بر اساس منشور حقوق دانشجویی؛
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، «منشور حقوق دانشجویی» اخیرا توسط معاونت فرهنگی اجتماعی وزارت علوم با هدف آگاه شدن دانشجویان از حقوق خود به دانشگاه‌ها ابلاغ شد، این منشور از ۶ فصل و ۶۸ ماده تشکیل شده است که فصل ششم آن به حقوق انضباطی دانشجویان اختصاص دارد که به شرح زیر است:
درصورتی که دانشجو مرتکب یکی از تخلفات پیش بینی شده درآیین نامه انضباطی شود، از حقوق زیر برخوردار است:
حق رسیدگی به تخلفات دانشجویی درشوراهای انضباطی
یگانه مرجع صالح رسیدگی به تخلفات دانشجویان، شوراهای انضباطی است و هیچ مرجع دیگری حق دخالت در این امر را ندارد. شوراهای انضباطی عبارت‌اند از: شوراهای انضباطی دانشگاه (شورای انضباطی بدوی و شورای انضباطی تجدیدنظر) که در دانشگاه‌ها مستقر است و شورای انضباطی مرکزی که در وزارت علوم مستقر است.
حق تفهیم برخورداری از حقوق انضباطی و مفاد آن‌ها
قبل از تفهیم اتهام به دانشجو، باید حقوق انضباطی نام برده به صورت شفاهی به وی تفهیم شود.
حق اطلاع از اتهام
تخلفاتی که دانشجو به آن‌ها متهم است، باید در اولین فرصت به وی تفهیم شود. دعوت از دانشجو باید به صورت کتبی و رسمی انجام شود. چنانچه دانشجو پس از دعوت اول، در دبیرخانه حاضر نشود، باید مجدداً به صورت کتبی و رسمی دعوت شود. چنانچه دانشجو مجدداً حاضر نشود، دعوت نامه سوم به آدرس محل سکونت وی ارسال می‌شود. تفهیم تخلفاتی که دانشجو به آن متهم است، باید شفاف باشد.
حق برخورداری از اصل برائت
اصل بر برائت دانشجوست. دعوت و تفهیم اتهام دانشجو فقط در موارد مندرج در ماده ۶ آیین نامه انضباطی مجاز است. تفهیم اتهام به دانشجو باید با ذکر دلایل و مستنداتی انجام شود که بر مبنای آن‌ها دانشجو به تخلف متهم می‌شود. دانشجو حق رؤیت مستندات را دارد. متهم برای اثبات بی گناهی خود درصورت عدم دلایل کافی بر احراز و انتساب تخلف، نیاز به ارائه هیچگونه دلیلی ندارد.
حق دفاع
دانشجو حق دارد در برابر اتهام وارده، از خود دفاع کند. دفاعیات دانشجو پس از انجام مصاحبه حضوری با وی به صورت کتبی، اخذ و صورت جلسه می‌شود.
حق استماع دفاعیه
دانشجو حق دارد در جلسه شورای انضباطی دانشگاه حاضر شود و به صورت شفاهی، دفاعیات خود را به سمع اعضای شورا برساند.
حق اطلاع از حکم
حکم شورای انضباطی باید به صورت کتبی به دانشجو ابلاغ شود. رئیس یا دبیر شورای انضباطی دانشگاه باید احکام صادره را حداکثر تا یک ماه پس از صدور، به دانشجوی متهم ابلاغ و رسید دریافت کند. درصورتی که دانشجو به دلایل غیرموجه، از اعلام رؤیت حکم اولیه خودداری کند، حکم اولیه عیناً قطعی محسوب می‌شود. احکام از طریق دبیرخانه با امضای رئیس شورا به دانشجو ابلاغ می‌شود. احکام شورای تجدیدنظر و مرکزی انضباطی در صورت تفویض اختیار، توسط دبیر این شورا‌ها نیز می‌تواند امضا شود.
حق برخورداری از رسیدگی سریع و منصفانه
الف. رسیدگی به تخلفات دانشجو با رعایت حقوق وی باید در کمترین زمان ممکن انجام شود. در صورت عدم رعایت این حق و ورود خسارت به دانشجو، دانشگاه باید به نحوی که منافی مصالح کلی دانشگاه و سایر دانشجویان نباشد، به جبران آن اقدام کند.
