شبکه صالحین از کف جامعه به بالا رفت /دانشگاه ها وارد سیستم و شبکه صالحین نشده اند

به گزارش گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، تربیت و رشد یکی از مقولاتی است که جای خالی آن به طور جدی در سیستم آموزش و پرورش ما احساس می شود و خوش بختانه در سال های اخیر نهادهای فرهنگی توجه بیشتری به آن داشته اند. در این زمینه طرح ها و گروه های متعددی تا کنون شکل گرفته اند که منسجم ترین و موفق ترین آن ها تا کنون طرح صالحین است که توسط حجت الاسلام و المسلمین سعید دسمی پایه گذاری شده است. در ادامه به گفت و گو با معاون تعلیم و تربیت سازمان بسیج مستضعفین می پردازیم.

 آیا می توان نسخه واحدی برای این حلقه ها در سراسر کشور ایجاد نمود؟

حجت السلام دسمی-  الگوی طرح صالحین واحد نیست بلکه متناسب است. مثلا می گویند که یک گروه رفاقتی دور هم جمع شوند. این عملی فطری است و برای تمام دنیاست. در واقع طرح صالحین مجموعه ای از برنامه هاست که تمام برنامه ها را می توان در آن جای داد. مثلا می گوئیم کار هیئتی خوب است. حال هر کس می تواند با رعایت اصول اولیه و با هر شکل ممکن یک هیئت ایجاد نماید.

در ارتباطات طولی حلقه ممکن است انگیزه ها خوب منتقل نشوند مثلا سرمربی ها دارای انگیزه بالایی باشند ولی این علقه و انگیزه در طول حلقه به دسته های پایین تر به خوبی منتقل نشود. در این راستا چه باید کرد؟

حجت السلام دسمی-  اتفاقا این شبکه برخلاف همه شبکه های دنیا وارونه شکل گرفته است. همه شبکه ها از بالا به پایین صورت می گیرند و به پایینی ها انگیزه می دهند. ولی در اینجا شبکه از حلقه های پایین شکل گرفته است و به حلقه های بالاتر انگیزه می دهد. یعنی این شبکه صالحین یک ایده ای بود که از کف جامعه به بالا رفت. نه اینکه برای این طرح برخی افراد از بالا نسخه هایی تهیه کنند و به همه بگویند که باید بر طبق این نسخه اقدام کنید،خیر، اتفاقا در ارائه گزارش به حضرت آقا نیز ایشان سوالی طرح کردند که چرا در طراحی طرح صالحین بر عکس اقدام نمودید(این سوال منطقا درست است) لکن گفتیم که این یک واقعیتی است که در کف جامعه و از پایین اتفاق افتاده بود. ما در بسیج و در طول 30 سال فعالیت نسخه های متعددی تهیه نمودیم و کار نهادهای دیگری همچون انجمن اسلامی و ... را نیز دیده بودیم و نهایتا آنچه را که دیدیم می تواند ماندگار شود و کارایی دارد این مدل شبکه صالحین بود. بنابراین انگیزه سازی در اینجا از پایین به بالاست.

جایگاه متن و محتوا در فعالیت های حلقات صالحین چقدر است؟

حجت السلام دسمی-  این تشکیلات مربی محور است نه متن محور. البته متون در اینجا جز فرعیات هستند لکن اصل و اساس، ایجاد انگیزه و انسان سازی است.

وجه توجیه پذیری در حلقه های صالحین اکنون زیاد مناسب نیست لذا اقبال عمومی به طرح صالحین کم می شود و این امر منجر به ارائه گزارش ها و آمارهای بعضاً غلط می شود. توضیح جنابعالی در این زمینه چیست؟

حجت السلام دسمی-  بله ما این مشکل را در تهران نسبت به سایر استان ها بیشتر داریم. چرا که تهران و وضعیت صالحین را به عینه و از نزدیک می بینیم. لذا ما دائما همایش های نقد و بررسی داریم و همه مربیان و سرمربیان را تحت عنوان برنامه های آسیب شناسی طرح صالحین و روش های کیفی سازی این حلقه ها توجیه می کنیم. ما دائما این برنامه ها را داریم و نظرات را هم احصاء می کنیم.

 هرجا یک مربی یا سرمربی خوب توجیه شد، کار ما با موفیقت اجرا شد و شبکه به خوبی ارتباط و اتصال یافت و برعکس هرجا مربی و سرمربی توجیه نگردید کار با اشکال مواجه گردید و قطع و ضعف شبکه رخ داد.

 بنابراین ما در خود شهر تهران شرایط کاملا متفاوتی داریم. در برخی از جاهای تهران کارها بسیار خوب و توجیه پذیری بسیار خوب و در جاهای دیگر این کارها ضعیف است. البته یک بخشی از کار هم به توانایی و ظرفیت مربی و سرمربی بر می گردد. برخی افراد قابلیت محوریت شدن را ندارند و بیشتر منصوب می شوند. این منصوب شدن غلط است بلکه باید فرد توانمند و دارای قابلیت باشد.

بنابراین شبکه مدیریتی در اینجا باید اصلاح گردد و حتی در برخی جاها باید تغییر یابد و توانمندتر بشود تا شبکه تربیتی بهتری صورت بگیرد.

