قنبر؛ منبعی غنی برای شناخت و درک حقیقت امیرالمومنین

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو» - زینب صارم؛ بررسی و پرداختن به یاران و اصحاب ائمه اطهار از جنبه‌های گوناگون ارزش معرفت‌شناسانه دارد، بدین معنا که با بحث و تفحص در رابطه با صحابه خاص رسول‌الله و اهل بیت عصمت و طهارت نه تنها می‌توان به حقایق و وقایع با اهمیت تاریخ سیاسی اسلام پی برد، بلکه می‌توان از آن‌ها به عنوان گنجینه‌هایی ‌از عرفان و اخلاق اسلامی یاد کرد.

قنبر‌ منبع شناخت و درك حقيقت اميرالمومنين (ع)

یکی از نمونه‌های برتر تاریخی كه در میان یاران امام علی (ع) از درخشش فراوانی برخوردار است غلام آن حضرت، قنبر مي‌باشد؛ زندگی‌نامه قنبر از آن جهت که رابطه بسیار نزدیک و تنگاتنگی با امام علی (ع) داشته را می‌توان یکی از مهم‌ترین منابع شناخت و درک حقیقت امیر المومنین (ع) به شمار آورد.

قنبر از آن رو که در تاریخ به عنوان غلام حضرت مطرح شده از جلوه کمتری نسبت به باقی اصحاب و یاران علی (ع) برخوردار است، تا آن جا که در مورد این شخصیت بزرگ و زیرک به اندازه کافی در طول تاریخ بحث و بررسی نشده است.

چرایی ضرورت بررسی قنبر، غلام امیرالمومنین (ع)

وجود قنبر از چندین وجه مختلف قابلیت بررسی و پرداخت دارد؛ اول آن که ایشان با امیرالمومنین در همه جا همراه و ملازم بوده است و این ملازمت را در مقاطع مختلف تاریخی می‌توان مشاهده کرد.

دوم آن که حضور قنبر در کنار امیرالمومنین(ع) در تمام وجوه زندگی از جمله اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، جنگ‌ها، قضاوت‌ها و غيره دیده می‌شود.

سوم آن که قنبر زمان سه امام معصوم دیگر را نیز درک کرده و در تبعیت و ملازمت آن بزرگواران اهتمام ورزیده است.

چهارم آن که دشمنان اهل‌بیت نسبت به قنبر به علت نزدیکی به علی (ع) بغض و کینه شدید داشتند تا آن جا که حجاج ملعون، وی را به جرم محب علی (ع) بودن به شهادت رساند؛ حساسیت و توجه دشمنان لجوج و معاند امام علی (ع) با قنبر آشکارکننده درجه اهمیت و حضور پر رنگ وی است.

پنجمین و آخرین دلیل برای بحث و بررسی وجود و زندگانی قنبر آن است که همه شیعیان و محبین اهل بیت عصمت و طهارت به جایگاه وی غبطه می‌خورند و آرزو دارند که همانند وی جزو خدمتگزاران خاندان وحی باشند و زندگانی خویش را همچون وی وقف جانشینان رسول‌الله كنند.

قنبر از جوانی تا کهولت

قنبر حدود 30 سال از عمر خویشتن را در خانه علی (ع) سپری کرد که اين مدت از 25 تا 55 سالگی او را در برمي‌گيرد، وي پس از شهادت امیرالمومنین (ع) ملازم رکاب امام حسن مجتبی (ع) شد که در حدود 10سال به طول انجامید.

پس از شهادت امام حسن (ع) قنبر توفیق درک امامت سیدالشهدا را نیز دریافت، اما به اين علت كه با ظهور ابن‌زیاد شیعیان مخفیانه و پراکنده زندگی می‌کردند، وی توفیق یاری امام حسین (ع) در عاشورا را از دست داد.

شهادت قنبر در زمان حجاج

به گواهی برخی از مورخان، وی در آن زمان در زندان‌های بنی‌امیه اسیر بود و پس از آزادی از زندان بنی‌امیه امامت حضرت زین‌العابدین (ع) را نيز درک نمود، اما به علت شرایط سیاسی و خفقان آن دوران موفق به خدمتگزاری نزدیک به امام چهارم نشد و در زمان حجاج به فيض شهادت نایل آمد.

شناخت قنبر از مولای خویش
 

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین نکاتی که باعث رستگاری قنبر در کنار امیرالمومنین شد، شناخت وی نسبت به جایگاه علی ابن ابی طالب (ع) بود. همان‌طور که تاریخ گواهی می‌دهد بسیاری از ملازمان نزدیک پیامبر (ص) با آن که رابطه نزدیک و سببی با رسول‌الله داشتند، اما جز آزار و اذیت برای وجود مقدس آن حضرت فایده و ثمر دیگری نداشتند.

صفات اميرالمومنين (ع) از زبان قنبر

حکایت تاریخی ذیل نشان دهنده گوشه‌ای از معرفت و شناخت قنبر نسبت به امام علی (ع) است.

 

روزی فردی از قنبر سوال می‌کند که تو غلام کیستی؟ قنبر در جواب وی پاسخ می‌دهد: «من غلام کسی هستم که شایسته‌ترین فرد در میان مومنان، وارث پیامبران، بهترین اوصیا و سخنگوی فرستاده پروردگار جهانیان است.

من غلام کسی هستم که بخشاینده سخاوتمندي است، با حیایی که همه فضایل و نیکی‌ها در وی جمع است، او آگاه، زیرک، پاکدامن، مکی، شجاع، بلند همت، بردبار، روزه‌دار و هدایت‌گر مردم است.»

ولایت‌مداری قنبر و وجوه مختلف آن

وجه اصلی و اساسی ولایت‌مداری قنبر از امام علی (ع) را می‌توان در حوادث و وقایع روزمره زندگانی دریافت، تا آن جا که رد پای وی را در اکثر معجزات و نقل سخنان حکمت‌آمیز از علی (ع) می‌توان پيدا كرد.

وجوه اجتماعی قنبر تا آن جا در کنار علی ابن ابی طالب (ع) پر رنگ است که می‌توان از وی به عنوان بازوی امام علی (ع) نام برد.

 

در قسمت‌های بعدی به حضور سیاسی و اجتماعی قنبر در کنار امام علی (ع) پرداخته می‌شود. 

ادامه دارد ...