گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ در حالی که بورس در چند ماه گذشته با رشد زیادی همراه بوده است شواهد می گوید که این رشد حبابی است، موضوعی که رئیس بورس قبول ندارد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار می گوید: شاخص های بازار سرمایه براساس تحولات واقعی صنایع متنوع و افزایش سودآوری شرکت ها رشد کرده است و به هیچ وجه حبابی نیست.
صالح آبادی گفت: در سال جاری حدود هشت هزار میلیارد تومان تامین مالی و از طریق بورس صورت گرفته و همه تحولات بازار سرمایه تابعی از تحولات تولید و بخش واقعی اقتصاد است.
وی افزود: آمار معاملات هم در بازارهای مختلف بورس به روزانه 200 میلیارد تومان رسیده است که رقم قابل توجهی محسوب می شود.
صالح آبادی گفت: در چند سال اخیر آمار سهامداران از سه میلیون نفر به بیش از شش میلیون و 200 هزار نفر رسیده است و نقدشوندگی سهام نیز روند خوبی دارد.
وی با اشاره به حضور بیش از چهل نوع صنعت در بازار سرمایه گفت: اعتماد سرمایه گذاران به افزایش بازدهی و سودآوری شرکت های بورسی بیشتر شده است و امیدواریم این روند همچنان ادامه یابد.
صالح آبادی تاکید کرد: اینکه آینده تحولات بورس چگونه خواهد شد به تحولات آتی اقتصادی بستگی دارد.
بنابراین گزارش بازدهی بورس اوراق بهادار در سال جاری به 38 درصد رسیده است.
شاخص کل در پایان آذر به 35 هزار و 760 واحد رسید که در مقایسه با ابتدای سال 38 درصد و در مقایسه با آبان 14.8 درصد افزایش داشته است.
شواهد نشان می دهد رشد بورس حبابی است
برخلاف دلایل اظهار شده مسئولین دولت و بورس باید اذعان داشت دلیل افزایش شاخص بورس چیزی جز افزایش نرخ ارز نمی باشد نرخ ارز بازار بیش از 40% و نرخ رسمی بیش از 100%رشد داشته است و به همین میزان نیز نرخ تورم رشد داشته است و این بدان معنی است که شرکت های بورسی بدون هیچ گونه توسعه و افزایش سرمایه ای از بابت ارزش دارایی های خود همچنین نرخ فروش محصولات خود شاهد افزایش قابل ملاحظه ای شده اند و لذا میزان سود شرکت ها از میزان بودجه ابتدای سال و پیش بینی شده عملکردشان افزایش هنگفتی یافته است.
با افزایش بهاء زمین ، ساختمان ، ماشین آلات ، موجودی کالا و سایر دارایی های شرکت بخودی خود بر ارزش سهام شرکت ها می افزاید وهمچنین در سال جاری با پیشی گرفتن سود واقعی از سود پیش بینی شده بدلیل افزایش نرخ فروش ارزش سهام شرکت ها بیش از گذشته شاهد رشد قیمت گردیده است.
به بیان ساده تر با کاهش ارزش پول ملی قیمت سهام نیز با افزایش یافته است
بخش قابل توجهی از هزینه های جاری شرکت ها مربوط به حقوق و مزایای کارکنان ، هزینه بهره تسهیلات بانکی ، اجاره محل ، استهلاک و … میباشد که از ابتدای سال افزایش با اهمیتی نداشته است و و مواد اولیه تولید که اغلب رقم قابل توجهی از دارایی های شرکت ها را تشکیل میدهد با نرخ های ارزان گذشته است و بنابراین همه عوامل کمک کرده اند بدون اینکه تلاشی صورت بگیرد سود سرشاری نصیب این شرکت ها و سهامدارانش شود.
به عبارت دیگر، اگر چه میزان تولید و صادرات آنها افزایش نداشته و یا در مواردی کاهش نیز داشته است اما به خاطر افزایش ارزش ریالی ماشین آلات، تکنولوژی و مواد اولیه موجود ارزش این سرمایه و دارایی بیش از زمانی است که نرخ دلار 1200 تومان بوده است.
