احمد شاکری در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، در خصوص مهم ترین رویداد در حوزه کتاب در سال 91 گفت: مهم ترین اتفاقی که در حوزه کتاب به نحوه عام و در حوزه ادبیات داستانی به نحوه خاص رخ داد مقوله نشر کتاب بود.
وی ادامه داد: در سال جاری حوزه فرهنگ نیز مانند سایر حوزه ها به واسطه تحریم و فشارهای مالی درگیر مسائلی شد و مسئله گرانی کاغذ و به تبع آن گرانی کتاب عملا ناشران را برای چاپ آثار محتاط تر کرد.
این نویسنده کشورمان با بیان اینکه در سال جاری تعداد کمی کتاب داستانی منتشر شد، افزود: تعداد آثاری که در سال 91 انتظار چاپ را می کشیدند بیشتر از سال های گذشته بود اما این انتشار کم در حوزه ادبیات داستانی شاید در ظاهر تهدیدی به حساب آید ولی در کل می تواند یک فرصت برای ادبیات داستانی باشد.
شاکری در همین زمینه بیان داشت: فهم و تحلیل این فرصت نیازمند تبیین ظرفیت ادبیات داستانی در سال های اخیر است.
وی با بیان اینکه ادبیات داستانی به صورت خاص دو شاخه عمده دارد، اظهار داشت: ادبیات داستانی عامه پسند به واسطه نوع نگاه و استفاده از ابزارهای معقول برای جذب مخاطب که این نوع ادبیات در هر دوره ای مخاطبان خاص خود را داشته است.
این نویسنده کشورمان اضافه کرد: ادبیات داستانی عامه پسند از لحاظ نویسنده، مخاطب و کیفیت اثر با ادبیات داستانی غیرعامه پسند تفاوت هایی دارد.
شاکری گفت: به نظر می رسد ادبیات داستانی عامه پسند تحت تاثیر وضعیت اقتصادی قرار گرفته است ولی این وضعیت باعث نشده که ادبیات داستانی عامه پسند به سمت بالندگی و رشد حرکت کند.
وی بیان داشت: دلیل این امر که ادبیات داستانی عامه پسند نتوانست به سمت بالندگی و رشد حرکت کند این است که این ادبیات وابسته به سلیقه مخاطبان، نوعی عرفی گرایی و ظاهربینی است که به نظر می رسد این عوامل همیشه وجود داشته اند.
این نویسنده کشورمان در خصوص ادبیات داستانی حرفه ای اظهار داشت: وضعیت اقتصادی جدید توانسته برای ادبیات داستانی حرفه ای زمینه رشدی فراهم کند.
شاکری در همین زمینه افزود: بیش از این به واسطه تسهیل چاپ کتاب عملا سخت گیری چندانی برای نشر در حوزه ادبیات داستانی وجود نداشته و ما شاهد بودیم که طیفی از نویسندگانی که علاقه مند و ورود به حوزه نویسندگی بودند با دادن مبالغی به عنوان هزینه چاپ و یا مشارکت در چاپ به ناشران آثار خود را به چاپ می رسانند و آثار بیشتر از اینکه به دست مخاطب واقعی برسد در واقعی تلاشی برای حضور نویسنده در بازارهای کتاب بود.
وی با بیان اینکه وضعیت اقتصادی جدید این امر را تحت تاثیر قرار داده است، اضافه کرد: وضعیت اقتصادی جدید ناشران را در انتخاب کتاب محتاط تر کرده و همچنین نویسندگان جوان نیز برای چاپ کتاب ها محتاطانه تر عمل می کنند.
داور جشنواره قلم زرین ادامه داد: ناشران در خصوص چاپ کتاب های نویسندگان شناخته شده نیز با تامل و دقت کار می کنند و برای چاپ کتاب ها اولویت هایی را در نظر گرفته اند؛ اولویت هایی که در این شرایط فعلی بتواند مخاطب را قانع کند که برای خواندن یک کتاب داستانی هزینه کند.
این نویسنده کشورمان با بیان اینکه وضعیت اقتصادی جدید فرصتی شد برای بازنگری در حوزه نشر گفت: برخی نویسندگان و خبرگزاری ها شرایط ممیزی و به اصطلاح سانسور را مطرح می کنند به طوری که با وجود این شرایط نویسندگان رغبتی به نوشتن ندارند و دلیل این امر نیز این است که برخی از نویسندگان تلاش می کنند کم کاری و یا ضعف مهارتی، ضعف پرداخت داستانی و ضعف تعهد در پرداخت مسائل جاری مخاطبان ایرانی را بر عهده ممیزی بگذارند.
