همایش واکاوی عملیات خیبر برگزاری شد

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با برگزاری نشست‌های تخصصی مرکز، ضمن تشریک مساعی با مراکز دیگر از جمله دانشگاه‌های متعدد به دنبال ایجاد طرح موضوع برای پژوهشگران است. از این‌رو همایش واکاوی «عملیات خیبر مظهر ابتکار و نوآوری؛ سرآغاز تحول» با موضوع ابتکار خلاقیت در طرح‌ریزی عملیات خیبر به‌عنوان اولین سلسله نشست راهبردی با حضور سردار احمد غلامپور که در آن مقطع فرماندهی قرارگاه نصرت را بر عهده داشتند و در طرح‌ریزی این عملیات نقش بسزایی داشتند، امروز چهارشنبه 9 اسفند برگزار شد.

قابل‌ذکر است عملیات خیبر جایگاه ویژه‌ای را در تحولات هم ساختاری و هم منطقه‌ای و هم داخلی  و خارجی داشته است به‌طوری‌که سردار غلامعلی رشید در مصاحبه‌ای که با راوایان مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس داشته، می‌گوید عملیات خیبر را از جهت بکار گیری انتخاب عملیات می‌توان نقطه عطف تاریخ جنگ هشت‌ساله عراق علیه ایران دانست. عملیات خیبر به‌عنوان یک تحول، تأثیر خودش را در جنگ گذاشت، هم تحول تاکتیکی و هم تحول استراتژیکی. خیبر سرآغاز تحولی شد که عملیات بدر و والفجر 8 و کربلای 4 و حتی کمی هم کربلای 5 متأثر از آن بوده‌اند، اگر ما عملیات خیبر را با آن تاکتیک‌های ویژه نداشتیم به جرأت می‌توان گفت در فاو هم به این شکل موفق نمی‌شدیم.

در این همایش سردار احمد غلامپور در ابتدا در خصوص عملیات خیبر صحبت کردند و سپس به سؤالات  کارشناسان در خصوص طرح‌ریزی و دستاوردهای عملیات خیبر پاسخ دادند.

سردار احمد غلامپور با اشاره به ایده و طرح اولیه عملیات آبی خاکی خیبر گفت: منطقه هور در ابتدا برای ما بسیار ناشناخته بود. نیروهای اطلاعاتی عمدتاً متشکل از بچه‌های اهواز بودند که میانگین سنی‌شان بین 18 تا 24 سال بود. دو مجموعه دیگر هم شامل عرب‌زبان‌ها و بومیان منطقه بودند و مجموعه سوم نیز عراقی‌های فراری از این کشور و اهل منطقه هور بودند که قرارگاه سری نصرت را تشکیل دادند که در فاز نخست شناسایی منطقه هور را عهده‌دار شد. آقا محسن رضایی ابتدا با لباس مبدل برای سرکشی می‌رفت؛ نمی‌خواست ایده اولیه خیبر را طرح کند. بنده را به‌عنوان رابطه میان خود و علی هاشمی قرار داده بود. در آن مقطع فرمانده قرارگاه کربلا بودم و درخواست کردم برای توجیه رفت‌وآمدها علی هاشمی علاوه بر فرماندهی پدافندی قرارگاه هور، به‌عنوان معاون بنده در قرارگاه کربلا فعال شود.

وی ضمن تشریح شرایط و جزئیات شناسایی منطقه هور و کارهای اطلاعاتی قبل از عملیات خیبر گفت: با ورود به فاز نخست، عملاً فصل سرما آغاز شد و کار شناسایی در منطقه هور را با مشکل مواجه کرد چون با شناسایی‌های مرسوم که از خط خودی تا دشمن حرکت می‌کردم، متفاوت بود و حتی تا چندین روز در سرمای استخوان سوز خوزستان با شرایط سخت در بَلَم‌ها انجام می‌گرفت. کار به گونه‌ای سخت بود که وقتی بچه‌ها که از شناسایی بازمی‌گشتند موقع تعویض لباس غواصی، به‌دلیل اینکه چند روز در آب مانده بودند، پوست تنشان با لباس کنده می‌شد. این بچه‌ها ایده غیرممکن عملیات در هور را محقق کردند. این جوانان در عمق خاک عراق مأموریت‌های فوق سری انجام می‌دادند و حتی قرنطینه نمی‌شدند. این ویژگی‌ها در هیچ نیرویی پیدا نمی‌شد. این بچه‌ها فقط توجیه بودند که عملیات نباید لو برود و تعهدی خدایی داشتند که جزئیات کار را بیان نکنند.