ب. تمام دانشجویان در هر مقطع تحصیلی، در برابر آیین نامه وشیوه نامه برابرند. هرگونه تبعیض بر مبنای جنسیت، نژاد، زبان، قومیت، مذهب، تابعیت و امثال آن ممنوع است. شورا‌ها درفرایند تصمیم گیری باید بی طرفی را رعایت کنند. صدور رأی براساس ملاحظات سیاسی یا حزبی یا هرگونه موضوع غیرمرتبط به تخلف موردبررسی، ممنوع است.
پ. در موارد ضروری، از جمله تخلفات اخلاقی، اخذ نظر مرکز مشاوره لازم است.
حق تجدیدنظر خواهی
دانشجو حق دارد پس از دریافت حکم، درخواست تجدیدنظر کند. این حق هم شامل احکام شورای انضباطی بدوی و هم شورای انضباطی تجدیدنظر است. باتوجه به اینکه تنبیه‌های پیش بینی شده برای تخلفات دانشجویی، طی بیست بند از سبک به سنگین طبقه بندی شده و موارد متنوعی را شامل می‌شود، مراجع تجدیدنظرخواهی آن‌ها نیز متفاوت است.
متناسب با هریک از تنبیه‌ها به شرح زیر، امکان تجدیدنظرخواهی وجود دارد:
۱ -احکام صادره از شورای انضباطی بدوی مشتمل بر تنبیه‌های بند ۱ تا ۳ شیوه نامه، ظرف مدت ده روز اداری از تاریخ رؤیت حکم، قابل اعتراض در همان شورای انضباطی بدوی است.
در این مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی و دفاعیات دانشجو تحویل دبیرخانه همان شورا می‌شود.
۲ - احکام صادره از شورای انضباطی بدوی مشتمل بر تنبیه‌های بند ۳ تا ۱۲ شیوه نامه، ظرف مدت ده روز اداری از تار یخ رؤیت حکم قابل اعتراض در شورای انضباطی تجدیدنظر است.
در این مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی ودفاعیات دانشجو، تحویل دبیرخانه شورای انضباطی تجدیدنظر می‌شود.
۳ - احکام صادره از شورای انضباطی تجدیدنظر مشتمل بر تنبیه‌های بند ۶ تا ۱۲ شیوه نامه، ظرف مدت یک ماه از تار یخ رؤیت حکم قابل اعتراض در شورای انضباطی مرکزی است. دراین مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی و دفاعیات دانشجو تحویل دبیرخانه شورای انضباطی مرکزی می‌شود.
۴ - تمام احکام قطعی شوراهای انضباطی دانشگاه‌ها و شورای انضباطی مرکزی قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است.
حق رسیدگی دومرحله‌ای در شورای انضباطی مرکزی
صدور تنبیه هایی که ناظر بر محرومیت سه ترم تحصیلی و بالاتراست، فقط درصلاحیت شورای انضباطی مرکزی است. درموارد فوق، شورای انضباطی مرکزی ابتدا باید حکم اولیه را صادر و به دانشجو ابلاغ کند. دانشجو ظرف مدت دو هفته پس از ابلاغ حکم، باید دفاعیه خود را به شورای مرکزی تسلیم کند. شورای مرکزی پس از ملاحظه دفاعیه دانشجو، حداکثر ظرف مدت یک ماه، حکم قطعی را صادر می‌کند.
حق استفاده از امکانات دانشگاه و خوابگاه در طول زمان رسیدگی
در طول زمان رسیدگی به تخلفات دانشجو، وی حق ورود به دانشگاه و خوابگاه و استفاده از امکانات آن را دارد، مگر در مورد محدودیت یک ماهه و دوماهه‌ای که برابر آیین نامه به دستور رئیس دانشگاه ایجاد می‌شود.
حق حفظ حریم خصوصی
اعضای شورا و کارکنان دبیرخانه شورای انضباطی مجاز به تجسس در زندگی خصوصی دانشجویان نیستند.
حق حفظ اسرار
اعضای شورا و کارکنان دبیرخانه شورای انضباطی موظف اند کلیه اطلاعات مربوط به تخلف دانشجو را محرمانه تلقی و از افشای آن (به جز نزد همسر و والدین با رعایت مصالح دانشجو) خودداری کنند. اعلام سوابق انضباطی به مراجع ذی صلاح فقط از طریق شورای انضباطی دانشگاه انجام می‌شود.
