رابطه معنادار بین "محرم" و کاهش چشمگیر جرم و جنایت

به گزارش خبرنگار اجتماعی "خبرگزاری دانشجو"،‌ با تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در جهان این مطلب اثبات شده است که افراد مذهبی کمتر دچار بحران‌هایی چون بحران هویت می‌شوند و کمتر در میان آنان بزه‌های اجتماعی گسترش و یا رواج می‌یابد.

پزشکان دریافته‌اند که افراد مذهبی و متدین در برابر بیماری‌های سخت درمان از مقاومت و امید بیشتری برخوردارند و دین و مذهب در ایجاد آرامش روحی و روانی آنان بسیار مؤثر می‌باشد.

کاهش افسردگی و بیماری‌های روانی و روحی و حتی سرعت درمان بیماری‌های جسمی در آنان به مراتب فزون‌تر از افرادی است که از ایمان برخوردار نمی‌باشند و یا مذهبی به شمار نمی‌آیند.

امید به زندگی در آنان بیشتر و شاد‌تر و از نظر روانی از شخصیت سالم و از نظر اجتماعی از تعادل شخصیتی و هنجاری برخوردارند.

تعریف اصطلاحات و مفاهیم

استاد مطهری «دین» را پیوندی دوستانه میان انسان و جهان می‌داند که در واقع نوعی هماهنگی بین انسان و آرمان‌های کلی او از جهان هستی است.

استاد جواد آملی، دین را انقیاد، خضوع، پیروی، اطاعت، تسلیم و جز آن دانسته‌اند.

ایشان معنای اصطلاحی آن را مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی می‌داند که برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسان‌ها باشد.

دین در یک معنی عبارت است از مجموعه باور‌ها و رفتارهای فردی و اجتماعی نشات گرفته از فطرت انسانی منطق و معیار‌های عقلانی («و لدینا کتاب ینطق بالحق» – سوره مومنون) دین، یعنی بهره‌مندی از یک زندگی هدفمند (انا لله و انا الیه راجعون) مبتنی بر نیاز‌های روانی و موازین عقلانی.

تعریف انحراف و بزه:

بزه یعنی دور شدن از حقیقت و اصول، کجروی، کچ اندیشی، انحراف اخلاقی

ایام مذهبی و تاثیر آن بر افراد غیر مذهبی

زمان‌ها و مناسبت‌های مذهبی تأثیر شگفتی در نحوه برخوردهای اجتماعی افراد غیرمذهبی داشته است و حتی کسانی که غیرمذهبی به شمار می‌آیند در زمان‌های مشخصی چون ماه رمضان از رفتار متعادل تری نسبت به ماه‌های دیگر برخوردار بوده‌اند.

نرخ وقوع جرایم و بزه‌های اجتماعی در ایام ماه مبارک رمضان و ماه محرم تا حد بسیاری کاهش پیدا می‌کند و اکثر جوانان به دلیل اعتقادات مذهبی تمایلی برای بروز رفتارهای ناشایست و خلاف عرف جامعه در این ماه ندارند.

طبق تحقیقات پژوهشکده‌های پلیس و آمارهای ارائه شده از آن است که میزان وقوع جرم و جنایت در ماه محرم ۴۰ درصد کاهش می‌یابد.

همچنین تحقیقات در نیروی انتظامی نشان می‌دهد هر ساله آمار و ارقام جرایم در ماه محرم تا حد بسیاری کاهش می‌یابد و این امر ناشی از اثرگذاری این ماه در درون انسان‌ها است.

قرار گرفتن انسان در زمان معنوی همچون محرم باعث می‌شود تا از پدیده‌هایی که مغایر باارزش‌های والای او دارد دوری کند و این نوع رفتار ناشی از سرشت درونی و همچنین اعتقادات دینی و مذهبی است که در این ایام تویت می‌شود.

در ایران اسلامی علاوه بر ماه مبارک رمضان در ماه‌های محرم و صفر و همچنین ایام ولادت یا شهادت ائمه اطهار (علیهم السلام) میزان جرم و تخلف بسیار کاهش می‌یابد.

از لحاظ مکانی به یقین سطح خلاف و جرم در مکان‌های مقدسی چون مکه، مدینه و شهرهای مذهبی دیگر (مشهد، قم و...) و حتی در اطراف امامزاده‌ها و مساجد نسبت به بقیه نقاط بسیار پایین‌تر است.

باید بررسی کرد که این زمان‌ها و مکان‌ها چه دارند که اینچنین در کاهش جرائم و تخلفات موثر هستند یا انسان‌ها را چه می‌شود که وقتی در این زمان‌ها و مکان‌ها قرار می‌گیرند به طور طبیعی در شرایطی قرار می‌گیرند که از جرم و بزه پرهیز می‌نمایند؟

تقویت باورهای مذهبی

تقویت باورهای مذهبی و بهره گیری از ماه‌های محرم و رمضان به این عنوان که در این زمان محیط اجتماعی سالم‌تر و رفتارهای مردم بر پایه فطرت سالم و اسلامی شکل می‌گیرد می‌تواند در تعمیم و گسترش فضایی سالم در بقیه ماه‌های سال مفید باشد.