شاکری بیان داشت: طرح مقوله ممیزی از سوی برخی نویسندگان و خبرگزاری ها طرح اشتباهی است چرا که در حوزه ادبیات، ممیزی هیچ گاه مانع ادبیات خلاقه نبود بلکه مانع ظهور افکار التزامی در این حوزه نیز بوده است.
وی با اشاره به وضعیت اقتصادی در حوزه کتاب افزود: وضعیت جدید در کشور وضعیتی است که می تواند به یک فرصت برای ما تبدیل شود ما تاکنون شاهد چاپ آثاری بودیم که نه عمق محتوایی داشتند و نه مخاطب را جذب می کردند و وضعیت جدید قطعا می تواند فرصتی باشد برای انتخاب بهترین ها.
این نویسنده کشورمان در خصوص سطح محتوای کتاب های تولید شده در سال 91 گفت: در سال 91 به واسطه داوری جشنواره قلم زرین درگیر مطالعه بهترین آثار منتشر شده در سال بودم و به نظرم ادبیات داستانی ما در یک حالت رکود به سر می برد و رشد قابل توجهی نداشته است.
داور جشنواره قلم زرین ادامه داد: رکود بودن ادبیات داستانی یکی از دلایلش به زیرساخت های ادبی بر می گردد تا زمانی که وقتی زیرساخت های ادبیات تغییر نکند طبیعتا در آثار نیز تغییری به وجود نخواهد آمد.
شاکری با بیان اینکه در سال 91 چند رمان متوسط به چاپ رسیده است، گفت: ولی اگر بخواهیم کل تاریخچه ادبیات داستانی را بررسی کنیم در سال های اخیر آثار بهتری را نسبت به سال 91 شاهد بودیم و این نشان دهنده این است که در سال گذشته در ادبیات داستانی شاهد رکود و سکون بوده ایم.
وی در خصوص آرزویش در حوزه کتاب برای سال 92 گفت: فکر می کنم شرایط اقتصادی تاثیری در برنامه های مجموعه نویسندگان نخواهد گذاشت.
این نویسنده کشورمان ادامه داد: یک نویسنده علی القاعده می نویسد و شرایط موجود نه تنها تاثیری در نوشتن نمی گذارد بلکه ممکن انگیزه نویسندگان را برای نوشتن بیشتر کند.
داور جشنواره قلم زرین با اشاره به هدف جمعی ادبیات بیان داشت: فکر می کنم بیش از آن بخواهیم آرزو کنیم باید دید که در سال 92 چه اقداماتی انجام می شود که ما به آرزوهایمان برسیم و برآوردن شدن آرزو نیازمند برنامه ریزی است.
شاکری با بیان اینکه کلیت ادبیات ما از یک سیاست منسجم، دوراندیش و افق نگر برخوردار نیست، اظهار داشت: حتی نگرش علمی دقیقی در مورد کلیت ادبیات وجود ندارد؛ جشنواره ها و برنامه های جزئی ای برگزار می شود اما هیچ کدام کلی نگر نیستند و نوعی سطحی نگری به مقوله ادبیات وجود دارد و این سطحی نگری یک نوع خطر در حوزه ادبیات به حساب می آید.
وی افزود: با برنامه های موجود در حوزه ادبیات داستانی نمی توانیم شاهد تغییراتی باشیم اگر چه در حوزه خاطره نویسی به خصوص در حوزه خاطره نویسی دفاع مقدس این امید وجود دارد که یک روح جدیدی دمیده شود.
این نویسنده کشورمان گفت: اگر چه در حوزه پژوهشی تلاش هایی صورت گرفته و انتشار ماهنامه اقلیم نقد به سردبیری سرشار یکی از آن تلاش هاست که سال ها جای خالی آن احساس می شد بود ولی اینگونه فعالیت ها جزئی و محدود است و جهت کلی ادبیات را تعیین نمی کند و به نظر نمی رسد جهت کلی ادبیات تغییر محسوسی در سال 92 داشته باشد.