اقتصاد دانش‌بنیان امکان تحریم ندارد

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ رئیس جمهور روز گذشته در نشست خبری توافق هسته ای ژنو اعلام کرد که سیاسیون کارشان را انجام داده اند و اکنون نوبت به اقتصادی هاست. این سخن ناظر بر آن است که تحریم ها به عنوان مانع مهم اقتصاد کشور رفع شده و الان راه برای کار و پیشرفت باز شده است.

البته صحیح است که تحریم ها مشکلاتی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرده است و هزینه هایی به وجود آورده، اما اگر دقیق تر نگاه کنیم دلیل اصلی معضلات اقتصادی ما تحریم ها نبودند که با رفع آنها مسیر کاملاً باز شده باشد.

در واقع مشکلات اصلی اقتصاد ما داخلی است و با مدیریت اقتصادی و فساد و رانت گسترده در ساختار اقتصادی کشور مرتبط می باشد. هر دوی این عوامل ضمن به بیراهه بردن منابع کشور باعث در جا زدن و گاهی عقبگرد بوده و با تغییر شرایط خارجی کشور، مرتفع نمی شود.

در عامل اول یعنی مدیریت اقتصادی کشور، بزرگترین معضل نبود نگاه کارشناسانه و غفلت از شرایط کشور است؛ یعنی از یک سو مسئولان با سلیقه ای عمل کردن و فاصله گرفتن از نظر کارشناسان اقتصادی آسیب هایی ایجاد کرده اند و از سوی دیگر چالش مدیریت اقتصادی کشور به اقتصاد دانش بنیان بی توجه است که مقام معظم رهبری بارها بر این مسئله تاکید داشته اند و از فعالان حوزه پژوهش و دانشگاه خواسته اند تا ادبیات لازم برای این اقتصاد را با الزامات بومی کشورمان خلق کنند.

در نظریات اقتصادی کلاسیک معمولاً سرمایه های فیزیکی، نیروی کار، زمین و مسائلی از این دست که قابلیت مالکیت فیزیکی دارند، مهم بودند و اقتصاد موفق تر اقتصادی بوده که برخورداری بیشتری  از این سرمایه های فیزیکی داشته باشد.

اما اقتصاد دانش بنیان منتقد این نظر بوده و معتقد است فاکتوری مهم تر و موثرتر و حتی سودآورتر از این فاکتورها وجود دارد که می تواند بهره وری این سرمایه ها را چندین برابر افزایش دهد و آن دانش است.

در اقتصاد دانش بنیان، در واقع دانش به مثابه یک کالاست که داد و ستد می شود و بهای آن بیش از دیگر کالاها می باشد؛ در این شکل از اقتصاد وزن اصلی به ایده ها داده می شود، نه زمین و نیروی کار و موارد مانند آن.

کاری که اقتصاد دانش بنیان برای مدیریت اقتصاد ما انجام می دهد ترسیم یک نقشه دقیق بر اساس شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ماست؛ نقشه ای که در آن شرایط کشور دقیقاً مورد بررسی قرار می گیرد و ضعف ها و مزیت ها به خوبی شناخته می شود و اولویت بندی صحیحی از منابع  و طرح ها صورت می گیرد.

ضمن اینکه اقتصاد دانش بنیان یک مزیت بزرگ دارد که در این مقاله بیشتر مورد تاکید است و آن جایگزینی دانش و دانایی به جایی سرمایه های فیزیکی است.

اهمیت این موضوع آنجاست که اقتصاد دانش بنیان امکان تحریم ندارد؛ چون سرمایه اصلی آن نه فیزیکی است و نه صرفاً وارداتی، بلکه در وهله نخست درون زا و بومی است و در صورت نیاز به تجربه دیگران، امکان دریافت آن وجود دارد.

بنابراین توصیه می شود رئیس جمهور  ضمن اینکه بر رفع موانع خارجی اقتصاد تمرکز دارد، به عوامل درون زای داخل هم توجه ویژه داشته باشد که به طور خاص در قالب اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان محقق می شود.