معاون فرهنگی وزارت علوم: رشد اخلاق در دانشگاه نیازمند خرد جمعی و دانش نظاممند است بنابراین باید همایش دانشگاه اخلاق مدار نه تنها در دانشگاه تهران بلکه در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر ادامه پیدا کند.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو،
همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار امروز به میزبانی دانشگاه تهران برگزار
شد،در ابتدای این همایش، مجید سرسنگی معاون فرهنگی دانشگاه تهران و رئیس
همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار به عنوان میزبان به سخنرانی پرداخت و گفت:
خداوند متعال را شاکرم که به ما توفیق داد تا با برگزاری این همایش به یکی
از موضوعات مهم در گستره دانشگاههای کشور بپردازیم. بدون تردید تحقق
دانشگاه اخلاق مدار و رشد روزافزون اخلاقی دانشگاه به دست توانا و مشارکت
فعالی تمامی دانشجویان، کارکنان و اعضای هیئت علمی تحقق مییابد.
وی
افزود: بر خود لازم میدانم از حمایتهای رئیس محترم دانشگاه و نیز
همراهیهای معاون محترم پژوهشی دانشگاه، سپاسگزاری کنم و از حضور معاون
فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش تشکر کنم.
معاون
فرهنگی دانشگاه تهران، تاکید کرد: رسالت اصلی دانشگاه تربیت شهروندان
برخوردار از دانش لازم، ماهر، حرفه ای، خردورز، مسئولیت پذیر، صاحب بصیرت،
متخصص و متعهد است. نقش دانشگاه در توسعه علمی کشور و مشارکت در توسعه
اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه نیز، در گرو تربیت متخصصان دانشمند و حرفه
گرا در عرصههای گوناگون است. تربیت دانشجو به ابزارهای گوناگون، تجهیزات،
آزمایشگاه ها، کتابخانه ها، منابع علمی یه روز، اعضای هیئت علمی دانشمند و
دلسوز نیاز دارد، اما در این میان بیش از همه و پیش از همه نیازمند محیطی
اخلاقی است.
سرسنگی، در ادامه
اظهار کرد: محیط اخلاقی، امنیت و سلامت روانی را افزایش میدهد و نیز سبب
افزایش توان یادگیری، ارتقاء اثربخشی پزوهش و کیفیت آموزش و بهره وری
فعالیت کار گروهی میشود. یکی از مسئولیتهای دانشگاه اخلاق مدار، ایجاد
محیط اخلاقی از طریق استقرار فرایندها و نظامهای حرفهای اخلاقی در همه
شئون حرفهای دانشگاه است. همچنین، یکی از ویژگیهای فرآیندها و نظامهای
حرفهای اخلاق گرا، مشارکت پذیری همگانی در فرآیند تصمیم سازی، اجرا و
نظارت است.
وی با اشاره به
آمارهای جهانی، افزود: امروزه در بسیاری از سازمانهای اقتصادی، علمی و
صنعتی، اقبال فراوانی نسبت به اخلاق حرفهای صورت گرفته است. مسئولیت
اجتماعی بنگاهها (SCR) مفهوم وسیع تری یافته است و دانشگاهها هم بر
مسئولیت اجتماعی خود (USR) تاکید میکنند. ارتقای اخلاق شهروندی و نیز
اخلاق حرفهای صاحبان مشاغل و سازمان ها، امروز به ضرورتی انکارناپذیر
تبدیل شده است.
رئیس همایش ملی
دانشگاه اخلاق مدار با اشاره به نقش دانشگاه در جامعه، خاطر نشان کرد:
دانشگاه، به ویژه دانشگاه تهران به عنوان نماد علمی کشور، مسئولیت خطیر و
نقشی راهبردی در استقرار اخلاق حرفهای دانشگاهی دارد. دانشگاه چگونه
میتواند، اولا اخلاق را در محیط درونی خود رونق دهد و محیطی اخلاقی را
برای دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنانش ایجاد کند و ثانیا، به عنوان
یک مسئولیت اجتماعی، یاری گر شهروندان و نهادهای اجتماعی خارج از دانشگاه،
برای رشد معیارهای اخلاقی باش؛ پاسخ این دو پرسش در اخلاق نداری دانشگاه
نهفته است.
سرسنگی با بیان اینکه
تعریف دانشگاه اخلاق مدار بر اساس اینکه از اخلاق تعاریف گوناگون وجود
دارد، واجد بحث هایی پر چالش است، گفت: به اختصار و بر پایه تعریف رایج از
اخلاق حرفهای میتوان گفت، دانشگاه اخلاق مدار، دانشگاهی است که حقوق همه
صاحبان حق و ذی نفعان خود را در دو محیط درونی و بیرونی به تفصیل به رسمیت
میشناسد و به نحوی نظاممند و پیش بینی پذیر بر همه این حقوق پایبند است.