به یقین نقش اعتقادات مذهبی و باورهای دینی در کاهش تخلف و جرم برکسی پوشیده نیست بنابراین بر مسئولان است تا با کارهای فرهنگی در جامعه موجب تقویت باورهای دینی و اعتقادات مذهبی افرادشده و در راستای پیشگیری از جرم و جنایت از آن بهره گیرند.

در حقیقت ایجاد روحیه مذهبی، تقویت اعتماد به نفس، توجه به کرامت انسانی، برخورد عاطفی و با محبت از روش‌هایی است که هم موجب اعتماد و اطمینان مردم نسبت به مدیریت امنیت اجتماعی و مسئولان می‌گردد و هم درجهت کاهش بزه در جامعه بسیار مفید است.

امام هادی «ع» فرمود: «من هانت علیه نفسه فلاتامن شره» اگر نفس کسی تحقیر شد، اگر کرامت انسانی نادیده انگاشته شد اگر کسی خود، خویشتن خویش را ذلیل و پست کرد، دیگر نمی‌توان از شر او درامان بود.

از منظری دیگر بنا از این فرمایش امام هادی (ع) می‌توان این گونه برداشت کرد که اگر می‌خواهی افراد از شر پرهیز کنند باید کرامت آنان حفظ شود، باید به ارزش‌های انسانی آن‌ها احترام گذاشت، باید برای آن‌ها شخصیت قایل شد و شخصیت آن‌ها را گرامی داشت.

نقش والدین در تعمیق باورهای دینی

تحقیقات نشان می‌دهد نوجوانانی که والدین آنان از اعتقادات مذهبی محکم تری برخوردار هستند در ایام مذهبی کمتر مرتکب اعمال خلاف می‌شوند بنابراین والدین باید به این امر توجه ویژه‌ای داشته باشند.

بی‌شک موثر‌ترین پلیس و حافظ امنیت اجتماعی انسان‌ها، وجدانی است که در سینه و قلب آن‌ها قرار دارد و بهترین قانون، آن قانونی است که با فطرت الهی انسان سازگار باشد.

از این رو اگر مدیریت حفظ امنیت اجتماعی بتواند هماهنگ با وجدان انسان‌ها و فطرت الهی آنان حرکت کند بالا‌ترین بهره وری و بیشترین تاثیر را در کاهش جرائم خواهد داشت.

فضای سالمی که در ماه‌های رمضان و محرم فراهم می‌آورد به یقین فضای سالم و مکانی دور از گناه است که نقش ارزنده‌ای در کاهش تمایل انسان‌های حتی غیرمذهبی به جرم دارد چرا که انسان‌ها با فطرت الهی متولد می‌شوند اما فضا، جو، زمان و مکان ممکن است مسیر آن‌ها را منحرف نماید.

نقش دین اسلام در امنیت اجتماعی

در اسلام دین از سیاست و امور اجتماعی و نیز زندگی فردی از اجتماعی جدا نمی‌باشد و مسایل عبادی از جنبه سیاسی و اجتماعی و نظامی آن بیرون نیست.

این گونه است که خمس و زکات به عنوان امری عبادی خود را نشان می‌دهد و جهاد و دفاع از مرزهای اسلام و امنیت عمومی جامعه اسلامی به عنوان عبادت فردی خود را نشان می‌دهد.

هر مسأله فردی و عبادی در اسلام نقش و کارکردی اجتماعی و سیاسی می‌یابد و هر مسأله اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی بعد و جنبه دینی و عبادی به خود می‌گیرد.

این کارکرد‌ها برای محرم و فرهنگ عاشورایی برخاسته از نهضت حسینی نیز ثابت است.

امنیت اجتماعی زمانی افزایش می‌یابد که قانون به عنوان فرهنگ عمومی پذیرفته شود و وجدان و فطرت بشری خود به عنوان پلیس در جامعه عمل کند و هرکس خود پلیس و مجری درستی اجرای قانون شود.

این ممکن نیست مگر آنکه از روش دین بهره جست، دین محاسبه‌گری و مهار و کنترل نفس را به خود بشر واگذار می‌کند و پیش از آنکه دیگری در نظر آید، خدا و محاسبه وجدان و فطرت پا در میدان می‌گذارد.

از این روست که مسأله تقوا به عنوان سازوکاری درونی و مدیریت کنترل اجرایی قوانین در انسان مؤمن عمل می‌کند.

فرهنگ عاشورایی به جهاتی این را تحقق می‌بخشد زیرا ارزش‌های دینی را در انسان تقویت و جایگزین ارزش‌های نابهنجار و غیردینی می‌کند. از این روست که بزهکاری در انسان کاهش می‌یابد.

نتیجه گیری و پیشنهاد:

برای درونی کردن هنجارهای اجتماعی و اسلامی در میان افراد باید با استفاده از شیوه‌هایی اثربخش و تعلیم و تربیت نوین، آموزه‌های دینی را در قالب نصایح و روش‌های سنتی مبتنی بر نصیحت کردن بیرون آورد و به شیوه‌های جدید ارزش‌های ملی و دینی را به افراد جامعه آموزش داد به طوری که فرد در جامعه در صورت ارتکاب به بزه و جرم خود دچار تعارض شخصیتی و عذاب وجدان شود.

بهره‌مندی بیشتر و مناسب‌تر از رسانه‌های جمعی برای اشاعه هنرمندانه و موثر آموزه‌های دینی بدون شک در بالابردن امنیت اجتماعی نتایج مثبتی را به همراه خواهدداشت.