از سوی دیگر، نقدینگی موجود کشور که از 68 هزار میلیارد تومان در سال 83به بیش از 400 هزار میلیارد تومان در سال جاری رسیده، فشار تقاضا را افزایش داده و به نسبتی که کالاهای خارجی و دلار در اقتصاد اثر دارند، باعث افزایش ارزش کالاها و داراییهایی می شود که خارجی است یا باید از خارج وارد شود.
از این رو هر شرکتی که کالای خارجی، مواد اولیه وارداتی، ماشین آلات و تکنولوژی ومشاوره خارجی بیشتری دارد، به همان میزان با رشد ارزش دارایی ها وسرمایه خود مواجه شده است.
به این ترتیب قیمت سهام برخی کارخانهها و شرکتها، بدون آن که افزایش تولید قابل توجه یا رشد صادراتی زیادی داشته باشند با رشد ارزش دارایی بالا رفته است.
اگر وضعیت کاهش ارزش پول ملی همچنان ادامه یابد و اقدام موثری از جانب دولت صورت نپذیرد حداقل تا پایان سال ما شاهد کم وبیش رکورد شکنی های بورس خواهیم بود و قیمت ها همچنان در مسیر افزایشی طی خواهد شد لیکن برای سال اینده پیش بینی ها بر اساس نرخ های جدید خواهد بود و البته با رکود ناشی از تورم مهار نشدنی ، بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم ، از میانه های سال آینده که دیگر دلیل کذایی برای سوددهی سرشار شرکت ها وجود ندارد شاهد افت قیمت ها و احتمالا فاجعه بورسی خواهیم بود و حباب بورس خواهد ترکید.
البته فعالان اقتصادی امیدوارند دولت و مسئولین نظام برای جلوگیری از اتفاقات ناگوار در پیش رو تصمیمات موثری اتخاذ نمایند از گستردگی بیکاری ، تورم و کاهش قدرت خرید مردم که سر منشاء به جریان افتادن تولید و اقتصاد کشور هستند جلوگیری نمایند.
اعتقاد به حباب ارزی
علیرضا عسگریمارانی، کارشناس بازار سرمایه هم با بیان اینکه بورس با شاخص 35هزار واحدی حبابی نیست، در واکنش به این سؤال که با توجه به عبور شاخص از مرز 35هزار واحد آیا میتوان از شکلگیری حباب در بازار سهام سخن گفت یا نه، گفت: این موضوع به اعتقاد به وجود یا نبود حباب در بازار ارز بستگی دارد.
وی افزود: اگر گروهی اعتقاد داشته باشند که دلار 2500تومانی حبابی است، بازار سهام هم از نگاه این گروه دارای حباب است، چون تفکر حاکم این است که دلار فروش کالاها را براساس نرخ 2500تومانی درنظر میگیرند اما قیمت 2000 تا 2500دلار منطقی بهنظر میرسد، ولی اگر به دلار دو هزار تومانی اعتقاد باشد، شاخص بورس نباید چندان از این ارقام بالاتر رود.
حباب نیست و شاخص بازهم بالاتر می رود
اما محمدحسن اعتضادی کارشناس بازار سرمایه معتقد است: از مدت ها پیش رشد بورس تا نزدیک های 40 هزار واحد قابل پیش بینی بود و علت آن هم این است که بازارهای موازی نظیر طلا و ارز از سال گذشته تقریبا دو برابر شده اند.
این کارشناس می گوید: در شرایطی که رونق در آن بازارها خوابیده، بورس فرصت یافته تا تعادلی که سال گذشته در رقابت با آن ها از دست داد را دوباره بازیابد.
این کارشناسان با در برخی شایعات در خصوص وجود حباب و حتی ریسک در معاملات بورس گفت: این صحبت ها به دلایلی که گفته شد، غیرکارشناسی است و شاخص بورس طبیعی است که حداقل تا 38 هزار واحد بالا رود.
با این حال، مساله ای که این کارشناس بورس به آن اشاره می کند این است که شاخص بورس فرصت زیادی برای به تعادل رساندن خود ندارد و باید در یکی دو ماه آینده به این شاخص برسد.
اعتضادی می گوید: اگر شرایط دیگری نظیر دور جدید تحریم ها رخ ندهد و دولتمردان صحبت از خالی شدن ذخایر ارزی نکنند، بعید به نظر می رسد اتفاقی در توقف شاخص بورس رخ دهد؛ در غیر اینصورت بورس احتمالا رویه ای دیگر در پیش گیرد.