اولین پروژه DNA مصنوعی انسان در جهان، هم امیدها و هم ترس‌ها را برمی‌انگیزد
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، دانشمندان بریتانیایی در حال ساخت اولین DNA مصنوعی انسان در نوع خود هستند.
در ۲۶ ژوئن، ولکام تراست، بزرگترین موسسه خیریه پزشکی جهان، مبلغ اولیه ۱۰ میلیون پوند را به پروژه ژنوم مصنوعی انسان (SynHG) اختصاص داد.
مفهوم سنتز ژنوم انسان یا نوشتن حیات از صفر، تابو تلقی شده است.
چرا این همه جنجال؟ برخی نگرانند که این تحقیق منجر به «نوزادان طراحی‌شده» شود یا به تغییرات غیرقابل پیش‌بینی و شاید منفی برای نسل‌های آینده منجر شود.
از سوی دیگر، این پروژه می‌تواند بینش‌های تازه‌ای در مورد بیماری‌های مختلف ارائه دهد و به درمان‌های جدید منجر شود.
پروفسور جیسون چین، که رهبری این پروژه را از موسسه زیست‌شناسی مولد در موسسه فناوری الیسون بر عهده دارد، گفت: «توانایی سنتز ژنوم‌های بزرگ، از جمله ژنوم سلول‌های انسانی، می‌تواند درک ما از زیست‌شناسی ژنوم را متحول کند و افق‌های بیوتکنولوژی و پزشکی را عمیقاً تغییر دهد.»
ساختنش سال‌ها طول خواهد کشید
دی‌ان‌ای مولکولی است که تمام اطلاعات ژنتیکی را در خود جای داده و ما را به آنچه هستیم تبدیل می‌کند.
از زمانی که پروژه ژنوم انسان در سال ۲۰۰۳ نقشه DNA انسان را ترسیم کرد، دانشمندان نه تنها رویای خواندن کد ژنتیکی ما، بلکه رویای «نوشتن» آن را در سر داشته‌اند.
پروژه SynHG با توسعه ابزار‌های اصلی، فناوری و روش‌هایی که محققان در نهایت برای سنتز ژنوم به آنها نیاز خواهند داشت، قصد دارد به این هدف دست یابد.
مایکل دان، مدیر تحقیقات اکتشافی در ولکام، گفت: از طریق ایجاد ابزار‌ها و روش‌های لازم برای سنتز ژنوم انسان، به سؤالاتی در مورد سلامت و بیماری‌های خود که هنوز حتی نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم، پاسخ خواهیم داد و به نوبه خود درک ما از زندگی و رفاه را متحول خواهیم کرد.
سنتز ژنوم فرآیندی بسیار گسترده‌تر از ویرایش ژن است که شامل تغییرات جزئی می‌شود. سنتز ژنوم در مورد ساخت ساختار‌های ژنتیکی بزرگ و کامل - مانند یک کروموزوم کامل انسانی - از پایه است.
به همین دلیل است که تکمیل یک ژنوم مصنوعی کامل انسان می‌تواند دهه‌ها طول بکشد.
اولین هدف اصلی، ایجاد یک «کروموزوم مصنوعی کامل انسانی» در پنج تا ده سال آینده است.
تیم پروفسور چین اخیراً کل ژنوم باکتری E. coli - حدود ۴.۵ میلیون جفت باز - را سنتز کرد. با این حال، ژنوم انسان پیچیده‌تر است، زیرا حاوی بیش از ۳ میلیارد جفت باز است.
مسائل اخلاقی
منتقدان نگرانی‌های جدی خود را ابراز می‌کنند: اگر این فناوری قدرتمند به دست افراد نادرست بیفتد، چه می‌شود؟
بی‌بی‌سی گزارش داد که این فناوری می‌تواند برای ساخت سلاح‌های بیولوژیکی، انسان‌های بهبود یافته یا اصلاح‌شده یا حتی موجودات جدیدی حاوی DNA انسان مورد سوءاستفاده قرار گیرد. نگرانی اصلی این است که در حال حاضر هیچ راهی برای جلوگیری از چنین برنامه‌های مخربی وجود ندارد.
پروژه SynHG می‌داند که این اقدام پیشگامانه با سوالات اخلاقی و اجتماعی همراه است.
طبق گفته Wellcome Trust، این ابتکار در سطح جهانی با مؤسسات دانشگاهی، سازمان‌های جامعه مدنی، صنعت و سیاست‌گذاران همکاری خواهد کرد تا پیامد‌های اخلاقی، حقوقی و اجتماعی این تحقیق را به طور کامل بررسی کند.
این [مطالعه]تحت برنامه علوم اجتماعی با نام «سنتز مراقبت کامل» ارزیابی خواهد شد.
جوی ژانگ از مرکز علوم جهانی و عدالت معرفتی در دانشگاه کنت گفت: «با رویکرد سنتز دقیق و از طریق مطالعات تجربی در سراسر اروپا، آسیا-اقیانوسیه، آفریقا و آمریکا، هدف ما ایجاد الگوی جدیدی برای شیوه‌های علمی و نوآورانه پاسخگو در عصر جهانی است.»
پروفسور ژانگ افزود: طرحی که تمام پتانسیل ترکیب امکانات فنی و دیدگاه‌های متنوع اجتماعی-اخلاقی را با دقت بررسی کند.
این فناوری نویدبخش درمان‌های پزشکی جدیدی از جمله درمان‌های سلولی طراحی‌شده و پیوند بافت مقاوم در برابر ویروس است.
طبق گزارش گاردین، کار پروژه SynHG ممکن است به ایجاد میتوکندری مصنوعی کمک کند، که می‌تواند انتقال بیماری‌های میتوکندریایی از مادران به فرزندانشان را متوقف کند.
همچنین می‌تواند با مهندسی محصولات مقاوم در برابر آب و هوا، به ما در مقابله با مسائل جهانی مانند امنیت غذایی کمک کند.
تیم پروژه همچنین شامل محققانی از آکسفورد، کمبریج، منچستر و کالج امپریال لندن است.