وقتی جنبش دانشجویی پیشگام نیست

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»- یادداشت دانشجویی*؛ نگاهی به تاریخ پر فراز و نشیب ایران به خوبی نشان دهنده نقش پر رنگ جنبش‌ها و گروه‌های دانشجویی در تعیین سرنوشت این کشور است؛ نقش آفرینی که گاه دستاوردهای بی بدیلی برای کشور داشته و در طرف مقابل گاهی هم به دلیل عدم تحلیل درست اوضاع، کشور را به لبه پرتگاه برده است.

اما آنچه که در این میان اهمیت ویژه‌ای دارد، یک دغدغه همیشگی برای حضور در خط اول مسائل اساسی کشور در بین جنبش‌های دانشجویی است، دغدغه‌ای که متاسفانه امروز بیش از هر زمان دیگری کم رنگ شده است.

از یک سو خاطره تلخ جنبش‌های دانشجویی از فتنه سال ۸۸ و به بیراهه رفتن بخش قابل توجهی از سردمداران جنبش دانشجویی و از سوی دیگر رفتار سلبی و بی‌تفاوتی برخی مسئولین به خواسته‌ها، صحبت‌ها و بعضاً انتقادات گروه‌های دانشجویی در سال‌های اخیر باعث شده در این روزها که موقعیت جهان، منطقه و کشور حضور موثر و قاطع گروه‌های دانشجویی را می‌طلبد، شاهد بی تفاوتی دانشجویان نسبت به این امور باشیم.

اهمیت نقش فعالیت‌های دانشجویی را در روابط تشکل‌های دانشجویی با رهبر انقلاب نیز می‌توان سنجید؛ جایی که امسال در دیدار رهبری با اعضای تشکل‌های دانشجویی یکی از طولانی ‌ترین سخنرانی‌های ایشان که بیش از ۹۰ دقیقه به طول انجامید، اتفاق افتاد؛ از سوی دیگر در همان سخنرانی – و البته در سخنرانی‌های پیش از آن همواره - رهبری اشارات فراوانی به اهمیت نقش آفرینی تشکل‌های دانشجویی داشتند.

به هر صورت هرچه هست تشکل‌ها و جنبش‌های دانشجویی روزهای خوبی را سپری نمی‌کنند؛ به خصوص در آستانه بازگشایی دوباره دانشگاه‌ها و در روزهایی که باید اوج فعالیت تشکل‌ها برای جذب و عضوگیری باشد؛ به نظر می‌رسد باید در برنامه‌ها، روش‌ها و ساختارهای تشکل‌های دانشجویی بازنگری اساسی صورت گیرد، تا در شرایط کنونی پاسخگوی نیازهای جامعه و حکومت باشند.

برای تحقق این مسئله ابتدا باید از وضعیت فعلی خود به شناخت جامعی دست یافت؛ شناختی که حاصل مطالعه تاریخ و رصد و تحلیل اتفاقات فعلی بوده و ماحصل آن پیش بینی وقایع پیش رو باشد.

رهبر انقلاب درباره شناخت واقعیت‌های کشور علاوه بر تاکید بر شناخت نقاط ضعف و نیازهای کشور افق جدیدی از شناخت اوضاع کشور را روشن می‌کنند؛ ایشان معتقدند شناخت نقاط قوت مهمی مثل جایگاه مهم و نفوذ معنوی و قلبی ایران در منطقه، از مهمترین مسائلی است که نباید از آن غفلت کرد.

به طور حتم شناخت این نقاط قوت بصیرت نافذی به تشکل‌ها جهت تصمیم‌گیری در شرایط حساس می‌دهد. به عنوان مثال در شرایطی که ایران در منطقه پرچم‌دار مقابله با مستکبرین و یاری‌رسان گروه‌های مقاومت است، باید انسجام درونی و وحدت مردم و گروه‌های سیاسی در داخل کشور حفظ و تقویت شود؛ حتی اگر حفظ وحدت به قیمت انعطاف و سکوت در برابر برخی مسائل سیاسی داخلی نا به جا باشد.

این روش یعنی تکیه بر روی اهم مسائل از بین چند مسئله مهم و همچنین موقعیت‌شناسی و تعادل در موضع‌گیری در آراء و عقاید رهبری نیز به خوبی مشخص است.

اما پس از شناخت، در ارائه راهکارها نیز باید الزامات فعالیت‌های دانشجویی را مدنظر قرارداد؛ مقام معظم رهبری در این خصوص با تبیین دقیق موضوع چندین مورد از این الزامات را مطرح می‌کنند؛ آرمان‌خواهی، کار عمیق بر روی مفاهیم اسلامی، اثرگذاری بر روی بدنه دانشجویی، اقناع فکری طیف‌های مختلف دانشجویی و استفاده از اساتید ارزشی از جمله این الزامات هستند.

با اطمینان قابل توجهی می‌توان گفت ضعف اساسی اکثر تشکل‌های دانشجویی در این بخش است؛ شناخت را می‌توان حتی با پیگیری و رصد سخنان بزرگان انقلاب تا حدودی به دست آورد اما این الزامات فعالیت دانشجویی است که تنها در عرصه اجرا به منصه ظهور می‌رسد.

حقیقتاً چند تشکل دانشجویی را می‌توان یافت که سابقه کار عمیق بر روی مفاهیم اساسی اسلامی دارند؟! و یا تا چه میزان بر روی اقناع فکری دانشجویان و اعضای تشکل‌ها کار شده؛ بد نیست بدانیم رهبر انقلاب وقتی از کرسی‌های آزاد اندیشی سخن به میان می‌آورند تاکید می‌کنند نیاز است تا دانشجویان مومن و معتقد با تجهیز خود به سلاح منطق و استدلال در این کرسی‌ها مشارکت داشته باشند نه آن که تنها کرسی‌هایی برگزار شود که ماحصل آن چیزی جز افزایش جذب به تفکرات انحرافی نیست.

نکته تاسف‌بارتر آن است که در عرصه اجرای برنامه‌ها آنچنان کم‌کاری و یا کم‌سلیقگی مشاهده شده است که مقام معظم رهبری خود به ارائه راهکارهای اجرایی از جمله استفاده از عناصر هنری مثل تئاتر و کاریکاتور و طنز پرداختند. ایشان صراحتا می‌فرمایند که تشکل‌های دانشجویی یک اقلیتند در بین خیل عظیم دانشجویان بنابراین برای جذب دانشجویان از روش‌های درست باید راهکارهای مختلفی را استفاده کرد.

در مجموع باید گفت جنبش دانشجویی نشان داده اگر با اراده و خرد جمعی حرکت کند، برکات و اثرات آن برای کشور حقیقتاً بی بدیل است؛ نمونه‌هایی از کارهای منسجم و موثر تشکیلاتی از جمله اردوهای جهادی و راهیان‌نور و یا فعالیت‌های رسانه‌ای مثل مجموعه دکتر سلام نشان دهنده این موضوع است که جنبش دانشجویی اگر با خوش فکری و بصیرت حرکت نماید و در عرصه‌های حساس‌تری مانند اقتصاد مقاومتی به خصوص در زمینه پژوهشی و اندیشکده‌ای، تولید آثار فاخر فرهنگی، توجه بیشتر به زیرساخت‌های فکری دانشجویان به جای بحث‌های سطحی متداول ورود نماید، توانایی خلق اتفاقات بی‌نظیر و بازگشت به دوران حضور در خط اول دفاع از انقلاب اسلامی را دارد.

*سجاد بخشی؛ فعال فرهنگی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.