یکی از این راه ها اینست که در بسیج کار کیفیتی و کمیتی را انجام بدهیم. بنده خود به مبحث کیفیتی اعتقاد دارم. لکن بنابر فرموده حضرت آقا کیفیت قطعا بر کمیت مقدم است لکن در بسیج نمی توان کمیت را لحاظ ننمود. بنابراین ایشان یک وجه جمع ایجاد می کنند. در این راستا باید اعتمادسازی نیز صورت بگیرد.

به نظر شما وضعیت توجیه پذیری در حلقات صالحین در بین اقلیت های دینی چگونه است؟

حجت السلام دسمی-  اعتماد سازی یکی از راه های توجیه پذیری مناسب در این زمینه است. به عنوان مثال فعالیت حلقه های صالحین در مناطق اهل سنت مورداعتماد قرار گرفته که اتفاقا این اعتمادسازی به اهل سنت در طرح صالحین و آموزش با استفاده از نیروهای مربی و سرمربی اهل سنت بسیار کارگر واقع شده که کمترین بازخورد آن خشک شدن ریشه وهابیت و سلفی گری در مناطق سنی نشین ایران از یک سو و گسترش اندیشه ها و تفکرات افرادی همچون شهید مطهری در آن مناطق می باشد و جالب تر اینکه در تفسیر قران و حدیث نیز علمای سنی به کتب المیزان و برخی دیگر از کتب تشیع استناد می کردند و در نهایت به اعتراف خود این علما، بحث وحدت برای آنان ملموس تر گردید.

وضعیت حلقات صالحین در تهران نسبت به باقی مناطق کشور چگونه است؟

حجت السلام دسمی-   در اجرای این سیستم و شبکه برخی از شهرها بسیار جلوتر هستند بنده آمار بررسی 400 شهر را دارم تهران جزء استان هایی بود که در رده 32 قرار داشت. در آسیب شناسی این موضوع ما به این نتیجه رسیدیم که در تهران، دانشگاه ها هنوز وارد سیستم و شبکه صالحین نشده اند. اکنون در تهران طلبه ها و معلمان و .... به طرح صالحین کمک می کنند. در حالی که معلمان بسیار خوبی داریم که هنوز با آنان ارتباط برقرار نکردیم و نیز دانشجویان و دیگر اقشاری هستند که وارد سیستم ما نشده اند. اگر فضاسازی و بسترسازی مناسبی صورت بدهیم و این افراد را وارد سیستم بکینم شرایط شهر تهران به کلی متفاوت خواهد شد.

برنامه شما برای اداری و سازمانی نشدن حلقات صالحین چیست؟

حجت السلام دسمی-   ما در بحث اسیب شناسی این موضوع را به عنوان مهمترین اسیب دائما برجسته می کنیم. بنای اصلی این شبکه اینست که درونزا باشد. حتی عنوان کردیم از انتهای سال 93 به بعد سرگروه و مربی که پیشتر از بیرون وارد سیستم می شدند باید درون زا شوندیعنی خود شبکه این مربی و سرگروه ها و ... را تربیت کند. بنابراین از سال 93 باید سرگروه های حلقه ها مربی تربیت کنند، افراد مستعد را شناسایی کرده و با سرعت بسیار بیشتری به سمت جلو ببرد تا چنانچه دو سه سال مربی ها و سرمربی ها نبودند، این افراد مستعد بتوانند ان حلقه ها را اداره کنند. بنابراین در اینجا باید تکثیرسازی صورت بگیرد و هر حلقه باید بتواند پس از دو سه سال، حلقه هایی با کیفیت بالا و افراد مستعد که نقش دورنزایی داشته باشند و بتوانند فعالیت های مربی و سرمربی و ... را انجام بدهند. لذا ما تحت هیچ عنوان درصدد ارائه نسخه از بالا به پایین نیستیم و به شدت بر مقوله درون زایی تاکید داریم. در این خصوص ما حتی در ابتدای کار صالحین کتابچه ای تحت عنوان راهنمای سرگروه ایجاد و تکثیر کردیم ولی الزامی نکردیم که حتما طبق این کتابچه اقدام کنید نه، در واقع اعتقاد ما اینست که شبکه باید خودجوش و هوشمند باشد ولی همچنین نظارتی اجمالی نیز نیاز است که انحراف پیش نیاید و در عین حال مربی و سرمربی یک منطقه الفراغی نیز داشته باشند که انعطاف و مانور لازم را به انها بدهد.

برای این حلقه ها تبدیل به کلا سدرس نشوند چه برنامه ای دارید؟

حجت السلام دسمی-  آسیب دیگری در اینجا وجود دارد و ان اینست که برخی فعالیت های حلقه صرفا کلاس درس است. هنوز در صحنه عمل مشکل داریم. لذا ما در جلسات توجیهی به این مشکلات و نحوه حل و رفع انان اشاره می کنیم. مثلا هفته ای با 700-800 نفر در مشهد و قم جلسه گرفته و برنامه های منظم توجیهی در راستای تربیت مناسب و ایجاد رغبت و انگیزه به انها ارائه می دهیم. هر چند در بحث ایجاد انگیزه معتقدیم که صرفا نباید انگیزه سازی با استفاده از امکانات و اعطای امتیازات مادی صورت بگیرد بلکه باید برنامه های جذاب ایجاد کنیم تا بتوانیم افراد طرح صالحین که اکنون 5 میلیون بیشتر نیستند را طبق بیانات حضرت آقا به 20 میلیون نفر برسانیم.