نگاهی به روابط ایران و پاکستان/ جبهه‌ای مشترک در برابر رژیم صهیونیستی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ اظهارات خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان، مبنی بر حمایت «تمام و کمال» از ایران در مواجهه با رژیم اسرائیل، موجی از تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها را در سطح رسانه‌ها و محافل سیاسی به دنبال داشته است. این موضع‌گیری صریح، نه یک تصمیم احساسی یا مقطعی، بلکه ریشه در تاریخ پایداری مواضع اسلام‌آباد علیه رژیم صهیونیستی و همچنین روابط باثبات ایران و پاکستان دارد.

سابقه تاریخی مقابله پاکستان با رژیم صهیونیستی

از بدو تشکیل کشور پاکستان در سال ۱۹۴۷، این کشور هرگونه مشروعیت رژیم اسرائیل را رد کرده و همواره در کنار آرمان فلسطین ایستاده است. اسناد تاریخی متعدد گواهی می‌دهند که اسلام‌آباد در دهه‌های مختلف، در حرف و عمل از مردم فلسطین و جهان عرب در مقابله با اشغالگری صهیونیستی پشتیبانی کرده است.

در کتاب «قضیه فلسطین» نوشته اکرم زعیتر (۱۹۵۵) آمده است که در جریان بررسی طرح تقسیم فلسطین در سازمان ملل (۲۵ نوامبر ۱۹۴۷)، نمایندگان پاکستان همراه با کشورهای عربی قاطعانه با این طرح مخالفت کردند. «ظفرالله خان»، نماینده وقت پاکستان در سازمان ملل، با نطقی کوبنده علیه طرح تقسیم، چنان تأثیرگذار ظاهر شد که آستین هاجستون، نماینده وقت آمریکا، گفت:«او کاملاً پرونده یهودیان را نابود کرد.»

این مخالفت سیاسی، بعدها نیز در عرصه میدانی ادامه یافت. پاکستان نه‌تنها در مواضع دیپلماتیک، بلکه در جنگ‌های اعراب و اسرائیل نیز نقش ایفا کرد. بر اساس گزارش روزنامه «العربی الجدید» (۲۰۱۷)، پاکستان افسران و خلبانان نظامی خود را در جنگ‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ برای پشتیبانی از کشورهای عربی اعزام کرد و نقش قابل‌توجهی در دفاع از دمشق و ارتش سوریه داشت.

بیانیه‌های رسمی و پشتیبانی عملی از فلسطین

موضع ضدصهیونیستی پاکستان در اسناد و بیانیه‌های متعدد دهه‌های گذشته ثبت شده است. روزنامه «الحیاة» لبنان (۱۹۶۶) از بیانیه مشترک اردن و پاکستان پس از دیدار رئیس‌جمهور ایوب خان با مقامات عمانی خبر داد، که در آن آمده بود:«پاکستان خود را در قبال آزادسازی فلسطین مسئول می‌داند و این مسئولیت را وظیفه کشورهای عربی می‌داند که باید مورد حمایت جهان اسلام قرار گیرند.»

همچنین روزنامه «الدستور» اردن (۹ ژوئن ۱۹۶۷) به نقل از رادیو مکه اعلام کرد که پاکستان برای ارسال سلاح، مهمات و نیرو به کشورهای عربی آمادگی کامل داشته است. رئیس‌جمهور وقت پاکستان در نامه‌ای به همتای الجزایری خود نیز وعده «هر نوع کمک ممکن» برای مقابله با تجاوزات اسرائیل را داد.

روابط باثبات و بدون تنش میان ایران و پاکستان

موضع حمایتی پاکستان از ایران در تقابل اخیر با اسرائیل، جدا از مواضع ضدصهیونیستی این کشور، ریشه در روابط راهبردی و تقریباً بدون تنش میان تهران و اسلام‌آباد دارد. این روابط، بر پایه مجموعه‌ای از اصول و مؤلفه‌های ثابت بنا شده‌اند:

نبود اختلافات مرزی: ایران و پاکستان از معدود کشورهای همسایه در منطقه‌اند که هیچ‌گاه درگیری مرزی نداشته‌اند.

عدم اتهام‌زنی امنیتی: برخلاف دیگر مرزهای پرتنش در منطقه، هیچ‌کدام از دو کشور، طرف مقابل را به دخالت در امور داخلی یا تهدید امنیت ملی متهم نکرده‌اند.

پیشگامی در روابط دیپلماتیک: ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال پاکستان را به رسمیت شناخت؛ در مقابل، پاکستان نیز از نخستین حامیان نظام جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب ۱۹۷۹ بود.

حمایت ضمنی از موضع ایران در جنگ ایران و عراق: پاکستان به دلیل بدبینی به صدام حسین، در آن جنگ موضعی نزدیک به ایران اتخاذ کرد.

همدلی با مواضع پاکستان در کشمیر: ایران همواره با درک متقابل نسبت به مسئله کشمیر، حمایت ضمنی از مواضع اسلام‌آباد داشته است.

عدم پیروی از تحریم‌های غرب علیه ایران: پاکستان بارها اعلام کرده که تابع تحریم‌های یک‌جانبه غرب علیه ایران نیست و منافع ملی و منطقه‌ای خود را در اولویت قرار می‌دهد.

پروژه‌های مشترک اقتصادی و انرژی‌محور: همکاری‌های فزاینده در زمینه انتقال گاز، برق و تجارت مرزی، پیوندهای دو کشور را مستحکم‌تر کرده است.

در ماه مه ۲۰۲۵، همزمان با تنش‌های مرزی پاکستان و هند، ارتش پاکستان اعلام کرد که ۲۵ پهپاد ساخت اسرائیل را در مرزهای شرقی سرنگون کرده است. بلافاصله، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در پیامی نوشت:«اسرائیل و هند دوشادوش یکدیگر در مبارزه با تروریسم ایستاده‌اند.»

این پیام، نشانه‌ای روشن از نقش مخفی و در حال گسترش اسرائیل در تعامل با دشمنان منطقه‌ای پاکستان مانند هند است؛ عاملی که می‌تواند سیاست‌های تهاجمی‌تر اسلام‌آباد را علیه تل‌آویو در آینده تقویت کند.

حمایت امروز پاکستان از ایران، نه یک حرکت تصادفی بلکه امتداد منطقی سیاست خارجی اصول‌گرایانه اسلام‌آباد از زمان استقلال تاکنون است. از مخالفت قاطع با طرح تقسیم فلسطین، تا اعزام نیرو برای دفاع از کشورهای عربی و امروز، ایستادن در کنار تهران در برابر تل‌آویو، همه نشانگر خط‌مشی پایدار پاکستان در حمایت از مظلومان و مقابله با اشغال‌گری است.