به گزارش خبرنگار گروه استان های خبرگزاری دانشجو، بهلیمو درختچه ای چندساله و خزان دار از خانواده شاه پسند با شاخههای بلند است. برگ های آن نیزهای شکل و دارای رنگ سبز روشن و بسیار معطر هستند. ارتفاع این گیاه برحسب محل رویش بین ۵۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر متفاوت است، این گیاه علاوه بر داشتن خواص دارویی فراوان، در صنعت عطرسازی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
این گیاه بومی آمریکای جنوبی است و در آرژانتین، شیلی و پرو به طور وسیع کشت می گردد. کشت و کار آن در ایران تقریبا از دو دهه اخیر رواج پیدا کرده است و مهمترین استان های پرورشدهنده آن فارس، اصفهان، البرز، مازندران و آذربایجان شرقی هستند.
یکی از ویژگیهای برجسته آن بهبود وضعیت جسمانی و روانی انسان است و میتواند اعصاب را آرام کرده و در رفع احتقان، کاهش تورم و التهاب در بدن، حفاظت از ماهیچهها، تقویت سیستم ایمنی، آرامشبخشی به معده و کاهش تب مؤثر باشد. به طور خلاصه، این گیاه از جمله گیاهانی است که سلامت کلی بدن را پشتیبانی میکند.
تغییر الگوی کشت منطقه با کاشت بهلیمو
زینب محکمی عضو هیئتعلمی پژوهشگاه زابل بیان کرد: این گیاه در انواع شرایط اقلیمی و در اقصی نقاط کشور کشت شده است؛ لیکن برگ آن به سرما حساس بوده و در سرمای شدید زمستان، خزان میکند. طرح "بررسی سازگاری به لیمو با شرایط اقلیمی سیستان"، در سال زراعی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ در پژوهشکده کشاورزی پژوهشگاه زابل اجراشده است که خوشبختانه این گیاه از سازگاری بالایی در این منطقه برخوردار بوده است.
وی افزود: از مهمترین احتیاجات اقلیمی گیاه بهلیمو، کشت در خاک سبک و آبیاری منظم می باشد. با توجه به کمبود منابع آبی در سیستان، استفاده از آبیاری قطره ای در پرورش این گیاه توصیه می شود. برای کاهش مصرف آب در پای بوته ها می توان از انواع مالچ پلاستیکی یا کاه و برگ خشک استفاده نمود تا میزان تبخیر از سطح خاک کاهش یابد. اگرچه میزان آبیاری در این گیاه در مقایسه با سایر محصولات رایج در منطقه نظیر گندم، جو، هندوانه و خربزه بسیار کمتر است و گزینه مناسبی جهت اصلاح الگوی کشت در منطقه سیستان به شمار می آید.
عضو هیئتعلمی پژوهشگاه زابل تصریح کرد: از مزیت های پرورش به لیمو این است که با روشهای تکثیر سادهای مانند قلمهزدن بهراحتی قابلگسترش است. پس از یکبار کاشت قلمه ریشهدار آن در زمین، بیش از ۷ سال می توان محصول برداشت نمود. تراکم کاشت این گیاه ۶ بوته در متر مربع است. از هر بوته ۴ چین برداشت برگ در سال صورت میگیرد و متوسط عملکرد هر بوته ۰/۵ کیلوگرم برگ است. پژوهشکده کشاورزی برای اصلاح الگوی کشت برای اولینبار از طریق کشت گلخانهای آغاز کرده است. عملکرد تولید گیاه به لیمو به طور متوسط ۱۰ تا ۱۲ تن در هکتار است. با توجه به عملکرد ذکر شده در صورت کشت و فرآوری اصولی این گیاه، درآمد سالیانه حدود ۹۰۰ میلیون تومان و ماهانه ۷۵ میلیون تومان عاید کشاورز خواهد شد.
محکمی تأکید کرد: این گیاه قابلیت تحمل به دامنه دمایی وسیعی را دارد به طوریکه در دماهای بیشتر از ۴۵+ درجه سانتیگراد تا کمتر از ۱۰- سانتیگراد، زنده میماند. این گیاه در شرایط اقلیمی سیستان (تنش خشکی و اختلاف دمای شبانه روز) از کیفیت مطلوبی برخوردار است؛ چراکه تنش های ملایم محیطی منجر به افزایش تجمع اسانس در برگ های این گیاه می شو. در واقع، بهلیمو در این منطقه بهترین رشد را دارد و میتوان از این گیاه در مقیاس وسیعی بهرهبرداری کرد. در یخبندان های زمستانه در فضای باز، برگ های گیاه خزان خواهند کرد؛ که با یک پوشش پلاستیکی ساده روی بوته ها می توان از سرمازدگی آنها جلوگیری کرد. همچنین، در فصل زمستان، در شرایط گلخانه و تنها با پوشش پلاستیک، میتوان دو چین دیگر از این گیاه برداشت کرد. این ویژگی موجب میشود که حتی در زمستان، بهلیمو همچنان محصول بدهد.
خواص دارویی گیاه بهلیمو
عضو هیئتعلمی پژوهشگاه زابل افزود: بخش دارویی به لیمو، برگ آن است که محتوای اسانس بوده و دارای طبیعت گرم و خشک می باشد. از برگ و سرشاخه های گلدار به لیمو برای تقویت حافظه، درمان سوء هاضمه، نفخ، سردرد، دردهای عصبی، سرگیجه، بی خوابی و اضطراب و رفع علائم سرماخوردگی استفاده می شود. همچنین دهان شویه تهیه شده از برگ آن برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مفید است.
وی با بیان خواص دارویی بسیار زیاد بهلیمو تصریح کرد: محصول بهلیمو هم هزینه کشت بسیار پایینی دارد و هم به اقتصاد کشاورزان کمک میکند لذا میتوان تولید این نوع محصول را پس از نتیجهگیری در مزارع الگویی به کشاورزان آموزش داد در واقع برگها و پیکر رویشی تازه گیاه بهلیمو حاوی عطرمایهای است که بوی بهلیمو میدهد و اسانس این گیاه در صنایع غذایی و تهیه انواع عطر و ادکلن بسیار کاربرد دارد.

وی در انتها افزود: ما با قدمگذاشتن در راه تنوع دادن به الگوی کشت محصولات کشاورزی در منطقه سیستان میتوانیم هم به اقتصاد و تولید کشور کمک کنیم و هم اشتغال پایدار کشاورزان را فراهم کنیم و قدمی هر چند کوچک در راستای اقتصاد مقاومتی برداریم. پژوهشگاه زابل به همت اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشکده کشاورزی، در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار، با هدف ایجاد تعادل میان تولید محصولات کشاورزی، حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی انسانها اصول فنی کاشت، داشت، برداشت و فرآوری (خط تولید چای کیسه ای) این محصول را بهینه سازی نموده است و دانش فنی تولید این محصول از طریق مروجین محترم جهاد کشاورزی استان در اختیار بهره برداران قرار خواهد گرفت.