به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، برنامه هفت دیشب به بررسی عملکرد جشنواره سی و یکم فیلم فجر با حضور داوران این دوره از جشنواره و منتقدان سینمای ایران پرداخت.
در بخش ابتدایی برنامه، سید ضیا الدین دری و مهدی فخیم زاده، دو تن از داوران بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره مهمان برنامه بودند و درباره داوری های این دوره و حرف و حدیث های پیش آمده صحبت کردند.
در بخش بعدی برنامه نیز محمدتقی فهیم، رضا درستکار و شهاب اسفندیاری حضور داشتند و به بررسی دستاوردهای جشنواره سی و یکم فیلم فجر پرداختند.
محمود گبرلو، مجری هفت در ابتدای صحبت هایش با اشاره به جشنواره فیلم فجر گفت: می توانیم ادعا کنیم سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی به میمنت تفکر نوینی که به آن دست یافته است، توانسته پیشرفت های قابل توجهی حتی در سراسر جهان داشته باشد و ما باید به این سینما به عنوان یکی از شاخصه های انقلاب اسلامی افتخار کنیم، بنابراین با کنار گذاشتن اختلافات باید کمک کنیم تا این سینما بتواند با هویت ایرانی و با هدف جلب توجه مردم منشا تحولات دیگری باشد.
در ادامه مهدی عظیمی میرآبادی، معاون فعالیت های سازمان سینمایی پشت خط آمد و درباره تدوین پیش نویس اساسنامه جامعه اصناف سینمایی توضیحاتی داد و گفت: اساسنامه تعدادی از صنوف سینمایی تحویل داده شده و این هفته قرار است درباره آنها تصمیم گیری شده و به رای گذاشته شوند؛ توقع ما این است که بقیه اصناف نیز برای اینکه مشکلشان زودتر رفع شوند به ما بپیوندند.
وی درباره منحل شدن هیئت ساماندهی صنوف سینمایی بیان کرد: قرار بود تا زمانی که تکلیف صنوف سینمایی مشخص شود، این هیئت به کارش ادامه دهد، اما با مشخص شدن اساسنامه فعلاً سعید الهی به عنوان مدیر اجرایی هیئت کارها را پیگیری می کند و بزودی با تشکیل اداره خدمات امور صنفی از هیئت ساماندهی نیز خداحافظی می کنیم.
در ادامه برنامه مازیار رضاخانی، دبیر جشنواره پروین اعتصامی نیز پشت خط آمد و درباره برگزاری این دوره از جشنواره و برپایی مراسم افتتاحیه در یکشنبه، 29 بهمن ماه توضیحاتی ارائه داد.
سید ضیاالدین دری و مهدی فخیم زاده، از داوران این دوره از جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ، اولین مهمانان برنامه بودند.
دری درباره داوری این دوره از جشنواره گفت: در این دوره به نظر می رسد نتایج داوری ها و عملکرد داوران بیشتر از قبل به چشم آمد و خاص تر شده بود؛ چون حضور هفت کارگردان در کنار یکدیگر انتظارها را بالاتر برده بود، می توانم بگویم که داوران این دوره همگی از یک نگرش و تفکر برخوردار بوده و به سینمای حرفه ای، بخش خصوصی و سینمای قصه گو توجه خاصی داشتند.
فخیم زاده نیزگفت: امسال با مشورت دوستان قبول کردم که در داوری ها حضور داشته باشم، برخلاف حرف و حدیث هایی که در خصوص اختلاف و قهر و دعوا در میان داوران به وجود آمده بود، باید بگویم که ما هیچ مشکلی با هم نداشتیم؛ البته اختلاف نظر و سلیقه همیشه وجود دارد.
وی درباره قهر کردن جمال شورجه و حاضر نشدنش در مراسم اختتامیه گفت: جمال شورجه اعتقادات خاصی نسبت به محتوای برخی فیلم ها دارد، اما ما معتقد بودیم که هیئت انتخاب قبل از جشنواره با ترکیبی که داشته فیلم ها را از نظر محتوایی بررسی کرده است و وظیفه ما چیز دیگری است و باید درباره ساختار فیلم ها نظر بدهیم که در نهایت شورجه نیز این مسئله را پذیرفت، اما بعد از جشنواره در مصاحبه ها نظر شخصی اش را بیان کرد که به آن حرجی نیست.