وی
تصریح کرد: حفظ حریم خصوصی آزادی فردی، امکان رشد، سلامت جسمی، روانی،
معنوی و اجتماعی، برخورداری از عدالت توزیعی، ویهای و رفتاری، نمونه هایی
از حقوق طبیعی و انکارناپذیر دانشجویان، کارکنان و اعضای هیئت علمی است.
برای آن که همه منابع انسانی و اعضای خانواده بزرگ دانشگاه حقوق خود را به
تفصیل و دقت بشناسند، لازم است با مشارکت عمومی، مسئولیتهای اخلاقی و
اجتماعی دانشگاه در قالب سند جامع اخلاقی تدوین شود.
معاون
فرهنگی دانشگاه تهران در ادامه، اضافه کرد: دانشگاه نه تنها موظف است
نسبت به حفظ و رعایت همه حقوق ذی نفعان پایبند باشد بلکه باید در صیانت از
آنها و استیفای حقوق دانشجویان و همکاران خود بی وقفه تلاش کند. این امر
نیازمند برنامهای مدون و مشارکتی عمومی است. مراد از مسئولیت پذیری
دانشگاه اخلاق مدار است، مسئولیت پذیری نهادینه شده در تمام شئون سازمانی
دانشگاه است.
سرسنگی
با اشاره به اینکه دانشگاه در مقایسه با بسیاری از سازمان ها، از زمینه
بیشتری برای تحقق آرمانهای اخلاقی برخوردار است، تاکید کرد: مهمترین
سرمایه دانشگاه برای رشد اخلاقی، دانشجویان هستند. دانشجویان با فطرت اخلاق
گرای خود هم مطالبه کننده اخلاق از دانشگاه هستند و هم ناظران و منتقدان
اخلاق دانشگاه هستند و هم یاران مصمم و پر توان در دانشگاه هستند، یاری
دانشجویان و مشارکت آنان برای رشد اخلاقی دانشگاه، زمینهای بسیار مناسب و
موثر را برای ارتقای اخلاقی دانشگاه فراهم میآورد.
رئیس
همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار در پایان، گفت: رشد اخلاق در دانشگاه نه به
صرف نصیحت و پند تحقق مییابد و نه با آزمون و خطا و اقدامهای سلیقهای
حاصل میشود. این مهم نیازمند خرد جمعی و دانش نظاممند است. چنین دانشی در
دانشگاه و به دست دانشگاهیان توسعه مییابد. همایش دانشگاه اخلاق مدار، در
پی دستیابی به این اهداف است.
در
ادامه این مراسم محمد رحیمیان معاون پژوهشی دانشگاه تهران به سخنرانی
پرداخت و ضمن قدردانی از ابتکار برگزاری همایش دانشگاه اخلاق مدار از سوی
دکتر مجید سرسنگی، گفت: در برنامه ۵ ساله سوم دانشگاه، یکی از اهداف
دانشگاه اخلاق و مسئولیت پذیری اجتماعی است و این همایش در همین راستا و
بسیار بجا برگزار میشود.
وی
افزود: در معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، کمیتهای به نام کمیته تخلفات
پژوهشی در دانشگاه تشکیل شده است که وظیفه اش این است که اگر در پژوهشی،
تخلفی صورت گیرد این کمیته رسیدگی میکند. مصادیق تخلفات پژوهشی به بیش از
۵۰ مورد میرسد. این تخلفات بیشتر شامل رعایت نکردن اخلاق حرفهای در
پژوهشها میشود.
معاون پژوهشی
دانشگاه تهران در ادامه، اظهار کرد: یکی دیگر از کارهای انجام شده در
دانشگاه، تشکیل کمیتههای کد اخلاقی بوده است البته کمیته ملی کد اخلاقی در
وزرات بهداشت و درمان است، ما هم یک مجوز کد اخلاقی گرفتیم. وظیفه کمیته
کد اخلاقی این است که از ابتدای تحقیق تا انتها بر مسائل اخلاقی نظارت
میکند بر کدها اخلاقیای که به صورت مکتوب موجود است.
در
ادامه افتتاحیه همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، غلامرضا غفاری، معاون
فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ضمن قدردانی از دانشگاه
تهران، رئیس و هیئت رئیسه و به ویژه معاون فرهنگی این دانشگاه برای اهتمام
در برگزاری همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، گفت: امیدواریم این همایشها نه
تنها در دانشگاه تهران بلکه در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر ادامه
پیدا کند تا وجه عملی اخلاق مورد اعتنای جدی قرار بگیرد.
