقه بر لزوم بازنگری در سیاستهای شهرسازی نیز تأکید کرد و گفت: نوع معماری، طراحی فضاهای سبز، الگوی کشت گیاهی و ساختوساز شهری باید متناسب با اقلیم جدید بازتعریف شود تا بتوان با تبعات این پدیده مقابله کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: افزایش دما در سطح زمین یکسان نبوده و در مناطق قطبی و خشکیها شدت بیشتری داشته است، که این امر باعث بر هم خوردن نظم سیستمهای آبوهوایی در سطح جهانی شده است.