نفس که‌از تنگنای سینه «نمی‌آید» بُرون!

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، صورت کوچکش را در میان ماسک پنهان کرده تا نفس‌های آرام و کودکانه‌اش از ذرات ریز معلقی که هوا را مه‌آلود کرده در امان باشد، هرازگاهی سرفه‌های منقطع و کوچکی سینه‌اش را به خس خس می‌اندازد. خبر تعطیلی مدرسه خبر شیرینی بود که می‌توانست مهسا و هم سن و سالانش را خوشحال کند، خبری که فارغ از تعطیلی و خلاصی از درس و مدرسه باعث می‌شد نفس راحتی را در چهاردیواری خانه آپارتمانی‌شان بکشد.

چند روزی است که وقتی در حاشیه خیابان‌های تهران به دور دست نگاه می‌کنیم هوای گرفته این کلانشهر نشان از نفس‌های تنگ شده دارد. ساختمان‌های قدکشیده در جای جای شهر گویی سر در دامان مه بردند و همین موضوع کافی است تا مردم بدانند ریه‌های شهر نفس کم آورده است. آلودگی هوا اگرچه سال‌هاست مردم را در کلانشهرها درگیر کرده اما شایعات این روزها درباره النینو در ایران و مسائلی ازین دست سبب شده تا مردم اخبار پیرامون آلودگی هوا و تغییرات جوی را جدی تر دنبال کنند. سرمای سوزان زمستان امسال با آلودگی هوا همراه شده است، مردم نفس‌هایشان را که از فرط سرما ابر می‌شود، در ازدحام دود و بخار گم می‌کنند، و اصلاً از فرط آلودگی نفسی از سینه بیرون نمی‌آید تا دیوار شود و ایستد پیش چشمانت! 

طبقه‌بندی آلودگی هوا بر اساس استانداردهای جهانی در در 6 گروه خوب، در حد متوسط، ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم، بسیار ناسالم و خطرناک طبقه بندی می‌شود. که براساس اعلام سایت کیفیت هوا در سراسر جهان تهران در حال حاضر با میزان آلودگی 156 در جهان در موقعیت ناسالم به سر می‌برد. در نقشه ی زیر می‌توانید کیفیت هوای تهران با دیگر شهرهای مشابه در آسیا را مقایسه کنید:

این درحالی است که براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که اطلاعات غلظت آلاینده‌ها را بر اساس داده ایستگاه‌های شرکت کنترل کیفیت هوا و اطلاعات هواشناسی اندازه‌گیری شده در ایستگاه مهرآباد از پایگاه اطلاعات دانشگاه وایومینگ اعلام می‌کند، عنوان کرده است: "بررسی هفتگی کیفیت هوای تهران و اطلاعات رسیده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا نشان می‌دهد، تهران در روزهای ۲۱ تا ۲۷ آذر ماه، شرایط نامطلوبی را از نظر کیفیت هوا سپری کرده است و این بازه زمانی با شامل بودن ۱ روز ناسالم و ۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، از نظر تعداد روزهای ناسالم آلوده‌ترین هفته سال جاری برای پایتخت محسوب می‌شود." با این وجود به گفته «مریم نادری»، مدیر واحد پایش و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوا "به دلیل حاکمیت شرایط جوی پایدار در روزهای گذشته و برودت هوا که منجر به انباشت و تراکم آلاینده‌ها شده، هوای تهران با شاخص ۱۴۸ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه قرار دارد، و پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم آلودگی هوا در روزهای آینده و احتمال قرار گرفتن هوای تهران در شرایط هشدار است."

براساس شاخص‌های تعریف شده در سنجش میزان آلودگی هوا اگر شاخص کیفیت هوا از ۱۵۰ بیشتر شود هوا در شرایط ناسالم برای همه افراد جامعه قرار می‌گیرد و در واقع کیفیت هوای تهران با شاخص ۱۴۸ در مرز ورود به شرایط هشدار قرار گرفته است:

امان از وارونگی!

