عمره؛ مبارزي كه در دوران خفقان، شيعه بودن را فرياد كرد

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ کوهنوردی که در پای کوه ایستاده؛ قله را می نگرد لحظه‌ای سست می‌شود. با خود گمان می‌کند فتح قله کار بسیار دشواری است و شاید از عهده من خارج باشد، اما به محض این که افرادی را در دامنه کوه می بیند. کمی جرأت پیدا می کند و در مسیر رسیدن به قله استوارتر می شود.

می‌توان ائمه اطهار را قله های معارف و پاکی در نظر گرفت که شاید رسیدن به آن درجه از ایمان و تقوا برای ما انسان‌ها غیرقابل تصور باشد، اما در این میان یاران اهل بیت می‌توانند برای ما چون کسانی باشند که در دامنه کوه قرار دارند و مایه دلگرمی ما در مسیر ایمان باشند. پس ما باید در طول زندگی‌مان، با قرار دادن ائمه اطهار (ع) به عنوان قله و اوج در نظر بگيريم و با سرمشق گرفتن از یاران اهل بیت، دائما خود را به ایشان نزدیک کنیم.

تلاش دشمنان براي تبديل ارزش‌ها به ضد ارزش

اهل بیت علیهم السلام در فضایی زندگی می‌کردند که دشمنان ایشان ارزش‌های والا و حقیقی را به زشت‌ترین و پست‌ترین امور تبدیل کرده بودند به اين معني كه ارزش‌هایی که باید در میان مردم رواج پیدا می‌کرد؛ توسط دشمنان اهل بیت خار و حقیر شمرده می‌شد.

برای مثال شیعه اهل بیت بودن که یک ارزش محسوب می‌شود در زمان امویان به یک ضد ارزش تبدیل شد كه مردم باید از آن اجتناب ورزند و از ابراز اعتقاد به آن خودداری کنند. در این زمان یاران اهل بیت وظیفه خود را در حفظ ارزش‌ها می‌دانند و با وجود اينكه امویان شیعه بودن را جرم می‌دانند. یاران برای حفظ تشیع از جان خود مایه می‌گذارند.

مصداق هایی از آیه: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از خدا بترسيد و [براى تقرب‌] به سوى او وسيله بجوييد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد،(آيه 35، سوره مائده) مي‌شدند.

 

شهادت همسر مختار بهانه‌اي شد براي تأمل در منش و کردار كسي كه جان خود را برسر حمايت از منتقم قاتلان كربلا داد. مختار كه بعد از شهادت امام حسین علیه السلام و به جبران فرصت از دست رفته و برای احقاق حقوق شیعیان بپا می‌خیزد و از همه چیز خود در راه پایداری و وفاداری به اهل بیت می‌گذرد.

همسر مختار: چگونه از مردی بیزاری جویم كه خداوند وی را بر آن نامردمان مسلّط ساخت و با كشتن آنها دل‌ها را شفا داد؟

بعد از شهادت مختار زمانی که همسرش عُمره، دختر نعمان‌بن‌بشیر انصاری را دستگیر می‌کنند و از او مي‌خواهند كه از مختار برائت جويد، در جواب می‌گوید: «چگونه از مردی بیزاری جویم كه به ربوبیت خدا معترف، روزها روزه و شب‌ها به نماز مشغول بود. خونش را در راه خدا و رسول و برای كشتن قاتلان فرزند پیامبر و اصحاب و یاران آن بزرگوار، بذل كرد و خداوند وی را بر آن نامردمان مسلّط ساخت و با كشتن آنها دل‌ها را شفا داد.»

عمره در ادامه مي‌گويد: «این مرگ، شهادتی است كه از جانب خدا روزی من شده و هیچ‏گاه آن را از دست نمی‏دهم؛ هرگز؛ (زیرا) این مرگی است گذرا كه در پی آن بهشت و هم‌نشینی با پیامبر و اهل بیت او است و به خدا قسم هیچ‏گاه با فرزند هند جگرخوار، همراه نخواهم شد و فرزند علی‏بن ابیطالب را وا نخواهم گذارد. خدایا تو شاهد باش كه من پیرو پیامبرت، دخترزاده‏اش، اهل بیتش و شیعیانش هستم.»(1)

بايد توجه داشت با وجود اينكه شهادت مختار و همسرش در مسير حفظ مذهب شیعه بسیار مفید بود، اما نبايد از اين نكته غافل بود كه اگر آنها برای حفظ اسلام از جان خود مایه نمی‌گذاشتند؛ قطعا کسان دیگری در طول تاریخ این کار را انجام می‌دادند و مسلما مذهب شیعه مسیر خود را طی می‌کرد تا به آیندگان برسد، ولي اين افراد با جانفشاني در راه دين، نام خود را در ميان ياران و دوستداران اهل بيت ماندگار كردند.

در حقيقت مي‌توان گفت كه شهادت چنين افرادي در درجه اول و بیشتر از همه به رشد و تعالی وجودی خودشان کمک كرده تا رشد و تعالي اسلام؛ چراكه نور الهی خاموش شدنی نیست.