دری نیز توضیح داد: امسال دوستان هیئت انتخاب اقتدار لازم را در انتخاب فیلم های بدون مسئله از خود بروز داده بودند، بنابراین انتخاب فیلم های دینی وظیفه ما نبود؛ البته این نکته باعث سوء تفاهم نشود که فیلم های دینی دغدغه ما نبوده است، اما معتقد بودیم که بیشتر از مسائل محتوایی باید به ساختار آثار بپردازیم.
این داور جشنواره درباره صحبت های بهروز افخمی درباره وی و اصرار دری بر انتخاب یکی از بازیگرها گفت: اگر امسال داوران دیگری هم فیلم ها را داوری می کردند باز هم 70 درصد از آرا مشترک بود؛ 30 درصد بقیه هم به سلیقه باز می گردد؛ همان طور که فخیم زاده گفت، دیگر حرجی به حرف های داوران، بعد از انتخاب هایشان نیست، همه ما هم بهروز افخمی را می شناسیم، او هم نظرش را داده است.
وی ادامه داد: امیدوارم صحبت های افخمی سوءتفاهمی ایجاد نکند؛ درست است که نظر من برای انتخاب بهترین بازیگر زن مکمل مریلا زارعی بود، اما به هرحال او رای نیاورد و پگاه آهنگرانی انتخاب شد؛ البته زارعی جایگاه خودش را دارد و مطمئناً سال آینده جایزه خواهد گرفت.
فخیم زاده درباره اعمال نظر در نتایج نهایی بیان کرد: هیچ مسئولی در کار داوران دخالت نکرد، ما حتی در طول این مدت یکی از مسئولان را هم ندیدم، فقط محمدرضا عباسیان دو بار به ما سر زد، ولی حتی یک کلمه هم درباره نظرهای ما صحبت نکرد، هیچ پیام یا واسطه ای هم برای ما فرستاده نشد و ما در کمال استقلال تصمیم گیری کردیم.
دری درباره بیانیه هیئت داوران گفت: بیانیه در واقع مجموعه مذاکراتی است که وجه مشترک همه اعضا به حساب می آید، بنابراین ضرورت یک ستیز دو ساله ایجاب می کرد چنین بیانیه ای نوشته شود؛ البته معتقدم این بیانیه منصفانه و سیاستمدارانه نوشته شده بود.
فخیم زاده در این زمینه گفت: این مسئله که سینمای ایران ترسیده و حساس شده است، در بیانیه مطرح شد که حرف مشترک همه ما بود؛ بازتاب این سینمای ترسو در همه ارکان سینمای ما به چشم می خورد، فیلم های این دوره، فیلم های کز کرده و ترسو شده ای بودند و این نشان دهنده فضای کلی سینمای ایران است، بنابراین این بیانیه بیان یک ابراز نگرانی بود.
وی بیان کرد: شاخصه اصلی فیلم های امسال ترسیده بودنشان است؛ این ترس به همه فضای ایران سرایت کرده که تبعات آن را در سال آینده خواهیم دید؛ این مسئله فیلمسازان و تهیه کنندگان ما را وادار کرده تا دست به عصا راه بروند و سینمایی خنثی تولید کنند.
این داور جشنواره افزود: در این دوره تلاش شد تا به دور از اسم و عنوان افراد و اینکه دولتی یا خصوصی تولید شده اند، به فیلم ها نگاه شود؛ مثلاً من واقعا نمی دانستم که فیلم«خسته نباشید» متعلق به حوزه هنری است یا اینکه حمید فرخ نژاد تا به حال جایزه بازیگری نگرفته، بنابراین به هیچ عنوان برایمان اهمیت نداشت که فیلم متعلق به چه نهاد یا بخش دولتی است.
فخیم زاده درباره دیده نشدن فیلم مهرجویی در داوری ها گفت: همه ما احترام زیادی برای داریوش مهرجویی به عنوان یکی از مفاخر کشور قائل هستیم، اما بدون نگاه به عنوان وی، به فیلمش توجه کردیم که نتوانست در داوری ها رای بیاورد.
دری در ارتباط با مصلحت اندیشی در داوری ها گفت: در یکی دو مورد مصلحت اندیشی هم داشتیم، مثلاً فخیم زاده در موردی به این نتیجه رسید که اگر از رای خود کوتاه بیاید، بهتر است؛ چون مثلاً بازیگر مورد نظر او یک رای داشت و دیگری چهار رای، بنابراین ترجیح داد با جمع همنظر شود.
وی ادامه داد: ما با هیچ کس دشمنی نداشتیم؛ ارزیابی واقعی و تخصصی افراد در جاهایی ممکن است دچار اختلاف شود، اما می توانم بگویم که ما بالای 50 درصد اتفاق آرا داشتیم؛ ممکن است من برخلاف میل باطنی ام برای اینکه یک نامزد رای شکننده ای نداشته باشد، به او رای داده باشم، اما در نهایت خروجی قضیه مهم است.
