
نمایشگاههای تجاری؛ کانون پویایی اقتصاد هستند
رضا موسایی دبیر دفتر مطالعات راهبردی رونق تولید در گفتوگو با خبرگزاری دانشجو، با اشاره به شرایط اقتصادی کنونی جهان اظهار داشت: دهه گذشته با وقایعی نظیر بحران مالی ۲۰۰۸، رفراندوم برگزیت در بریتانیا و انتخاب دونالد ترامپ در ایالات متحده، نشانههایی از سیاستهای اقتصادی حمایتگرایانه و جنبشهای ملیگرا را در سراسر جهان آشکار ساخته است. اقتصاددانان این دوره را با اصطلاح «جهانیسازی کُند» توصیف کردهاند که نشاندهنده کاهش سرعت جریانهای تجاری جهانی و شکنندگی نظام اقتصادی جهانی است. این وضعیت با همهگیری کرونا و اختلالات زنجیره تأمین جهانی، و همچنین جنگ در اوکراین و تحریمهای اقتصادی پس از آن، بیش از پیش پیچیده شده است.
او در ادامه تأکید کرد: در این فضای عدم اطمینان اقتصادی-سیاسی، نمایشگاههای تجاری بینالمللی نقش حیاتی ایفا میکنند. این نمایشگاهها فرصتهایی برای دسترسی شرکتها به بازارهای جدید، شبکهسازی با بازیگران کلیدی در صنعت یا زنجیره ارزش مربوطه، و بهرهمندی از جریانهای ارزشمند دانش خارجی در مورد فناوریها و نوآوریهای جدید فراهم میآورند. از این رو، آنها به گرههای حیاتی در اقتصاد سیاسی جهانی تبدیل شدهاند که پویاییهای اقتصادی جهانی را هدایت کرده و تفاوتها بین اقتصادهای سرمایهداری را در زمینه شیوههای فناورانه و نهادی آنها واسطهگری میکنند.
وی افزود: نکته کلیدی که این کتاب به آن میپردازد این است که برخلاف تصور رایج که نمایشگاههای تجاری به همگرایی فناوریها و استانداردها منجر میشوند، یافتههای ما نشان میدهد که فرایندهای جستجوی شرکتها در این محیطها، اغلب به جای تضعیف، الگوهای تخصصیسازی ملی را تقویت کرده و تفاوتهای موجود را بازتولید میکنند. این مطالعه توضیح میدهد که چگونه تصمیمگیریها در این محیطهای «هرج و مرج سازمانیافته»، خطی یا کاملاً منطقی نیستند، بلکه ترکیبی پیچیده از مشکلات، راهحلها و مشارکتکنندگان هستند. این به معنای آن است که شرکتها اغلب بدون اهداف از پیش تعیینشده یا روشن جستوجو میکنند و راهحلها را به شکلی تدریجی و از طریق آزمون و خطا کشف میکنند.
موسایی همچنین به اهمیت این پژوهش برای مطالعات اقتصادی اشاره کرد و گفت: این کتاب نشان میدهد که چگونه نمایشگاههای تجاری، که اغلب در ادبیات سیاست صنعتی نادیده گرفته شدهاند، میتوانند به عنوان کانونهای اصلی پویایی اقتصادی و عوامل مهمی در تغییرات نهادی تدریجی عمل کنند.
کتاب مذکور که با عنوان «نمایشگاههای بینالمللی؛ توسعه تجارت و نوآوری» ضمن تحلیل تجربه کشورها، بهویژه در حوزه سیاستگذاری نمایشگاهی، بر نقش نمایشگاهها بهعنوان ابزار دیپلماسی اقتصادی، تقویت تعاملات بینالمللی، ارتقای ظرفیت جذب فناوری، و ایجاد سامانه رصد و تحلیل دادههای نمایشگاهی تأکید دارد.