سردار غلامپور ضمن بیان مشکلات حین آموزش نیروها قبل از عملیات خیبر گفت: آموزش غواصی به نیروها از مشکلات ما بود و باید بچه را پشت سدها در آب بسیار سرد آموزش می دادند. بچه‌ها را پشت سدها در آب بسیار سرد آموزش می‌دادند. تأمین نیازمندی‌ها و قایق از دیگر مشکلات بود. همچنین با توجه به فاصله خودی تا دشمن، آتش پشتیبانی لازم را در اختیار نداشتیم که در بخشی خاص از عملیات در حد صفر بود و حتی یک گلوله توپ نمی‌توانست ما را پشتیبانی کند. چون عمق و فاصله ما تا دشمن زیاد بود. جزایر را گرفته بودیم ولی عرصه بسیار بر ما تنگ شده بود.

فرمانده قرارگاه کربلا در دوران دفاع مقدس ادامه داد: امروز با قاطعیت می‌گویم خیبر یکی از بهترین و کامل‌ترین طرح‌ریزی‌ها در جغرافیای جنگ است؛ چراکه هر آنچه در خیبر اتفاق افتاد و در ظاهر عدم الفتح بود، ناشی از ضعف خودمان بوده؛ نه قدرت دشمن! در طرح‌ریزی عملیات خیبر انتظار داریم حداقل 500 هلی‌کوپتر ارتش از سوی نظام در اختیار این عملیات قرار گیرد. اما مقدورات و انتظارات پشتیبانی را در اختیار نداشتیم.

سردار غلامپور در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به دستاوردهای معنوی عملیات خیبر گفت: بعد از 22 ماه که با عراق در تقابل بودیم، دو جزیره را گرفتیم و حفظ کردیم؛ یعنی اراده عراق را گرفتیم و جزایر را به هر قیمتی حفظ کردیم و این یکی از دستاوردهای این عملیات است.

همچنین سردار غلامپور به دو منظر در قبال آینده جنگ اشاره کرد و افزود: ما با دو نگاه درباره جنگ مواجه هستیم که یکی دیدگاه حضرت امام(ره) است که اصرار دارند جنگ نه‌تنها تا سقوط صدام ادامه می‌یابد بلکه بسیار فراتر از نگاه جغرافیای عراق و ایران است. نگاه دوم متعلق به متولیان نظام بود که اصرار داشتند از پس عراق و حامیان آن بر‌نمی‌آییم و انتخاب آن چیزی جز خسران برای ما نیست. امروز هم عده‌ای معتقدند زور ما به ‌طرف مقابل نمی‌رسد؛ با اینکه اعلام می‌دارند باید مذاکره کنیم و حق خود را بگیریم. این تفکر در زمان جنگ هم وجود داشت و زمانی که مرحوم آیت‌الله‌هاشمی، مدیریت جنگ را بر عهده می‌گیرد، تفکر سیاسی بر تفکر نظامی غلبه پیدا می‌کند. قبل از آن، فرایند تصمیم‌گیری برای جنگ بر عهده محسن رضایی و شهید صیاد بود و بلاواسطه به امام(ره) متصل و امام(ره) از پیشرفت جنگ راضی بودند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که ما در توازن با عراق جلو می‌انداخت، حفاظت و غافلگیری بود. خیبر نوعی حفاظت و غافلگیری داشت که بخشی از آن به خود ما مربوط می‌شد و امکان نفوذ در مجموعه خودی و نیز عدم اطلاع از حفاظت و غافلگیری وجود داشت اما خوشبختانه در عملیات خیبر، هیچ‌یک از بخش‌ها لو نرفت و این از جانب نیروهای خودی به‌خوبی مدیریت شد.

