چرایی رد بودجه ۹۷

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مخالفان لایحه بودجه افزایش انتشار اوراق مشارکت، برداشت از صندوق توسعه ملی، عدم تطابق بودجه با برنامه ششم توسعه، عدم توجه به مشکلات معیشتی معلمان و آموزش و پرورش را از دلایل مخالفت خود اعلام می‌کردند. موافقان کلیات لایحه بودجه نیز معتقدند کمیسیون تلفیق، برنامه‌های خوبی برای ایجاد اشتغال، از بین بردن فقر مطلق و حل مشکلات معیشتی مردم دارد. به همین دلیل خواستار موافقت نمایندگان با کلیات لایحه بودجه بودند. لایحه بودجه سال ۹۷، ۱۹ آذرماه سال جاری از سوی رییس‌جمهور به مجلس ارائه شد. دولت در این لایحه خواستار افزایش نرخ حامل‌های انرژی برای ایجاد اشتغال، برداشت از صندوق توسعه ملی برای اختصاص به بودجه دفاعی و مشکلات محیط زیستی بود و همچنین حذف تعداد زیادی از یارانه بگیران را پیش‌بینی کرده بود. کمیسیون تلفیق مجلس در بررسی لایحه بودجه با افزایش قیمت حامل‌های انرژی مخالفت کرد و این تبصره حذف شد، اما همچنان تبصره مربوط به حذف ۳۴ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی در گزارش کمیسیون تلفیق از لایحه بودجه باقی مانده است.
دیروز سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۷ حذف ۱۰۰ عنوان ردیف متفرقه را از ویژگی‌های لایحه بودجه ۹۷ عنوان کرد. علی اصغر یوسف‌نژاد در جریان بررسی کلیات لایحه بودجه ۹۷ کل کشور گفت: کمیسیون تلفیق ۳۲ جلسه با دولت و آقای لاریجانی برای بررسی بودجه برگزار کرد. ما در تمامی مصوبات خود شرایط اجتماعی جامعه را مدنظر قرار دادیم و دقت داشتیم که مصوبات ما چه پیامد‌هایی می‌تواند داشته باشد. همچنین تلاش کردیم ضربه‌ای به قشر ضعیف وارد نشود و مصوبات به نفع مردم و جامعه باشد. وی شفافیت و انضباظ و نظارت را ملاک کمیسیون تلفیق در بررسی بودجه عنوان و خاطرنشان کرد: توجه به قوانین بالادستی و سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و قانون برنامه ششم توسعه از جمله مواردی بود که تلاش کردیم در بودجه به آن توجه کنیم. همچنین در بررسی لایحه به سابقه بررسی لوایح بودجه نیز توجه داشتیم. سخنگوی کمیسیون تلفیق ادامه داد: همچنین در تبصره ۱۲ لایحه بودجه تلاش کردیم به گونه‌ای عمل کنیم تا ممنوعیت دریافت سود از سپرده‌ها و نظارت دیوان محاسبات بر نهاد‌های عمومی دولت را داشته باشیم. علاوه بر این سعی کردیم عدالت را در بخش‌های مختلف لایحه بودجه اعمال کنیم.
یوسف‌نژاد در ادامه با اشاره به مصوبه کمیسیون تلفیق برای عدم افزایش قیمت حامل‌های انرژی گفت: قرار بود دولت درآمد‌های ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی را به اشتغال اختصاص دهد، ولی به دلیل مسایل و مشکلات اجتماعی صلاح دیدیم این رقم افزایش پیدا نکند. ولی رقم دیگری را برای دولت تعیین کردیم که از طریق آن ۶۰ هزار میلیارد تومان برای اشتغال در نظر گرفته شد.
وی ادامه داد: ما در لایحه بودجه از نظر درآمدی افزایش نداشتیم و این یکی از ویژگی‌های بودجه ۹۷ است. همچنین قابل رصد بودن دستگاه‌های اجرایی و توجه به اختیارات استان‌ها از دیگر مواردی است که در لایحه بودجه پیش‌بینی شده است. علاوه بر این در لایحه بودجه ۲۳۰ ردیف متفرقه داشتیم که در کمیسیون آن را به ۱۳۰ ردیف رساندیم و این نکته مثبتی بود. سخنگوی کمیسیون تلفیق در پایان اضافه کرد: ما بیش از ۷۰ هزار پروژه نیمه‌کاره داریم که ۶۵ هزار‌تای آن مربوط به استان‌ها و پنج هزار تای آن‌ها ملی است و با همکاری دولت تلاش کردیم اعتبارات لازم را برای تکمیل این پروژه‌ها در نظر بگیریم.
وزن کشی موافقان و مخالفان بودجه.