دانشجو حق دارد برای احکام خود، تقاضای تعلیق و تخفیف کند که اعمال آن منوط به موافقت شورای انضباطی است. در جریان رسیدگی به پرونده‌های انضباطی از بدو تا پایان رسیدگی، اخذ تعهد بنا بر صلاحدید هریک از شورا‌ها مجازاست و می‌تواند به عنوان عامل تخفیف یا تعلیق در تنبیه یا مختومه شدن پرونده بدون درج در سوابق انضباطی لحاظ شود.
منظور از تعلیق، تعلیق در اجرای حکم تا پایان مدت تحصیل دانشجوست، مشروط بر اینکه در این مدت، دانشجو مرتکب تخلف جدید نشود.
حق امحای سوابق
دانشجو حق دارد در حین تحصیل یا پس از فارغ التحصیلی، تقاضا کند سوابق انضباطی اش امحا شود. احکام منطبق برتنبیه‌های بند ۱ تا ۳ و آثار آن‌ها و نیز احکام تعلیقی، در پایان تحصیل، خودبه خود امحا می‌شوند و امحای آن‌ها نیاز به موافقت شوراهای انضباطی ندارد. امحای سوابق پس از تقاضای دانشجو در مورد تنبیه‌های بند ۴ تا ۱۱ منوط به موافقت شورای انضباطی تجدیدنظر و در مورد تنبیهات بند ۱۲ تا ۲۰ منوط به موافقت شورای انضباطی مرکزی است.
امحای اثر در مورد حکم قطعی درج نمره ۲۵ صدم از پرونده آموزشی صورت نمی‌پذیرد، اما سایر آثار آن در صورت موافقت شورای انضباطی امحا می‌شود. آثار تنبیهات قطعی برای تخلفات انضباطی دارای بعد مجرمانه که با صدور حکم قضایی اثبات شده باشد، بعد از رفع اثر قضایی از جرم، با موافقت شورای انضباطی مربوطه قابل امحا است.
حق شکایت
کارکنان و اعضای شوراهای انضباطی حق تجسس در زندگی خصوصی دانشجو و افشای اطلاعات مربوط به تخلف او را ندارند. در غیر این صورت، دانشجو حق دارد موضوع را از طریق شورای تجدیدنظر یا شورای انضباطی مرکزی پیگیری کند.
درصورتی که دانشجو مرتکب یکی از تخلفات پیش بینی شده درآیین نامه انضباطی شود، از حقوق زیر برخوردار است:
حق رسیدگی به تخلفات دانشجویی درشوراهای انضباطی
یگانه مرجع صالح رسیدگی به تخلفات دانشجویان، شوراهای انضباطی است و هیچ مرجع دیگری حق دخالت در این امر را ندارد. شوراهای انضباطی عبارت‌اند از: شوراهای انضباطی دانشگاه (شورای انضباطی بدوی و شورای انضباطی تجدیدنظر) که در دانشگاه‌ها مستقر است و شورای انضباطی مرکزی که در وزارت علوم مستقر است.
حق تفهیم برخورداری از حقوق انضباطی و مفاد آن‌ها
قبل از تفهیم اتهام به دانشجو، باید حقوق انضباطی نام برده به صورت شفاهی به وی تفهیم شود.
حق اطلاع از اتهام
تخلفاتی که دانشجو به آن‌ها متهم است، باید در اولین فرصت به وی تفهیم شود. دعوت از دانشجو باید به صورت کتبی و رسمی انجام شود. چنانچه دانشجو پس از دعوت اول، در دبیرخانه حاضر نشود، باید مجدداً به صورت کتبی و رسمی دعوت شود. چنانچه دانشجو مجدداً حاضر نشود، دعوت نامه سوم به آدرس محل سکونت وی ارسال می‌شود. تفهیم تخلفاتی که دانشجو به آن متهم است، باید شفاف باشد.
حق برخورداری از اصل برائت
اصل بر برائت دانشجوست. دعوت و تفهیم اتهام دانشجو فقط در موارد مندرج در ماده ۶ آیین نامه انضباطی مجاز است. تفهیم اتهام به دانشجو باید با ذکر دلایل و مستنداتی انجام شود که بر مبنای آن‌ها دانشجو به تخلف متهم می‌شود. دانشجو حق رؤیت مستندات را دارد. متهم برای اثبات بی گناهی خود درصورت عدم دلایل کافی بر احراز و انتساب تخلف، نیاز به ارائه هیچگونه دلیلی ندارد.
