۶۰ درصد نوزادان درجاتی از زردی را تجربه می‌کنند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، به نقل از وبدا، فاطمه اقبالیان، فوق تخصص نوزادان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان با اشاره به شیوع بالای زردی یا ایکتر در روز‌های ابتدایی زندگی نوزادان، گفت: هرچند این وضعیت در اغلب موارد بی‌خطر است، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند به عارضه‌ای جبران‌ناپذیر مانند آسیب مغزی منجر شود.

وی اظهار داشت: زردی نوزادان به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین ماده‌ای که از تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود، در خون اتفاق می‌افتد. در حالت طبیعی، این ماده باید توسط کبد دفع شود، اما در نوزادان، به‌ویژه در روز‌های نخست تولد، هنوز سیستم دفع بیلی‌روبین کامل نیست.

اقبالیان با تأکید بر اینکه بیش از ۶۰ درصد نوزادان سالم درجاتی از زردی را تجربه می‌کنند، بیان کرد: در اغلب موارد این نوع زردی طبیعی و بی‌خطر است، اما اگر سطح بیلی‌روبین بیش از حد بالا رود و وارد مغز شود، می‌تواند منجر به انسفالوپاتی حاد بیلی‌روبین یا همان کرنیکتروس شود؛ وضعیتی نادر، اما خطرناک که باعث آسیب مغزی دائمی خواهد شد.

علت‌های زردی نوزادی؛ از ناسازگاری خونی تا بیماری‌های مادرزادی

اقبالیان با بیان اینکه زردی نوزادی می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند، تصریح کرد: در برخی نوزادان، گلبول‌های قرمز بیش از حد طبیعی تجزیه می‌شوند و در نتیجه بیلی‌روبین زیادی در بدن تولید می‌شود. این حالت معمولاً در ناسازگاری‌های خونی بین مادر و نوزاد دیده می‌شود؛ به‌عنوان مثال، در ناسازگاری Rh وقتی مادر Rh منفی و نوزاد Rh مثبت است، این اتفاق ممکن است رخ دهد.

وی ادامه داد: همچنین، برخی نوزادان ممکن است دچار بیماری‌هایی شوند که منجر به تخریب گلبول‌های قرمز (همولیز) می‌شو، از جمله این بیماری‌ها می‌توان به کمبود آنزیم G۶PD، کمبود پیروات‌کیناز، هگزوزکیناز و بیماری‌های ارثی مانند اسفروسیتوز و الیپتوسیتوز اشاره کرد.

نقص عملکرد کبد و مشکلات تغذیه با شیر مادر

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان خاطرنشان کرد: در بعضی نوزادان، کبد هنوز قادر به برداشت و پردازش بیلی‌روبین نیست، در چنین شرایطی، بیماری‌هایی مانند سندرم ژیلبرت، سندرم کریگلر نجار، هیپوتیروئیدی مادرزادی و تنگی پیلور نیز می‌توانند موجب اختلال در دفع طبیعی بیلی‌روبین شوند.

اقبالیان با اشاره به نقش تغذیه در بروز زردی، افزود: شیردهی نادرست یا شرایط خاص تغذیه با شیر مادر نیز می‌تواند عامل زردی باشد، نوعی از زردی که در هفته اول زندگی ظاهر می‌شود، معمولاً به‌دلیل مکیدن ضعیف نوزاد یا تکنیک نادرست شیردهی است. در نوع دیگری که از هفته دوم آغاز می‌شود، شیر مادر عامل افزایش بیلی‌روبین است، اما با وجود بالا بودن آن، قطع شیر مادر توصیه نمی‌شود.

فتوتراپی، مؤثرترین روش درمان زردی

فوق تخصص نوزادان با اشاره به اینکه شایع‌ترین و مؤثرترین روش درمان زردی نوزادی، فتوتراپی است، اذعان کرد: در این روش، نور خاصی به پوست نوزاد تابیده می‌شود که باعث تجزیه بیلی‌روبین در سطح پوست شده و دفع آن را تسهیل می‌کند، البته موفقیت فتوتراپی به عواملی مانند شدت نور، نوع دستگاه، فاصله مناسب نور و میزان سطح بدن نوزاد که در معرض نور قرار می‌گیرد بستگی دارد.

امکان درمان در منزل با شرایط خاص

اقبالیان با بیان اینکه درمان زردی در منزل با دستگاه‌های فتوتراپی خانگی نیز امکان‌پذیر است، مطرح کرد: فقط در صورتی که نوزاد کاملاً سالم بوده، وزن مناسبی داشته باشد، حداقل دو روز از تولدش گذشته باشد و سطح بیلی‌روبین خیلی بالا نباشد، می‌توان در منزل زردی نوزاد را درمان کرد؛ در درمان زردی در منزل با دستگاه‌های فتوتراپی خانگی، باید به این نکته توجه کنیم که نباید مشکلات خونی یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند کمبود G۶PD وجود داشته باشد.

تعویض خون، راهکار نهایی در موارد شدید

فوق تخصص نوزادان و عضو و هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان هشدار داد: در مواقعی که سطح بیلی‌روبین بسیار بالا باشد و خطر آسیب مغزی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به تعویض خون باشد، در این روش، حدود دو برابر حجم خون نوزاد با خون تازه جایگزین می‌شود تا بیلی‌روبین سریعاً کاهش یابد.

اقبالیان در پایان با تأکید بر اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع خاطر نشان کرد: هرچند زردی در بسیاری از نوزادان طبیعی و گذراست، اما هرگز نباید آن را ساده گرفت، اندازه گیری سریع بیلی‌روبین و مراجعه فوری به پزشک، بهترین راه پیشگیری از عوارض جدی و جبران‌ناپذیر زردی است.