اما در ادامه جلسه موافقان و مخالفان کلیات لایحه بودجه به ایراد سخن پرداختند. آنچه در کمیسیون تلفیق به عنوان بودجه پیشنهادی در سال ۱۳۹۷ مصوب شده و از نگاه موافقان مجلس جای دفاع دارد، بودجه‌ای است که بر مبنای برنامه ششم توسعه است و مهمترین خصوصیات کمی و کیفی آن توجه به برنامه ششم، مشکل ریزگردها، اشتغال و کاهش فقر است. موافقان در جلسه علنی مجلس ویژگی‌های مهم بودجه پیشنهادی کمیسیون تلفیق را توجه به روستاییان و تقویت بنیه دفاعی کشور دانستند. از نظر نمایندگان موافق بودجه پیشنهادی از تولید و مصرف کالا‌های داخلی حمایت خوبی داشته، جرائم خاصی برای واردات پیش‌بینی شده و از نکات مثبت بودجه پیشنهادی تلفیق و دولت این است که استانی شدن آموزش‌و‌پرورش حذف شد. به گفته موافقان بودجه سال ۹۷ به طرح‌های توسعه‌ای و زیربنایی در بخش صنعت و معدن با مشارکت ۵۱ درصدی بخش خصوصی توجه کرده است. همچنین این بودجه توجهی به عدالت مالیاتی دارد و اصلاح مالیات پلکانی و فوق‌پلکانی کارکنان از نقاط قوت این لایحه محسوب می‌شود. موافقان معتقدند که در لایحه بودجه ۹۷ بافت‌های فرسوده مورد توجه قرار گرفته و از طرح تحول سلامت به شکلی مدیریت‌یافته حمایت شده است، چرا که با توجه به شرایط موجود کشور باید حامی طرح تحول سلامت باشیم. به گفته نمایندگان در این لایحه با توجه به ملاحظات اجتماعی کمیسیون تلفیق، افزایش قیمت حامل‌های انرژی حذف شد، اما این قیمت به شکل مدیریت شده برای گروه‌های پرمصرف باید در صحن مجلس شورای اسلامی افزایش پیدا کند. از نگاه نمایندگان موافقان دولت در بودجه ۹۷ به حل مشکلات آبرسانی و زیست‌محیطی توجه کرده و اولویت مهم دیگر دولت توجه به ساماندهی حمل‌و‌نقل عمومی و ریلی است که این مسایل علاوه بر اینکه رونق اقتصادی را به دنبال دارد باعث کاهش آلودگی هوا هم می‌شود.
رونمایی مخالف کلیات بودجه از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه پنهان.
اما مخالفان مجلس معتقدند که بودجه ۹۷ در مجموع تورم‌زا و بی‌انضباط است و رکود را افزایش می‌دهد. به گفته مخالفان ساختار بودجه‌ریزی طبق همان شیوه گذشته است و اصلاحات اندکی در این لایحه به چشم می‌خورد و هنوز نمی‌توان این بودجه را بودجه عملیاتی دانست. نمایندگان معتقدند دو سوم ارقام بودجه از دسترس و نظارت مجلس خارج است به این معنا که هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رقم اصلی بودجه تعریف شده که از این مبلغ ۸۰۰ هزار میلیارد تومان به شرکت‌ها، بانک‌ها و موسسات انتفاعی تعلق می‌گیرد. همچنین دو سوم ارقام بودجه به بخش‌های خارج از بودجه عمومی شرکت‌ها وارد می‌شود و بودجه این شرکت‌ها، بانک‌ها و موسسات انتفاعی در عمل مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. به اعتقاد نمایندگان بودجه عمرانی کشور ۱۰ هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است و با این بودجه نمی‌توان کشور را توسعه داد. نمایندگان مخالف در صحن علنی مجلس اعلام داشتند که دخل و خرج دولت بسیار نامیزان است و برای جبران کسری‌های دولت باید هم از بخش خصوصی و هم از صندوق توسعه ملی استقراض شود. وکلای مخالف کلیات لایحه بودجه تاکید کردند که دولت برنامه مشخصی برای ایجاد اشتغال ارائه نداده است و تا زمانی که دولت برنامه‌ای برای اشتغالزایی نداشته باشد، قادر به اشتغالزایی نخواهد بود. به گفته این نمایندگان طبق بودجه سال آینده دولت پیشنهاد داده است که بودجه آموزش و پرورش و بنیاد شهید استانی شود در حالی که این مساله خلاف قانون اساسی است. به گفته نمایندگان مخالف دائما شعار حمایت از آموزش عالی و دانشگاه‌ها داده می‌شود، اما در این بودجه آن‌طور که باید و شاید توجهی به حمایت از نخبگان نشده است و باید این مساله هم مورد توجه قرار گیرد، همچنین بسیاری از واحد‌های تولیدی داخلی در حال نابودی و تعطیلی هستند و باید از این