باران به جای ستاد، دریاچه ارومیه را احیا کرد/ زین پس را دریابید!

 

 

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- شیوا نقدی، دریاچه‌ی ارومیه، دریاچه‌ای در میان دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی که آب بسیار شوری دارد و بیشتر از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌ رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود. دریاچه ارومیه بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت شناخته می‌شود و همچنین ششمین دریاچه بزرگ آب شور در جهان به شمار می‌رود. تنوع زیستی متعددی در دریاچه وجود دارد، که بر اساس لیست تنوع زیستی پارک ملی که در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ ارائه شد، پارک ملی دریاچه مسکن ۶۲ گونه باکتری و آرکئوباکتر، ۴۲ گونه قارچ‌های میکروسکوپی، ۲۰ گونه جلبک، ۳۱۱ گونه گیاه، ۵ گونه نرم‌تنان دو کفه‌ای (رودخانه‌های جزایر)، ۲۲۶ گونه از پرندگان، ۲۷ گونه خزنده و دوزیست و ۲۴ گونه از پستانداران است. همچنین دست کم ۴۷ گونه فسیل در این دریاچه یافت می‌شود.

دریاچه ارومیه را می‌توان دریاچه‌ای با یک‌صد جزیره کوچک سخره‌ای دانست که این سخره‌ها محل توقف پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، کفچه‌نوک، اکراس، لک‌لک، اردک پیسه، نوک‌خنجری، چوب‌پا، و مرغ نوروزی است.

از اواسط دهه ۸۰ این دریاچه شروع به خشک شدن کرد؛ بررسی تصاویر ماهواره‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان دهنده خشکی ۸۸ درصدی دریاچه ارومیه است. در اولین هفته از آبان ۱۳۹۴ خورشیدی، تراز آب ۱۲۷۰٫۰۴ متر اعلام شد که نسبت به آبان سال ۱۳۹۳ خورشیدی، ۴۰ سانتیمتر کاهش را نشان می‌داد.

 

برخی کارشناسان محیط زیست پیش‌بینی می‌کردند که در صورت خشک شدن دریاچه، هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با باد‌های نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه تغییر خواهد کرد. علاوه بر نمک بسیاری از آلودگی‌های شامل فلزات سمی سنگین مورد استفاده در صنعت و مواد سمی مورد استفاده در کشاورزی به آب‌های سطحی و زیر سطحی مرتبط با دریاچه نفوذ کرده و در صورت خشک شدن بسیاری از مواد سمی، هوازی شده و خطرات بیماری‌های تنفسی برای زیست بوم و مردم منطقه را بوجود خواهد آورد.

 

با بارندگی در روز‌های اخیر کشور برخی مناطق دچار سیل و خسارات جدی شد، اما دریاچه ارومیه با این بارش‌ها جان تازه‌ای گرفت و امید برای زنده شدن کامل دریاچه در دل‌ها قوت یافت. افزایش حجم بارندگی به‌همراه رهاسازی آب تعدادی از سد‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان و لایروبی بستر تمام رودخانه‌های منتهی به دریاچه باعث شد ارتفاع و حجم آب افزایش یابد.

 

حجم آب دریاچه که در سال گذشته حدود ۱.۵ میلیارد مترمکعب بود، به حدود ۳.۳ میلیارد مترمکعب رسید و ارتفاع آب هم ۵۵ سانتی‌متر افزایش یافت که موجب پیشروی آب در بسیاری از بخش‌های کم‌ارتفاع شد. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای لندست ۸ سطح عرصه آبی دریاچه ارومیه در ابتدای سال آبی ۹۸- ۹۷ برابر با ۱۳۰۰ کیلومتر مربع بوده که پس از بارش‌های اخیر در سطح حوضه آبریز به استناد جدیدترین تصویر ماهواره‌ای از سطح دریاچه (تصاویر ماهواره‌ای لندست ۸ مورخ ۱۳ آوریل ۲۰۱۹)، مساحت عرصه آبی به طور تقریبی با ۲۱۰۰ کیلومتر مربع افزایش به ۳۴۰۰ کیلومتر مربع رسیده است.

اطلاعات به دست آمده حاکی از این است که مساحت دریاچه ارومیه نسبت به زمان مشابه سال گذشته، ۶۴۷ کیلومتر مربع و نسبت به اول مهر سال گذشته، ۱۲۰۱ کیلومتر مربع افزایش داشته، این در حالی است که با افزایش مساحت دریاچه به میزان تبخیر آب آن نیز افزوده خواهد شد.

 

 

مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آدربایجان غربی در این خصوص می‌گوید: دریاچه وضعیت تهدید خود را سپری کرده و بارش‌های اخیر و رها سازی‌ها سبب بهبود وضعیت دریاچه شده است. همچنین رها سازی از سد بوکان و مهاباد به سمت پیکره دریاچه ارومیه ادامه دارد.

برخی از کارشناسان نیز معتقدند تا مرداد ماه و با ذوب شدن برف‌ها، حجم آب دریاچه ۵ میلیارد مترمکعب را هم رد کند و این در حالی است که تراز اکولوژیک دریاچه ۱۵ میلیارد مترمکعب است.

با این حال مدیران و مسئولان باید در نظر داشته باشند که سطح دریاچه ارومیه اگرچه وضعیت بحرانی را رد کرده، اما همچنان مستلزم توجه است تا به وضعیت تاسف بار قبل باز نگردد.