فخیم زاده درباره متفاوت بودن آرای مردمی با نظر داوران گفت: اگر قرار باشد آرای مردمی و داوران یکی باشد که دیگر نیازی به داور نداریم؛ مردمی که در جشنواره حضور می یابند با مردم عادی که در طول سال به سینما می روند، فرق دارند؛ مسئله دیگر نیز این است که تماشاگر با احساسش فیلم می بیند، اما داور یا منتقد با منطق و تخصصش و همین مسئله باعث تفاوت انتخاب ها می شود.
دری نیز در این رابطه گفت: بهترین شکل اعلام آرای مردمی این است که تماشاگران مختلف با مشاغل، سطح سواد و سن مختلف انتخاب و عضو آکادمی فیلم فجر شوند و بعد درباره همه فیلم ها منصفانه نظر بدهند؛ به این ترتیب می توان به آرای درست مردمی دست یافت؛ چون در حال حاضر برای برخی فیلم ها موج راه می اندازند و یارگیری می کنند که درست نیست.
وی در ادامه بحث با اشاره به اینکه امسال فیلم های متنوعی در جشنواره حضور داشت، بیان کرد: درست است که فیلم های متنوعی در این دوره داشتیم، اما اکثر آثار لنگ لنگان راه می رفتند که این مسئله نشان دهنده یکسری ملاحظات از طرف مسئولان دولتی است.
این داور جشنواره افزود: نهادهایی که مسئولیت دارند، نمی گذارند برخی تجربه ها صورت گیرد، بنابراین فیلمسازان ما به تکرار می افتند؛ در این دوره، از میان این همه فیلم تنها سه اثر داشتیم که کمی موضوعات ملتهب داشت، اما بقیه فیلم ها خنثی بودند.
دری درباره برخورد نامناسب نامزدهایی که جایزه به آنها تعلق نمی گیرد، گفت: بیشتر نامزدهایی که به آنها سیمرغ تعلق نمی گیرند در مراسم اختتامیه شرکت نمی کنند، بنابراین به نظر می رسد که آرای نهایی لو رفته باشد که افراد می دانند برگزیده نشده اند و به مراسم نمی آیند؛ ما باید عادت کنیم برای هم دست بزنیم و از جایزه گرفتن دوستانمان ناراحت نشویم.
وی ادامه داد: باید برگزیدگان ما تمرین کنند که وقتی روی سن می روند اول از داوران تشکر کنند، اما من اصلاً نشنیدم که برگزیدگان ما از هیئت داوران تشکر کنند؛ منتخبان ما باید شعف خود را از دریافت سیمرغ بلورین نشان دهند نه اینکه با چهره ای گرفته روی سن بروند.
این داور جشنواره درباره انتخاب نشدن شهاب حسینی گفت: من که پدر کشتگی با شهاب حسینی ندارم، من فقط در جایی گفتم باید بین دیدگاه مخاطب عام و داوران تفاوت وجود داشته باشد؛ چون مردم جذب بازی بیرونی و خصیصه های بیرونی یک شخص کند ذهن می شوند، اما من به عنوان داور باید به جنبه های درونی نقش هم نگاه کنم و دیگر اینکه حسینی بازیگر خوبی است و قبلاً نیز جایزه گرفته و تشویق شده است.
فخیم زاده در پایان درباره انتخاب «استرداد» به عنوان بهترین فیلم جشنواره گفت: با وجود اینکه من به سینمای دولتی علاقه ای ندارم و آن را به صلاح سینما نمی دانم، اما فیلم «استرداد» فیلمی حرفه ای بود که نامزد 14 جایزه نیز شد، بنابراین ما این فیلم را فارغ از دولتی بودنش دیدیم.
وی افزود: فیلمبرداری محمود کلاری نیز بسیار درخشان بود، اما از آنجا که کلاری قبلاً به حقش رسیده و جایزه های زیادی برده، جایزه بهترین فیلمبرداری را به هومن بهمنش دادیم تا دیده شود و انگیزه پیدا کند؛ مطمئناً اگر خود کلاری هم داور بود، این جایزه را به بهمنش می داد.
بخش پایانی برنامه شب گذشته به بررسی عملکرد جشنواره سی و یکم فیلم فجر با حضور محمدتقی فهیم، رضا درستکار و شهاب اسفندیاری اختصاص داشت.