شرکت‌ها و واحد‌ها حمایت شود. نمایندگان مخالف کلیات لایحه بودجه از پنهان شدن نزدیک ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه سخن گفتند که از این مقدار ۶۵ هزار میلیارد تومان بودجه یارانه پنهان است و ۵ میلیارد دلار قرار است وام خارجی بگیریم که آن نیز پنهان است. در مجموع بناست ۸۹ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شود که بحث تسویه آن هم هست، اما نماینده ارومیه مصوبه کمیسیون تلفیق از بودجه سال ۹۷ را به مراتب بدتر از لایحه بودجه دولت دانست و با اعلام خطر نسبت به وضعیت کشاورزان، گفت: ناصرالدین شاه با تاسیس بانک‎های خارجی شفاف‎تر از الان عمل کرده بود که با تعدد درخواست اوراق مشارکت داخلی و خارجی روبه‌رو هستیم. نادر قاضی‌پور به عنوان مخالف کلیات لایحه بودجه ۹۷، با بیان اینکه موضوع بودجه‌ریزی یعنی کلیه پرداخت‌ها و هزینه‌ها چنان باشد که در گزارش تفریغ بودجه تراز آن مشخص باشد؛ افزود: گزارش تفریغ بودجه ۹۷ گویای انحراف بودجه‌ای مغایر با قوانین بودجه است. حال آنکه دولت مدعی بودجه عملیاتی بوده است. دولت به گزارش بی نقص دیوان محاسبات ایراد گرفته، در حالی‌که این دیوان باید کارش را شجاعانه ادامه دهد تا دولت عملا بودجه را عملیاتی کند.
علی‌اکبر کریمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس دیگر مخالف کلیات بودجه سال آتی بود که با اشاره به حذف یارانه ۳۴ میلیون نفر در صورت تصویب درآمد ۳۷ هزار میلیارد تومانی برای هدفمندی یارانه‌ها، گفت که نگرانی اصلی شناسایی دقیق خانوار‌هایی است که استحقاق دریافت یارانه را دارند.
بودجه ۹۷ قرار نیست به همه مشکلات کشور در یک سال پاسخ دهد
محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه پس از بیان اظهار نظرات مخالفان و موافقان این لایحه با تقدیر از موافقان کلیات لایحه بودجه سال آینده، اظهار کرد: مجلس پس از استماع بیانات موافقان و مخالفان محترم لایحه در مرحله یک تصمیم قرار گرفته است؛ این تصمیم قطعا بر پایه ملاک و شاخصی خواهد بود که بتواند متناسب با این تصمیم انتخاب شود. وی ادامه داد: تصمیم مجلس محترم این است که آیا به کلیات لایحه بودجه رای دهد یا خیر؛ مفهوم دیگر این تصمیم آن است که مجلس محترم قرار نیست که الان در خصوص بودجه سال ۱۳۹۷ تایید یا عدم تایید داشته باشد بلکه فقط موضوع رای به کلیات مطرح است. رییس سازمان برنامه‌و‌بودجه گفت: شاخصی که می‌تواند به ما کمک کند که آیا ما و وجدان‌مان و خدایمان و مردمی که از تصمیمات ما مطلع می‌شوند، ببینند آیا نمایندگان‌شان به حق یا شاخص درست عمل کردند یا نه، مهم این است که از چه شاخصی برای چه موضوعی استفاده شود. در جلسه امروز موضوع ما بودجه است و باید بدانیم بودجه‌ای که بر اساس ماده یک قانون محاسبات عمومی، بودجه‌ای است که قرار است توقعات ما را برطرف کند دارای چه ظرفیت‌هایی است. نوبخت با تاکید بر اینکه این بودجه قرار نیست که بتواند به همه مشکلات کشور طی یک سال پاسخ مثبت بدهد، خاطرنشان کرد: بودجه سال آینده بر اساس ماده یک قانون محاسبات عمومی یک پیش‌بینی از درآمد و منابع تامین اعتبار و همچنین برآوردی از مصارفی است که اگر در راستای سیاست‌های مورد نظر هزینه شود، می‌توانند ما را به اهداف مورد نظرمان برسانند. وی ادامه داد: بر اساس این ماده قانونی در بودجه تنها دو موضوع پیش‌بینی منابع و مصارف و سیاست‌ها و اهداف بیان می‌شود. با وجود تلاش نوبخت نهایتا نمایندگان در جلسه نوبت عصر دیروز بعد از شنیدن نظرات موافقان و مخالفان سخنگوی دولت کلیات لایحه بودجه ۹۷ را ۸۳ با رای موافق و ۱۲۰ رای مخالف رد کردند. بنابر گفته علی لاریجانی، کلیات لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق ارجاع داده می‌شود و این کمیسیون ۷۲ ساعت فرصت دارد اصلاحات لازم را براساس پیشنهادات نمایندگان بر روی کلیات لایحه بودجه انجام دهد.