حق دفاع
دانشجو حق دارد در برابر اتهام وارده، از خود دفاع کند. دفاعیات دانشجو پس از انجام مصاحبه حضوری با وی به صورت کتبی، اخذ و صورت جلسه می‌شود.
حق استماع دفاعیه
دانشجو حق دارد در جلسه شورای انضباطی دانشگاه حاضر شود و به صورت شفاهی، دفاعیات خود را به سمع اعضای شورا برساند.
حق اطلاع از حکم
حکم شورای انضباطی باید به صورت کتبی به دانشجو ابلاغ شود. رئیس یا دبیر شورای انضباطی دانشگاه باید احکام صادره را حداکثر تا یک ماه پس از صدور، به دانشجوی متهم ابلاغ و رسید دریافت کند. درصورتی که دانشجو به دلایل غیرموجه، از اعلام رؤیت حکم اولیه خودداری کند، حکم اولیه عیناً قطعی محسوب می‌شود. احکام از طریق دبیرخانه با امضای رئیس شورا به دانشجو ابلاغ می‌شود. احکام شورای تجدیدنظر و مرکزی انضباطی در صورت تفویض اختیار، توسط دبیر این شورا‌ها نیز می‌تواند امضا شود.
حق برخورداری از رسیدگی سریع و منصفانه
الف. رسیدگی به تخلفات دانشجو با رعایت حقوق وی باید در کمترین زمان ممکن انجام شود. در صورت عدم رعایت این حق و ورود خسارت به دانشجو، دانشگاه باید به نحوی که منافی مصالح کلی دانشگاه و سایر دانشجویان نباشد، به جبران آن اقدام کند.
ب. تمام دانشجویان در هر مقطع تحصیلی، در برابر آیین نامه وشیوه نامه برابرند. هرگونه تبعیض بر مبنای جنسیت، نژاد، زبان، قومیت، مذهب، تابعیت و امثال آن ممنوع است. شورا‌ها درفرایند تصمیم گیری باید بی طرفی را رعایت کنند. صدور رأی براساس ملاحظات سیاسی یا حزبی یا هرگونه موضوع غیرمرتبط به تخلف موردبررسی، ممنوع است.
پ. در موارد ضروری، از جمله تخلفات اخلاقی، اخذ نظر مرکز مشاوره لازم است.
حق تجدیدنظر خواهی
دانشجو حق دارد پس از دریافت حکم، درخواست تجدیدنظر کند. این حق هم شامل احکام شورای انضباطی بدوی و هم شورای انضباطی تجدیدنظر است. باتوجه به اینکه تنبیه‌های پیش بینی شده برای تخلفات دانشجویی، طی بیست بند از سبک به سنگین طبقه بندی شده و موارد متنوعی را شامل می‌شود، مراجع تجدیدنظرخواهی آن‌ها نیز متفاوت است.
متناسب با هریک از تنبیه‌ها به شرح زیر، امکان تجدیدنظرخواهی وجود دارد:
۱ -احکام صادره از شورای انضباطی بدوی مشتمل بر تنبیه‌های بند ۱ تا ۳ شیوه نامه، ظرف مدت ده روز اداری از تاریخ رؤیت حکم، قابل اعتراض در همان شورای انضباطی بدوی است.
در این مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی و دفاعیات دانشجو تحویل دبیرخانه همان شورا می‌شود.
۲ - احکام صادره از شورای انضباطی بدوی مشتمل بر تنبیه‌های بند ۳ تا ۱۲ شیوه نامه، ظرف مدت ده روز اداری از تار یخ رؤیت حکم قابل اعتراض در شورای انضباطی تجدیدنظر است.
در این مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی ودفاعیات دانشجو، تحویل دبیرخانه شورای انضباطی تجدیدنظر می‌شود.
۳ - احکام صادره از شورای انضباطی تجدیدنظر مشتمل بر تنبیه‌های بند ۶ تا ۱۲ شیوه نامه، ظرف مدت یک ماه از تار یخ رؤیت حکم قابل اعتراض در شورای انضباطی مرکزی است. دراین مورد، لایحه تجدیدنظرخواهی و دفاعیات دانشجو تحویل دبیرخانه شورای انضباطی مرکزی می‌شود.
