به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، بیکاری یکی از مخاطرات اجتماعی و اقتصادی است که بشر امروز را بیش از گذشته تهدید میکند. حمایت از اقشار بیکار و تامین معاش آنها یکی از دغدغه های جدی هر جامعه ای به شمار میرود. برای حل این مشــکل، ایجاد کار و اشتغال دائم برای بیکاران در اولویت است، ولی در صورتی که جامعه نتواند کار کافی در اختیار جمعیت رو به تزاید بگذارد، بیمه بیکاری تنها راه ممکن برای تخفیف و کاهش اثرات ناشی از بیکاری است.
ویژگی های بیمه بیکاری
بیمه بیکاری جزو حمایت های تامین اجتماعی اســت، که با وجود برخورداری از فصول مشــابه، در عین حــال دارای خصوصیاتی منحصربه فرد نیز است، این خصوصیات ویژه عبارت اند از: ۱-موقتی و کوتاه مدت بودن: مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری کوتاه و دارای ظرفیت زمانی محدود و خاصی است، که براساس سابقه و تعداد عائله فرد تعیین میشود. در حال حاضر طول مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری در ایران بسیار بالاســت و تا سقف ۵۰ ماه را دربرمیگیرد.
۲- حقوق و مقرری بیمه بیکاری کمتر از چیزی است که شخص در هنگام اشتغال دریافت میکرده است. در حال حاضر رقم پرداختی سازمان تامین اجتماعی در مورد مقرری بیمه بیکاری از حداقل حقوق کمتر نیست .
۳- مقررات بیمه بیکاری در زمره قواعد آمره است که دولتها نه تنها اجــرای آن را تضمین میکنند، بلکه بعضا خود نیز بخشی از هزینه های آن را به دوش میکشند.
غیرمشمولان بیمه بیکاری
گروه های زیر از شمول قانون بیمه بیکاری خارج هستند:
۱- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری: این گروه از بیمه شدگان به اختیار خود بیمه میشوند و با سازمان تامین اجتماعی قرارداد بیمه منعقد میکنند. بنابرایــن بیمه بیکاری جزو تعهدات سازمان در قبال آنها نیســت. زیرا بیمه شده خود مسئول پرداخت حق بیمه است، لذا بیکار شدن به صورت غیرارادی منتفی است. از این گروه از بیمه شدگان حق بیمه بیکاری دریافت نمیشود.
۲- بازنشســتگان و ازکارافتادگان کلی: کســانی که از مستمری ازکارافتادگی یا بازنشستگی استفاده میکنند نمیتوانند همزمان تحت پوشش بیمه بیکاری قرار داشته باشند و مقرری مزبور را دریافت کنند. اما کسانی که مستمری جزئی و یا مستمری بازماندگان را دریافت میکنند، همزمان میتوانند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند.
۳- اتباع خارجی
۴- غیرمشمولان قانون کار: صرفا مشمولان قانون کار میتوانند از حمایتهای بیمه بیکاری بهره مند شوند.
شرایط پرداخت مقرری بیمه بیکاری
مقرری بیمه بیکاری با وجود شرایط زیر به بیمه شده پرداخت میشود:
الف) بیمه شده به صورت غیرارادی بیکار شده باشد. یعنی بی اختیار از کار اخراج شده باشــد و یا بر اثر اتفاقات غیرمترقبه و قهریه مثل ســیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی و... کار خود را از دست داده باشد. بیمه شدگانی که به علت تغییرات ســاختار اقتصادی کار خود را به صورت موقت از دســت میدهند، با تشخیص وزارتخانه ذیربط و تایید شورای عالی کار میتوانند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند. بیکاری ناشی از قصور بیمه شده در انجام کار که توسط هیئتهای حل اختلاف وزارت کار تایید شده باشد، از موارد بیکاری غیرارادی محسوب نمیشود و به چنین شخصی مقرری تعلق نمیگیرد.
ب) از جمله شرایط پرداخت مقرری بیمه بیکاری، داشتن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه است. برای کسانی که بر اثر حوادث غیرمترقبه کار خود را از دست میدهند، این شرط لازم نیست. اینگونه افراد در صورتی که سابقه پرداخت حق بیمه آنان کمتر از شش ماه باشد، با آنها مطابق مشمولانی که شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه دارند، برخورد خواهد شد.
ج)بیمه شده باید ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، با اعلام مراتب به واحدهای کار و امور اجتماعی محل، آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند.
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری
مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری کوتاه است، زیرا پرداخت مقرری صرفا به منظور جبران قطع موقت دستمزد به بیمه شده بیکار تعلق میگیرد. که البته در ایران این مدت به ۵۰ ماه میرسد.
بیمه بیکاری از خدمات و مزایای کوتاه مدت سازمان تامین اجتماعی است که مدت پرداخت آن براساس دو عامل زیر تعیین میشود: ۱- تاهل یا تجرد و ۲-سابقه پرداخت حق بیمه
مجرد | متاهلان و متکفلان | |
حداقل | ۶ ماه | ۱۲ ماه |
حداکثر | ۳۶ اه | ۵۰ ماه |
مجردان متاهــلان و متکفلان براساس سابقه پرداخت حق بیمه از ۶ تا ۵۰ ماه می توانند مقرری بیکاری دریافت کنند.
سابقه پرداخت حق بیمه | مجرد | متاهلان و متکفلان |
از ۶ ماه لغایت ۲۴ ماه | ۶ ماه | ۱۲ ماه |
از ۲۵ ماه لغایت ۱۲۰ ماه | ۱۲ ماه | ۱۸ ماه |
از ۱۲۱ ماه لغایت ۱۸۰ ماه | ۱۸ ماه | ۲۶ ماه |
از ۱۸۱ ماه لغایت ۲۴۰ ماه | ۲۶ ماه | ۳۶ ماه |
از ۲۴۱ ماه به بالا | ۳۶ ماه |
۵۰ ماه |