به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، 19 اسفند ماه سالروز درگذشت سید جمالالدین اسدآبادی است؛ به همین مناسبت در گفتوگو با دکتر موسی نجفی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بررسی نسبت سید جمال با جریان روشنفکری و تاثیر وی بر بیداری اسلامی پرداختیم.
«خبرگزاری دانشجو» - سید جمالالدین اسدآبادی چه نسبتی با جریان روشنفکری دارد؟
نجفی: سید جمال جزو جریان مرجعیت دینی نیست، همچنین روشنفکر هم به معنی سکولار نیست، بلکه به تعبیر امروزیها یک نوع روشنفکر دینی مثبت است، نه منفی؛ برای همین جریانهای روشنفکر دینی سعی میکنند خودشان را به سید جمال وصل کنند.
اهمیت سید جمال الدین اسدآبادی در جهان تسنن بیش از جهان تشیع است
بررسی ها نشان می دهد که میرزای شیرازی از نظر مرجعیت شیعه برای ما مهمتر از سید جمال است. سید در جهان تشیع اثر عمیقی نداشته؛ چون با وجود مراجعی مانند میرزای شیرازی و علما، وقتی برای این کار به سید نمیرسید، اما سید جمال در جهان تسنن اهمیت دارد.
همان طور که استاد مطهری در «نهضتهای صد ساله» میگوید، چون خط سید، خط تقریبی و نزدیک مذاهب اسلامی در مقابل خط تکفیری است که وهابیها دنبال میکنند، لذا این خط، خط مثبتی است.
سید جمالالدین اسدآبادی در بیداری اسلامی تاثیر غیرمستقیم دارد
«خبرگزاری دانشجو» - سید جمال الدین اسدآبادی چه تاثیری در بیداری اسلامی که امروزه در کشورهای عربی شاهد هستیم، داشته است؟
نجفی: در مورد بیداری اسلامی اخیر که در مصر و جاهای دیگر اتفاق افتاده، سید بر توده مردم اثر نداشته، اما از طریق شاگردان نخبهای همچون شیخ محمد عبده و بعد روزنامه عروة الوثقی و ضیا الخائفین بر جهان اسلام تاثیرگذار بوده، پس تاثیر سید جمال در بیداری اسلامی اخیر تاثیر غیرمستقیم است.
قسمتهایی از بیداری اسلامی اخیر که اصیل است تحت تاثیر نهضت حضرت امام قرار دارد
قسمتهایی از بیداری اسلامی اخیر که اصیل است، تحت تاثیر نهضت حضرت امام قرار دارد، قسمتهای دیگری هم از بیداری اسلامی هست که خارجیها میخواهند در آن دخالت کنند و مسیر انقلابها را تغییر دهند مثل بحث بهار عربی یا نهضت الحریه یا آزادیخواهی؛ اینها معمولاً سعی میکنند روند نهضت را به طرف لیبرالیسم تغییر دهند.
پس سید جمال به دلیل قدرت مرجعیت شیعه تاثیر کمی بر جهان تشیع دارد، اما در بیداری اسلامی جهان تسنن که در خطی مقابل تکفیریها و وهابیهاست، دارای نقش مثبتی میباشد.