آسیب های 7 گانه شعر مقاومت؛
به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، عصر روز گذشته کنگره بین المللی شعر مقاومت اسلامی با موضوع آسیب ها و چالش های شعر مقاومت اسلامی در مجموعه فرهنگی 13 آبان برگزار شد.
در این نشست که در ادامه گرم و صمیمی شد شاعران و استادانی از کشورهای بحرین، تونس، موریتانی، افغانستان، ایران و ... حضور داشتند.
اولین سخنران رسمی این نشست علمی که پس از سخنان کوتاه و خوش آمدگویی معاون فرهنگی سازمان بسیج دانشجویی و همچنین دبیر کنگره به سخنرانی پرداخت، دکتر احمد الدیری از کشور بحرین بود. وی در خصوص نقد شعر و نوع نگاه به شعر و نقد آن قدری صحبت کرد. هویت شعر و ماهیت شعر مقاومت از دیگر موضوعات سخنرانی او بود.
از نظر این شاعر بحرینی دفاع انسان از درک و گفتارش موضوعات اصلی شعر مقاومت هستند نه لزوماً جنگ، حرب و شهادت. همچنین وی هویت اصلی شعر را عدالت و آزادی انسان بیان کرد. الدیری در نهایت هدف نهایی شعر را انسان دانست.
در ادامه جواد محقق استاد دانشگاه و منتقد ادبی کشورمان به سخنرانی پرداخت. همانگونه که انتظار می رفت پربارترین سخنرانی این نشست مربوط به این محقق با تجربه کشورمان بود.
وی در این نشست گفت شعر مقاومت چالش هایی را در پیش روی خود دارد که موجب می شود شعر مقاومت متوجه نشود ناظر به فرم است یا محتوا و یا به شعار است یا شعور. در چند وقت اخیر شعر مقاومت را به شعارزدگی متهم کرده اند.
محقق در توضیح تاریخ مفهوم و واژه شعر مقاومت گفت: مفهوم شعر مقاومت گرچه قدیمی است اما نام گذاری آن قدمت زیادی ندارد. ظاهراً از جنگ دوم جهانی و مقاومت انسانی در فرانسه، در اروپا جا افتاد. اما در عالم اسلام در مفهوم مقاومت فلسطین شکل گرفت.
سپس به تمامی عناصر مقاومت در جهان اسلام تسری یافت. اما با وجود چنین قدمتی ادبیات تحقیقی در این زمینه کم داریم. قبل از انقلاب به واسطه استبدادی که وجود داشت امکان انتشار چنین ادبیاتی نبود پس از انقلاب نیز آن گونه که انتظار می رفت این ادبیات تولید نشد.
وی مهمترین ویژگی شعر مقاومت را هم افزایی شاعران کشورهای جهان دانست زیرا با وجود این اشعار آن ها خود را در مبازه با ظلم تنها نمی بینند.
این استاد دانشگاه در توضیح آسیب های شعر مقاومت گفت اولین آسیب شکل و فرم است. همان طور که اشعار مقاومت و دفاع مقدس در ایران دچار این اشکال شدند شعر مقاومت در جهان اسلام نیز می تواند دچا راشکالاتی شود. برخی شعرا در ایران در فضای جنگ و جبهه حضور فیزیکی نداشتند اما با بکارگیری الفاظی از جبهه، اشعاری با این موضوع سرودند. پس فروکاستن شعر مقاومت یکی از آسیب های این گونه شعری است. آسیب دوم شعر مقاومت محتوایی است. شعر مقاومت هرگز نباید محافظه کار شود و از مبازره با ظلم سرباز زند.
بازگشت برخی شعرا از طریقی که در گذشته داشتند، عدم امکان انتشار رسمی شعر مقاومت در کشورهایی که حکومت استبدادی اجازه انتشار نمی دهند، از دست رفتن مفاهیم در ترجمه اشعار، عدم تعریف واحد از شعر و شاعر مقاومت و عدم تعامل شعرای کشورهای مختلف اسلامی دیگر آسیب های 7 گانه شعر مقاومت بود که محقق در بخش پایانی صحبت هایش برشمرد.
این دو نفر سخنرانان اصلی این نشست بودند. از این پس دیگر شعرا در صحبت هایی کوتاه نظراتشان را در خصوص صحبت های این دو نفر ابراز می کردند. همچنین اگر نکته جدیدی به نظرشان می رسید فرصت کوتاهی داشتند تا آن را بیان کنند.
استاد ادبیات دانشگاه تونس اولین فردی بود که نظر خود را بیان کرد. وی به تناقض ظاهری شعر و مقاومت اشاره کرد. از نظر وی شعر از خیال، درون شاعر و احساسات وی نشأت می گیرد. اما شعر مقاومت باید انسان ها را برای مقاومت و مقابله با ظلم تحریک کند.
در ادامه دیگر شاعر عرب حاضر در جلسه که چون وسط صحبت دبیر جلسه وارد بحث شد متوجه نشدیم از کدام کشور بود در نقد سخنان جواد محقق که گفته بود اشعار مقاومت کم هستند گفت: تمامی اشعاری که در خصوص ائمه طاهرین (ع) خصوصاً امام حسین (ع) سروده می شود شعر مقاومت محسوب می شوند. البته دکتر الدیری که اولین سخنران رسمی این جلسه بود در ادامه جلسه از وی انتقاد کرد و گفت نمی توانیم اشعار مروبط به امام حسین (ع) را شعر مقاومت بنامیم. شعر مقاومت تعاریف مخصوص به خود دارد و این نوع شعر یکی از انواع شعری است که در خصوص امام حسین (ع) سروده می شود.
محمود جعفری، از افغانستان شاعر بعدی بود که به تفاوت مفهوم مقاومت در کشورهای مختلف اشاره کرد. وی مقاومت را حق خواهی در مفهوم عام مطرح کرد. وی همچنین گفت: عموماً مقاومت و شعر با جنگ همراه می شود در حالیکه در برخی کشورها باید با صلح همراه باشد.
در پایان این جلسه محقق نیز در پاسخ شاعر عرب گفت: من نگفتم شعر مقاومت نداریم، من گفتم ادبیات آکادمیک در این زمینه کم داریم وگرنه شعر مقاومت الی ماشاءالله موجود است.
ارسال نظرات