راهکارِ سریعِ خروج از بحران نظام بانکی؛ استراتژی که نظام بانکی اروپا را از بحران نجات داد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو سید محسن طباطبایی مزدآبادی در نشست بررسی راهکار‌های برون رفت از بحران نظام بانکی کشور با بیان اینکه صنعت بانکداری جهانی طی چند دهه گذشته تغییرات چشمگیر و خیره کننده‌ای را تجربه کرده است اظهار کرد: اخیرا آزادسازی مالی بازار‌های نوظهور و بحران‌های مالی بر سهم بازار بانک‌ها و در راس آن‌ها بانک‌های ایالات متحده در سرتاسر جهان تاثیر گذاشته است.

وی با بیان اینکه تعداد بانک‌های ایالات متحده در طول سی سال گذشته همواره رو به کاهش بوده است بطوریکه از ۱۴۵۰۰ عدد در میانه‌های دهه ۱۹۸۰ اکنون به ۵۶۰۰ مورد رسیده است گفت: کم شدن تعداد بانک‌ها دلایل بسیاری از جمله ورشکستی در دوران بحران دارد، اما مشخصا بعد از سال ۲۰۰۹ و بحران بزرگ مالی، ادغام داوطلبانه، اصلی‌ترین دلیل کاهش تعداد بانک‌ها بوده است.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه بانک‌ها به دلیل متعدد مربوط به کسب و کار و تجارت با هم ادغام می‌شوند تصریح کرد: ادغام به بانک‌ها اجازه می‌دهد به صرفه‌های ناشی از مقیاس دست یابند. درآمدشان را افزایش و هزینه‌ها را از طریق ارتقای بهره‌وری کاهش دهند.

مزیت‌های ادغام بانک‌ها

به گفته این مدرس دانشگاه ادغام بانک‌ها می‌تواند به شکل‌گیری بانک‌های کارآمدتر و سیستم بانکی قویتر منجر شود و به همان نسبت شبکه بانکی را رقابتی‌تر کرده و دسترسی به خدمات بانکی را بالاتر می‌برد.

طباطبایی با بیان اینکه صاحبان و مالکان بانک‌هایی که کمتر سودآور بوده و کارآمدی کمتری دارند در شرایط ضعف و زمانی که نسبت به مسائل مالی آینده بیم دارند ممکن است به دنبال خروج از این صنعت و فروش تجارت خود باشند تصریح کرد: این درحالیست که بانک‌های سودآور و کارآمد ممکن است فرصت‌هایی را برای گسترش پیدا کنند. یکی از راه‌های گسترش در چنین شرایطی ادغام است که بانک‌ها از طریق خرید شدن با یک یا چند بانک و استفاده از ظرفیت‌ها منابع و خطوط ارتباطی آن‌ها می‌تواند کارآمدی خود را افزایش دهد.

وی توضیح داد: خرید و ادغام کردن یک بانک علاوه بر افزایش درآمد بالقوه می‌تواند سود قابل توجهی نیز حاصل می‌شود. به ویژه اگر بانک جذب شده یک بانک ناکارامد و دارای مدیریت ضعیف بوده باشد. در این حالت به عنوان مثال خریدار می‌تواند اجازه دهد که بانک‌ها هزینه‌های خود را بر روی یک پایه دارایی گسترده‌تر پخش کنند، کارکنان خود را کاهش دهند و برخی شاخه‌ها را حذف کنند.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه ادغام مشخصا می‌تواند برای بانک‌هایی که کسب و کار مشابه و یا نیمرخ جغرافیایی مشابهی دارند مفید باشد چرا که منابع کمتری برای پوشش یک هدف تجاری مشترک نیاز است ادامه داد: ادغام همچنین می‌تواند ریسک بانک‌ها را از طریق تنوع بخشی به دارایی ها، منابع مالی، و فعالیت‌های تولیدی کاهش دهد. ادغام یک بانک که در کانال‌های مالی و تجاری مختلفی فعال بوده است تنوع را افزایش می‌دهد با این حال برای کاهش ریسک وقتی بانکی ادغام می‌شود و یا خریداری می‌شود باید درکی قوی از ویژگی‌های بازار جدید و مخاطرات وجود داشته باشد در غیر این صورت ادغام حتی می‌تواند ریسک‌زا باشد.

تجربه ادغام بانک‌ها در اروپا

به گفته وی بانکداری اروپا در طول دهه ۱۹۸۰ از یک وضعیت به شدت کنترل شده به سمت همگرایی حرکت کرد. راهبران بازار در چندین کشور اروپایی یک استراتژی ادغام و اکتساب را برای تثبیت دارایی خود اتخاذ کردند و این روند تغییر ساختار در کشور‌های کوچک اروپایی صورت گرفت. این روند ادغام بانک‌ها برای تقویت و ارتقا قدرت بازار داخلی در مقابل ورود بانک‌ها و موسسات مالی خارجی بود که در نتیجه قابل پیش بینی آزادسازی بخش بانکی جهانی بود. یکپارچگی مالی اروپا و دستورالعمل‌های بانکداری اتحادیه اروپا نمایی از این ادغام چشمگیر است.

طباطبایی ادامه داد: بازار واحد اروپا با مجوز بانکداری واحد توام بود به نحوی که هر بانکی که مجوز فعالیت در هر کشوری از اروپا را دریافت می‌کرد به صورت اتوماتیک اجازه فعالیت و استفاده از آن مجوز را در دیگر کشور‌های اروپایی نیز داشت. این امر مشخصا به ارتقا رقابت بانک‌های اروپایی شد و آن رقابت منجر به ادغام بیشتر و بیشتر شد بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۴ تعداد موسسات اعتباری حوزه یورو از حدود ۱۱ هزار مورد به ۶۴۰۰ واحد رسید.