‌چه کنیم تا به اهل بیت(ع) محبّت پیدا کنیم؟/ دل‏بستگی به دنیا و خدا با هم جمع نمی‏‎شود

گروه اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ آیت الله مجتبی شهیدی کلهری مشهور به مجتبی تهرانی استاد مشهور اخلاق و مرجع تقلید و مدرس حوزه های علمیه تهران (مانند مدرسه مروی) بود. وی از محضر اساتید بزرگی همچون ادیب نیشابوری، آیت الله بروجردی، آیت الله حکیم، آیت الله گلپایگانی، علامه طباطبایی و... بهره برد.

این مرجع بزرگوار تقلید و استاد بزرگ اخلاق، پس از 40سال خدمت صادقانه در نشر معارف اسلامی و ترویج مکتب حقّۀ اهل‌بیت عصمت و طهارت، در دی‌ماه سال 1391ه.ـ‌ش. دار فانی را وداع گفت. در این مجال سعی داریم تا جرعه ای از بیانات ناب اخلاقی ایشان را در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
روی عن الصادق (علیه السلام) قال:
«وَ اللَّهِ مَا أَحَبَّ اللَّهَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا وَ وَالَى غَیْرَنَا وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی».[1]
امام صادق (ع) فرمودند: به خداوند سوگند ‌کسی که دنیا و غیر ما اهل بیت را دوست بدارد (غیر ما را به امامت برگزیند)، خداوند را دوست ندارد و هر کس حقّ ما را بشناسد و ما را دوست بدارد، ‌پس به راستی که خداوند تبارک و تعالی را دوست داشته است.

خدا را دوست نمی دارد کسی که دنیا را دوست بدارد

«وَ اللَّهِ مَا أَحَبَّ اللَّهَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا وَ وَالَى غَیْرَنَا»؛ حضرت امام صادق (ع) در این روایت می فرمایند: به خدا سوگند، خدا را دوست نمی دارد کسی که دنیا را دوست بدارد و غیر ما اهل بیت را دوست بدارد و سرپرستی غیر ما را پذیرفته باشد. یعنی آن کسی که رشته ولایتی با غیر ما برقرار می کند، خداوند را دوست ندارد. این رشته ولایتی همان امامت اهل بیت(ع) است. چون در فراز بعدی تعبیر «حق» به کار رفته است.

«وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی»؛ اگر کسی حقّ ما را شناسایی کرده باشد و ما را به امامت پذیرفته باشد و ما را دوست بدارد، پس او مسلّماً خدا را دوست دارد.‌ دقت کنید که در عبارت «فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ» تأکید هم هست؛ یعنی این چنین شخصی قطعاً خداوند را دوست می دارد. در این روایت نکته های فراوانی نهفته است که من روایت را فقط ترجمه تحت‏اللفظی کردم. اما به دو نکته پیرامون این روایت اشاره می کنم.

دوست داشتن دنیا سرآمد همه خطاهای انسان است

نکته اول: امام صادق(ع) می خواهند بفرمایند که این را بدانید که هیچ‏گاه این دو دل‏بستگی با هم جمع نمی شود. یعنی دل‏بستگی به دنیا با دل‏بستگی به خدا با هم جمع نمی‏‎شود. حضرت در ابتدا سوگند هم یاد می‏کند؛ ایشان می فرماید: «وَ اللَّهِ مَا أَحَبَّ اللَّهَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْیَا»؛ به خدا قسم، خدا را دوست ندارد کسی که دنیا را دوست می‏دارد. یعنی این دو محبّت، با هم جمع نمی شود. دلِ انسان مانند ظرفی است که یا محبّت خدا در آن جای می‏گیرد، یا محبّت غیر خدا. در روایت دیگری از رسول اکرم (ص) داریم که حضرت فرمود: «حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ».[2] دوست داشتن دنیا سرآمد همه خطاهای انسان است.

حبّ به اولیای خدا، ‌حبّ به خدا می آورد

نکته دوم: جمله «وَ مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی»، این را می رساند که حبّ به اولیای خدا، ‌حبّ به خدا می آورد. یعنی هرکه اولیای خدا را دوست بدارد، این موجب می­شود که حبّ به خدا پیدا کند. امام صادق (علیه السلام) یک راه‏کار یاد داده است. می‏فرماید اوّل برو حقّ ما را شناسایی کن.

وقتی شناسایی کردی، خود به‏ خود ما را دوست می‏داری. مکرّر از من ‌سؤال کرده اند که ‌چه کنیم تا نسبت به اهل بیت(ع) محبّت پیدا کنیم؟ جواب این است که اگر واقعاً‌ بروید و حقّ آنها را شناسایی کنید، فضایل اهل بیت(ع) را بشناسید، ‌خواه‏ناخواه به آنها محبّت پیدا می کنید. بنابراین، دل‏بستگی به اولیای خدا، ‌موجب دل‏بستگی به خدا می شود.

بنابراین، طبق این روایت معلوم می شود که دل یا ظرف محبّت خدا است یا غیر خدا. برای اینکه دل را ظرف محبت خدا کنی، امام صادق(ع) ‌راه‏کار نشان داده است؛ و آن این است که بروی حبّ به اولیای خدا پیدا کنی، که این حبّ به اولیای خدا جنبه سرنوشت‏ساز دارد. حب به اولیای خدا از چه راهی به دست می‏آید؟ از طریق شناسایی حق آنها می‏توانی نسبت به آنها محبّت پیدا کنی.[3]

پی‌نوشت:

[1]. الکافی، جلد8 ، صفحه129
[2]. بحار الانوار، جلد51، صفحه 258
[3]. چهارشنبه 4 اسفند 1389– 19 ربیع الاول 1432. مسجد جامع بازار تهران