فهیم در ابتدای صحبت هایش با گلایه از مسئولان دولتی گفت: سینمای ایران یک سینمای کاملاً دولتی است و بودجه فیلم ها نیز از طریق دولت تامین می شود، بنابراین ما با سینمایی مدیریت شده و جهت دار روبرو هستیم، پس این مسئله که مسئولان ما بعد از برگزاری جشنواره شروع به انتقاد کردن می کنند که درباره انقلاب هیچ فیلمی ساخته نشده، به نوعی نقض غرض به حساب می آید.
وی افزود: چطور سینمایی که 90 درصد فیلم هایش با بودجه دولتی ساخته می شود، می تواند فیلمی پرهزینه درباره یک افسر قهرمان شاهنشاهی بسازد، اما نمی تواند درباره یک فرد انقلابی اثری تولید کند و گناهش را هم به گردن فیلمسازان می اندازد.
این منتقد ادامه داد: نکته مورد توجه دیگر این است که سینمای ما سال به سال از فیلم های تفننی و طنز دورتر می شود، در صورتی که مخاطبان نیاز به سرگرمی و تفریح دارند؛ از دو سال قبل، ما بیشتر به دنبال شلوغ کردن سینما در زمان جشنواره بوده ایم تا به فکر مخاطب؛ به همین دلیل در طول برگزاری جشنواره حدود 600- 700 تماشاگر عادی در برج میلاد حضور داشتند.
درستکار نیز درباره داوری این دوره از جشنواره گفت: متاسفانه داورهای این دوره بسیار خشک و دستوری به فیلم ها نگاه کردند؛ در هیچ جشنواره ای در دنیا داوران هفت نفر کارگردان سینما نیستند؛ داور جشنواره این حق را ندارد که قبل از اکران فیلمی درباره آن اظهار نظر کند، این دوستانی که از سینمای دولتی انتقاد می کنند بیشتر آثارشان را با بودجه های دولتی ساخته اند.
وی یادآور شد: متاسفانه مسئولان سایز سینمای ایران را کوچک کرده و فیلم ها را به سمت تله فیلم برده اند؛ فیلم های ما از جوهره سینمایی تهی شده اند و این مسئله ربطی به دولتی یا خصوصی بودن آنها ندارد؛ این اتفاق به دلیل فشاری است که مدیریت به سینما وارد کرده و این اتفاق دردناکی است.
اسفندیاری نیز در ادامه بحث گفت: درخشش های سینمای ایران متعلق به یک عده جوان بود که اکثراً هم تهرانی نبودند؛ این اعتماد به نفس جوانان قابل توجه است و این هنرمندان جوان نشان می دهند که سینما هنوز زنده است.
وی ادامه داد: متاسفانه یکی از نقاط ضعف جشنواره امسال این است که بودجه های کلانی صرف ساخت آثاری شده که معلوم نیست اصلاً ضرورت ساختشان چیست؟ برخی ظاهراً پول مفتی در اختیار دارند و بدون جوابگو بودن، آثاری می سازند که هیچ ضرورتی ندارد؛ همچنین شفافیت در مسائل و مناسبات مالی نیز نکته مبهمی است که باید از طرف مدیران شفاف سازی شود.
فهیم در ادامه برنامه بیان کرد: طبعاً حضور فیلمسازان جوان امیدوارکننده است و به نظر می رسد این هنرمندان جوان تلاش کرده بودند دغدغه های خودشان را بدون تقلید نشان دهند، اما در فرم و ساختار با مشکلاتی روبرو هستند که قابل حل است.
وی در پایان گفت: کیفیت فیلم ها باعث برجسته شدن هر جشنواره ای می شود، اما متاسفانه در این دوره، جشنواره فیلم فجر برآیند مناسبی نداشت که مطمئناً این فیلم ها نه می توانند آثار ماندگاری در آینده بشوند و نه در جذب مخاطب موفق عمل کنند.
آمار فروش فیلم ها، تازه های اکران و گفت و گو با چند تهیه کننده سینما درباره شرایط اکران فیلم ها در سال 92 بخش های دیگر برنامه شب گذشته بودند.
نظرسنجی برنامه نیز به طرح این سوال اختصاص داشت که جشنواره فیلم فجر در کدامیک از گزینه های برپایی افتتاحیه و اختتامیه، نظم در جدول نمایش فیلم ها، اطلاع رسانی و تبلیغات، عملی شدن همه وعده ها و حضور طیف های مختلف موفق تر عمل کرده است؟ که در پایان برنامه گزینه یک توانست بیشترین رای را از آن خود کند.