فرمانده قرارگاه کربلا در دوران دفاع مقدس جغرافیای منطقه و عدم حضور فعال دشمن را از دیگر ویژگی‌های خیبر برشمرد و افزود: دفاع مقدس مجموعه‌ای موفقیت‌آمیز بوده است که سربلند از آن خارج شده‌ایم. اما گاه به‌صورت نقطه‌ای درباره برخی عملیات‌ها اظهارنظر می‌کنیم. بنابراین در مورد خیبر می‌توان نسبت به تحلیل ساختاری بحث کرد یا نسبت به پشتیبانی یا توجیه فرماندهان، یا خود منطقه و تداوم عملیات قضاوت کرد.

وی به دستاوردهای عملیات خیبر اشاره و عنوان کرد: اولین دستاورد خیبر این بود که بعد از 22 ماه اراده خود را بر دشمن غلبه دهیم. مهم‌ترین هدف جنگ نیز تحمیل اراده به طرف مقابل است که خیبر این مهم را تحقق بخشید. در خیبر، حداکثر 30 درصد اهداف فیزیکی را محقق کردیم ولی این 30 درصد ارزش داشت. ما در عملیات‌های بزرگی با عراق مواجه و شکست‌های زیادی تحمیل کردیم. اما چرا عراق بعد از این پیروزی‌های بزرگ و موفقیت‌آمیز حتی یک گلوله شیمیایی به سمت ما شلیک نکرد. حالا باید پرسید چرا در خیبر تا آن حد سلاح شیمیایی روی سر ما ریخت و اصرار داشت این جزایری که به‌ظاهر ارزشی نداشتند، را باز پس گیرد و حجم بالایی از بمباران را روی سر ما ریخت؟ زمانی‌که نفس ما به شماره افتاد و همه فرماندهان در خط مقدم از جمله شهید همت و باکری و احمد کاظمی و شهید زین‌الدین همگی در کنار بچه‌ها می‌جنگیدیم و پیام امام(ره) آمد که فرمودند؛ حفظ جزایر به اندازه حفظ نظام ارزش دارد و باید در جزایر بمانید، تحولی در ما ایجاد کرد و وقتی به گوش رزمنده‌ها رسید چنان غوغایی برپا کردند که عراق را منصرف کرد.

در حاشیه این همایش از اینفوگرافی (اطلاع‌نگاشت) عملیات خیبر برای اولین بار و اسناد مربوط به استعداد دشمن در عملیات خیبر در قرارگاه کربلا (نیروی زمینی ارتش) و قرارگاه نجف ( سپاه پاسداران) و نیز احتیاط دشمن در مناطق مورداشاره و نیروی درگیر دشمن در شرق بصره که توسط سردار سرلشگر  پاسدار  غلامعلی رشید (جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح) ارائه ‌شده است، رونمایی شد.

همچنین از کتاب «عملیات خیبر؛ تفکری نو در جنگ» که حاوی مجموعه مصاحبه‌های مرحوم حسین اردستانی، تاریخ‌نگار و راوی جنگ ایران و عراق با سردار غلامعلی رشید پیرامون عملیات خیبر است، رونمایی شد.

این کتاب شامل سه بخش است که در بخش اول به بررسی عملیات خیبر پرداخته شده و در بخش دوم به عملیات در هور و غافلگیری دشمن اشاره دارد و در بخش سوم نیز 43 موضوع برگزیده و خواندنی از عملیات خیبر نگاشته شده است.

برای مشاهده گزارش تصویری همایش واکاوی عملیات خیبر اینجا را کلیک کنید