تجربه پدیده وارونگی هوا نیز از جمله تجربیاتی است که در حال حاضر تهرانی‌ها این روزها در کنار دیگر اتفاقات تجربه می‌کنند. وارونگی پدیده طبیعی است که در فصل‌های پاییز و زمستان رخ می‌دهد و مانع از جابه‌جایی عمودی و پراکنش آلودگی هوای انسان ساخت می‌شود که با شرایط کنونی هوا این پدیده در زمانی که شرایط پایدار جوی در منطقه حاکم و سرعت وزش باد و درجه حرارت زیاد می‌شود رخ می‌دهد و چند روز باقی می‌ماند.

وارونگی جوی، اثر گلخانه‌ای و بارش اسیدی نیز از جمله اثرات جوی آلودگی هوا است که به نوبه خود می‌تواند سبب آسیب‌های فراوانی شود.
 

گفته‌های کارشناسان به جهت افزایش آلودگی هوا و قرار گرفتن هوای پایتخت در شرایط جوی ناسالم کافی بود تا کمیته مواقع اضطرار رأی به تعطیلی تمام مقاطع تحصیلی در شهرهای تهران، ری و اسلامشهر تهران در روز یک شنبه 29 آذرماه دهد. به گفته محمدهادی حیدرزاده مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست تهران در صورت استمرار آلودگی هوا و نیاز به تعطیلی مجدد و احتمالی مدارس، موضوع فردا توسط کمیته هماهنگی مواقع اضطرار تصمیم گیری خواهد شد و تنها مرجع رسمی اطلاع رسانی در خصوص مصوبات این کمیته، دبیرخانه مربوطه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران است.

پیش بینی‌های  سازمان هواشناسی، حاکی از آسمانی صاف تا کمی ابری همراه با غبارمحلی است. به این ترتیب انتظار می‌رود شاخص کیفیت هوا تا بیست و چهار ساعت آینده درشرایط ناسالم برای گروه‌های حساس باقی بماند.

اثرات بهداشتی آلاینده ذرات معلق کمتر از دوونیم میکرون درشرایط ناسالم برای گروه‌های حساس افزایش تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی و مرگ و میر زودرس در افراد مبتلا به بیماری قلبی و افراد مسن، افزایش تعداد تنفس در عموم افراد توصیه می‌گردد در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی، سالمندان و کودکان باید از فعالیت‌های طولانی مدت و سنگین در فضای باز اجتناب نموده و بقیه افراد باید فعالیت‌های طولانی و سنگین خود را در فضای باز کاهش دهند.

تاثیرات آلودگی هوا

از جمله بیماری‌هایی که از تبعات تداوم مجاورت در آلودگی هوا سلامتی تهرانی‌ها را تهدید می‌کند، «آمفیزم» نام دارد. این بیماری در نتیجه انقباض لوله‌های بونشیال وتخریب کیسه‌های هوایی توسط آلاینده‌ها به وجود می‌آید و باعث کوتاهی نفس در فرد بیمار می‌شود

برونشیت مزمن که از نشانه‌های آن سرفه‌های پی در پی و جریان خلط مستمر در شخص مبتلا است، از دیگر بیماری‌های برشمرده از اثرات آلودگی است که به موجب آن مواد آلوده کننده باعث تخریب مژک‌های مجاری تنفسی که مواد محرک را از ریه خارج می‌کنند، شده و در نتیجه سرفه تنها راهی خواهد بود که ذرات از ریه بیرون رانده شوند.

حساسیت، آسم، سرطان ریه، معده و بیماری‌های قلبی از دیگر بیماری‌هایی است که می‌توان برای این پدیده ناخوشایند برشمرد، هر چند به گفته کارشناسان این بیماری‌ها مستقیماً و منحصراً مربوط به آلودگی هوا نیست، اما آلودگی هوا یکی از عوامل مهم به وجود آورنده و تشدید کننده آن‌ها به حساب می‌آید.