گواه اين امر آيات قرآن است كه مي‌فرمايد:«يُرِيدُونَ أَن يُطْفِئُوا نُورَ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّـهُ إِلَّا أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»؛ مى‌خواهند نور خدا را با دهان‌هاى خود خاموش كنند ولى خداوند نمى‌گذارد تا اين كه نور خود را كامل كند و هر چند كافران خوش ندارند.(آيه32، سوره توبه)

و نيز مي‌فرمايد: «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»؛ او كسى است كه رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا آن را بر هرچه دين است پيروز گرداند، هر چند مشركان خوش ندارند.(آيه33، سوره توبه)

استاد شهيد مرتضي مطهری (ره) در تفسیر این آیه بيان مي‌كند: «نور خدا خاموش شدنی نیست، اراده خدا تعلق گرفته است که این نور را جهان‌گیر کند. اسلام حقیقتی است که باید نقش رسالت خود را در عالم انجام دهد و انجام هم می‌دهد.»

چنانچه پيامبر اكرم (ص) فرمودند: «قرآن و اسلام جاری می‌شوند مثل جریان ماه و خورشید یعنی همان‌طور که ماه و خورشید هر روز و هر ساعتی به منطقه‌ای می‌تابند؛ اسلام هم به منطقه‌ای می‌تابد.»(2)

واقعیت این است که اسلام روند هدایتی خود را طی می‌کند چه ما در این راه از جان، مال و فرزندان خود بگذریم و چه نگذریم، اسلام منتظر ما نمی‌ماند تا آن را به دوردست‌ترین نقاط دنیا اشاعه دهیم. اسلام خود، راه خود را طی می‌کند. اما هرکه در این راه از جان و مالش گذشت؛ توشه خود را برداشته است.

چنانچه مسلما اگر حضرت خدیجه از اموال خود برای تبلیغ اسلام بذل و بخشش نمی‌کرد، باز هم اسلام همان مسیر گسترش خود را طی می‌کرد و بي‌شك این پیامبر و اسلام نبودند که به اموال حضرت خدیجه نیاز داشتند، بلکه اين خدیجه سلام الله علیها بود كه برای رشد و تعالی وجودی به بذل اموال خود در راه اسلام نیاز داشت.

پیغمبر (ص) خطاب به مردم، پيرامون اوضاع آخرالزمان فرمودند: «چگونه خواهید بود آن‌گاه که زنان‌تان فاسد و جوانان‌تان فاسق شوند و امر به معروف و نهی از منکر را ترک کنید؟» یاران گفتند: «یا رسول الله! چنین روزی خواهد آمد؟»

حضرت فرمود: «آری و بدتر هم؛ وقتی که به کارهای ناپسند امر کنید و از کارهای نیک جلوگیری کنید. چه خواهید کرد؟» یاران گفتند: «یا رسول الله! چنین روزی خواهد آمد؟» حضرت فرمود: «آری و بدتر هم؛ وقتی بد را خوب و خوب را بد بدانید؛ چه می‌کنید؟...»(3)

آيا امروز آن روز نيست؟ امروز روزي نيست كه ارزش ها به ضد ارزش تبدیل شده؟ حجاب که خود والاترین ارزش جامعه است، اکنون آن‌چنان خار و حقیر شمرده می‌شود که برخی آن را مایه ننگ می‌دانند و چنان دروغ‌گویی بر همه جامعه ما سایه افکنده که برای همه اعضای جامعه درونی شده است و برخی گمان می‌کنند با راست گویی نمی توان زندگی را پیش برند.

امر به معروف و نهی از منکر از میان ما رخت بسته است كه به جای این که فرد گناهکار از عمل خود بیم داشته باشد آمر به معروف و ناهی از منکر از برخود جامعه با خود هراس دارد.

این است جامعه مهدوی؟ مطمئنا اسلام ارزش‌های والای خود را حفظ می‌کند و به نسل های بعد انتقال می‌دهد. اما ما برای خود چه کرده ایم؟

آیا ما به عنوان انسان‌های هدفمند حاضریم برای حفظ ارزش‌هاي شيعي در دوران غیبت از جان و مال خود بگذریم و مصداق آیه قرآن شویم كه مي‌فرمايد: « وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّـهِ وَالَّذِينَ آوَوا وَّنَصَرُوا أُولَـئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا  لَّهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ»؛ و آنان كه ايمان آوردند و هجرت كردند و در راه خدا جهاد نمودند و آنها كه پناه دادند و يارى كردند، آنانند كه به راستى مؤمنند و برايشان مغفرت و روزى كريمانه خواهد بود. (آيه74، سوره انفال)

بر اساس آيه 53 سوره مباركه انفال كه مي‌فرمايد: «ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّـهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»؛ اين بدان سبب است كه خداوند هيچ‌گاه نعمتى را كه بر قومى ارزانى داشته تغيير نمى‌دهد، مگر اين كه آنچه را در خود دارند تغيير دهند، بي‌شك اگر به فکر اصلاح جامعه خود نباشیم؛ خداوند جامعه ما را اصلاح نمی‌کند.

پی نوشت ها:
1. زنان عاشورایی/ زهرا یزدان پناه قره‌تپه‌اى/ صفحه145
2. اشنایی با قرآن/ جلد 7/ شهید مطهری/ صفحه23
3 . تحف العقول/ ترجمه جنتی/صفحه63