۴ - تمام احکام قطعی شوراهای انضباطی دانشگاه‌ها و شورای انضباطی مرکزی قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است.
حق رسیدگی دومرحله‌ای در شورای انضباطی مرکزی
صدور تنبیه هایی که ناظر بر محرومیت سه ترم تحصیلی و بالاتراست، فقط درصلاحیت شورای انضباطی مرکزی است. درموارد فوق، شورای انضباطی مرکزی ابتدا باید حکم اولیه را صادر و به دانشجو ابلاغ کند. دانشجو ظرف مدت دو هفته پس از ابلاغ حکم، باید دفاعیه خود را به شورای مرکزی تسلیم کند. شورای مرکزی پس از ملاحظه دفاعیه دانشجو، حداکثر ظرف مدت یک ماه، حکم قطعی را صادر می‌کند.
حق استفاده از امکانات دانشگاه و خوابگاه در طول زمان رسیدگی
در طول زمان رسیدگی به تخلفات دانشجو، وی حق ورود به دانشگاه و خوابگاه و استفاده از امکانات آن را دارد، مگر در مورد محدودیت یک ماهه و دوماهه‌ای که برابر آیین نامه به دستور رئیس دانشگاه ایجاد می‌شود.
حق حفظ حریم خصوصی
اعضای شورا و کارکنان دبیرخانه شورای انضباطی مجاز به تجسس در زندگی خصوصی دانشجویان نیستند.
حق حفظ اسرار
اعضای شورا و کارکنان دبیرخانه شورای انضباطی موظف اند کلیه اطلاعات مربوط به تخلف دانشجو را محرمانه تلقی و از افشای آن (به جز نزد همسر و والدین با رعایت مصالح دانشجو) خودداری کنند. اعلام سوابق انضباطی به مراجع ذی صلاح فقط از طریق شورای انضباطی دانشگاه انجام می‌شود.
دانشجو حق دارد برای احکام خود، تقاضای تعلیق و تخفیف کند که اعمال آن منوط به موافقت شورای انضباطی است. در جریان رسیدگی به پرونده‌های انضباطی از بدو تا پایان رسیدگی، اخذ تعهد بنا بر صلاحدید هریک از شورا‌ها مجازاست و می‌تواند به عنوان عامل تخفیف یا تعلیق در تنبیه یا مختومه شدن پرونده بدون درج در سوابق انضباطی لحاظ شود.
منظور از تعلیق، تعلیق در اجرای حکم تا پایان مدت تحصیل دانشجوست، مشروط بر اینکه در این مدت، دانشجو مرتکب تخلف جدید نشود.
حق امحای سوابق
دانشجو حق دارد در حین تحصیل یا پس از فارغ التحصیلی، تقاضا کند سوابق انضباطی اش امحا شود. احکام منطبق برتنبیه‌های بند ۱ تا ۳ و آثار آن‌ها و نیز احکام تعلیقی، در پایان تحصیل، خودبه خود امحا می‌شوند و امحای آن‌ها نیاز به موافقت شوراهای انضباطی ندارد. امحای سوابق پس از تقاضای دانشجو در مورد تنبیه‌های بند ۴ تا ۱۱ منوط به موافقت شورای انضباطی تجدیدنظر و در مورد تنبیهات بند ۱۲ تا ۲۰ منوط به موافقت شورای انضباطی مرکزی است.
امحای اثر در مورد حکم قطعی درج نمره ۲۵ صدم از پرونده آموزشی صورت نمی‌پذیرد، اما سایر آثار آن در صورت موافقت شورای انضباطی امحا می‌شود. آثار تنبیهات قطعی برای تخلفات انضباطی دارای بعد مجرمانه که با صدور حکم قضایی اثبات شده باشد، بعد از رفع اثر قضایی از جرم، با موافقت شورای انضباطی مربوطه قابل امحا است.
حق شکایت
کارکنان و اعضای شوراهای انضباطی حق تجسس در زندگی خصوصی دانشجو و افشای اطلاعات مربوط به تخلف او را ندارند. در غیر این صورت، دانشجو حق دارد موضوع را از طریق شورای تجدیدنظر یا شورای انضباطی مرکزی پیگیری کند.
ارسال نظرات