وی
افزود: بی تردید همایش در ذیل راهبردی که دانشگاه برای خودش تحت عنوان
اعتلای اخلاق و مسئولیت پذیری اجتماعی در برنامه سوم خود تعریف کرده است،
قرار میگیرد و از طرف دیگر همگی به این نکته اذعان داریم که اساسا وقتی که
بحث اخلاق مطرح میشود در تعاملات اجتماعی بیشتر خودش را نشان میدهد و
این تعاملات در شکل حداکثری در میدان دانشگاه نمود پیدا میکند.
معاون
فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تصریح کرد: وقتی صحبت از
دانشگاه و کارویژههای دانشگاه مطرح میشود، اولین نکتهای که به ذهن
میرسد و بیشتر هم در ادبیات و نوشتههای مربوط به دانشگاه با آن مواجه
هستیم این است که نهاد دانشگاه ثروت آفرین است؛ این ثروت بیشتر به صورت
مادی در ذهن مجسم میشود، ولی در واقع چنین نیست، دانشگاه صاحب ثروت و
سرمایه است، ولی نه فقط سرمایه مادی و نه فقط تولید سرمایه انسانی بلکه در
سرمایه انسانی و در تولید سرمایه اجتماعی و اخلاقی و نمادین هم سرآمد همه
نهادها است.
غفاری در ادامه،
تاکید کرد: دانشگاه از یک طرف خود مروج و آموزش دهنده بحث اخلاق است و از
سوی دیگر خود نیز باید مزین به این ویژگی باشد. کدام میدان هست که در تجربه
زیسته آحاد افراد جامعه، به اندازه دانشگاه سهم و نفوذ داشته باشد.
وی
افزود: از سوی دیگر اگر بپرسیم چرا ما همایش دانشگاه اخلاق مدار برگزار
میکنیم؛ این خود میتواند نشان از این داشته باشد که ما با یک مسئلهای
مواجه هستیم و آن مسئله این است که ارزش ها، هنجارها و کردار اخلاقی مورد
انتظار و مطلوب آن گونه که باید در جامعه ساری و جاری نیست و این مهم
عالمان و سیاستگذاران را وا داشته است که همایش دانشگاه اخلاق مدار را
برگزار کنند تا از این طریق بتوان به وضعیت مطلوب تری رسید.
معاون
فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، در پایان سخنانش، گفت: ما
در جامعه با یک شکاف بین اخلاق عملی و نظری مواجه هستیم؛ به میزانی که
اخلاق نظری بسط و گسترش پیدا کرده است اخلاق عملی ما پیش نرفته است باید
دید با چه راهبرد، شیوه و مکانیسمی میتوان اخلاق عملی را نیز در جامه بسط و
گسترش داد و این فاصله را کمتر کرد، بی تردید برگزاری همایش هایی، چون
دانشگاه اخلاق مدار میتواند به حل این معادله کمک کند.
در ادامه
این مراسم،علی اکبر علیخانی دبیر علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار در
افتتاحیه این همایش، گفت: اخلاق با ذات انسان سرشته است، مسئولیت اخلاق
مداری و عمل به آن در همه حوزههای زندگی بر عهده دانشگاه است. دانشگاه
مرکز پرورش مدیران و نخبگان جامعه است، اگر دانشگاه دچار بحران شود، ۱۰
برابر آن بحران و شدیدتر را در جامعه خواهیم دید.
وی
افزود: جامعهای که اخلاق نداشته باشد، روی سعادت را نخواهد دید، پدیدهای
با این اهمیت که سرنوشت افراد و جامعه به آن گره خورده است را نمیتوان به
پند و نصیحت فرو کاست. هیچ جامعه خردمندی این گونه سرنوشت اش را به بازی
نمیگیرد. رابطه اخلاق با مفاهیم هم پیوند با آن مثل آزادی، عدالت، حق و
... هم عرض نیست. اخلاق مانند کرامت انسانی با ذات انسان سرشته است.
دبیر
علمی همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، ادامه داد: اخلاقی اندیشیدن، اخلاقی
سخن گفتن، اخلاقی عمل کردن در تمام حوزههای زندگی به یک فرآیند پیچیده و
مستمر تربیتی نیاز دارد که مسئولیت آن بر عهده دانشگاه است. اخلاقی زیستن
به معنای عام آن به مومنان و پیروان ادیان خاصی تعلق ندارد، اخلاقی زیستن
راه تعالی بشر را با هر اعتقادی، هموار میکند.
افتتاحیه
این همایش که اجرای آن بر عهده دکتر حسام الدین ریاحی بود، با سخنرانی
دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و دکتر احدفرامرز قراملکی پایان یافت.
طی
روزهای ۲۰ و ۲۱ آذر هشت نشست برگزار خواهد شد و اختتامیه همایش ملی
دانشگاه اخلاق مدار سه شنبه ۲۱ آذر ساعت ۱۶: ۴۵ برگزار خواهد شد.