۷۰ درصد سوغاتی مشهد کالای چینی است!

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، شهر مشهد، پایتخت معنوی جمهوری اسلامی ایران، سالانه میزبان بیش از بیست میلیون زائر از سراسر کشور و بیش از دو میلیون زائر خارجی است.

زائرانی که با جاذبه وجود امام رضا (ع) به سوی مشهد کشیده می شوند و هویت مشهد نزد آنان با وجود امام رضا (ع) عجین شده است.

در این میان، زیارت همچنان که رابطه میان امام و زائر را محکم می‌کند، ره آورد و هدیه‌ای به نام «سوغات زیارت» دارد که می تواند پیوندهای دوستی میان مومنین را نیز محکم کند. سوغاتی که بسیاری از زائران آن را جزئی از زیارت می‌دانند و بخشی از وقت و هزینه سفر خود را صرف آن می‌کنند.

سوغات زیارت مشهد که گردش مالی آن سالانه به بیش از 500 میلیارد تومان می رسد، فرصت بسیار مغتنمی است که بتواند یکی از پایه های اقتصاد داخلی را استحکام بخشد و محمل صدور پیامی فرهنگی از این پایتخت معنوی به اقصی نقاط جهان باشد، اما مطابق آمارهای موجود، ۷۰ درصد این بازار گسترده در اختیار چین قرار دارد که عروسک و جانماز چینی از جمله سوغاتی های مورد استقبال زائران است.

۳۰ درصد باقیمانده بازار نیز در دست دیگر کشورهایی مثل ترکیه و هند و فرانسه و... قرار دارد و در این میان، سهم ناچیزی نصیب ایران شده است. از طرفی آنچه که هم اکنون به اسم سوغات از مشهد خریداری می شود، هیچ نسبتی با زیارت ندارد، تا بتواند به زیارت «عمق» و «امتداد» ببخشد.

«جشنواره فرهنگی هنری آهوانه» که به همت فرهنگسرای غدیر شهر مشهد برگزار شده، با نگاهی ابتکاری و مردمی و به دور از کلیشه های مرسوم به سراغ این مسئله ملی رفته است.

در این جشنواره که از دو ماه پیش آغاز شده، دختران نوجوان و جوان مشهدی در یک کارگاه آموزشی سه ساعته نحوه ساخت عروسک نمدی آهو و جانماز با هنر روبان دوزی را ابتدا آموزش و سپس در همان کارگاه عروسک یا جانماز به نیت هدیه به زائران کودک و نوجوان می سازند.

تا کنون بیش از 700 کارگاه در پایگاه های اوقات فراغت مساجد، مدارس و فرهنگسراها برگزار شده و از این طریق 20000 عروسک آهو و جانماز توسط دختران ساخته شده است.

با اجرای موفق این طرح ، از ابتدای دهه کرامت 20 هزار عروسک آهو و جانماز همراه با بروشور معرفی جشنواره، به صورت بسته بندی در مبادی ورودی شهر مشهد همچون ایستگاه راه آهن و پایانه مسافربری مشهد در حال توزیع است که با استقبال گسترده زائرین حرم امام رضا(ع) روبه رو شده است.

نکته قابل توجه دیگر آن که دختران مشهدی بابت تهیه پارچه و نخ و سوزن مبلغ 500 تومان برای ساخت هر هدیه پرداخت می‌کنند و این ارزش کار دختران را برای هدیه به زائران امام رضا(ع) دو چندان می‌کند.
عروسک آهو، از آنجا که تداعی گر قصه ضامن آهوست، نشانه‌ای است برای برقراری یک رابطه آهوانه و پناه جویانه با امام.

همچنین وجود این نماد در خانه زائر، نشانه ای است از زیارت امام رضا (ع) که با هر بار دیدن آن، زیارتی دوباره نصیب می شود و تجدید عهد با امام. به این ترتیب در این طرح عمق بخشی و امتداد بخشی به زیارت به عنوان خدمت فرهنگی به زائران مد نظر قرار گرفته است.

ساخت عروسک آهو و جانماز از سوی دختران ، این پیام را به همراه دارد که می شود سوغات فرهنگی زیارت را به دست خودمان و با استفاده از نمادهای هویت بخش و مرتبط با زیارت طراحی و به صورت ارزان قیمت تولید کنیم، به گونه ای که بتواند در آینده، به اشتغال زایی بیانجامد. این مسئله وقتی پر رنگ تر می‌شود که بدانیم در عرصه سوغات زیارت، تقریبا بسیاری از طرح ها در مرحله پژوهش و ایده مانده است و به نظر می آید کلید حل مسئله سوغات، می‌تواند درگیر کردن مردم و مردمی شدن تولید سوغات زیارت باشد، به گونه‌ای که کاهش هزینه تولید و افزایش ابتکار، تنوع و نوآوری را به دنبال داشته باشد.