بارسنگین خانوار پرمصرف روی دوش صنایع/ نجات تولید کشور با تعرفه خورشیدی برای مصرف مازاد

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو -مقدسه فلاح زاده؛ چند سالیست که چراغ قرمز خاموشی های برق در روزهای گرم تابستان  هشداری  برای میزان مصرف بالای برق در کشور  است. چالشی که تعداد اندکی پر مصرف، در ماههای گرم سال ایجاد می‌کنند و آتش آن دامن همه کشور و به خصوص صنایع را می‌گیرد. خاموشی‌های چند ساعته و گاها ناگهانی، برای واحدهای تولیدی در تابستان، علاوه بر افت تولید و آسیب به تجهیزات الکتریکی  این صنایع، در مواردی منجر به وضعیت بحرانی می شود. شرایطی که سال پیش در شهرک‌های صنعتی  مثل عباس آباد با 1800 کارخانه  رغم خورد و موارد متعدد دیگر که حاکی از دست رفتن تعداد زیادی مرغ گوشتی در واحدهای مربوطه است. چراکه پرورش طیور با کنترل شاخص هایی مثل دماو رطوبت و غیره همراه است.

شوک ناگهانی حاصل از قطع برق و ایجاد استرس گرمایی، زمینه‌ی ایجاد بیماری در این موجودات را فراهم می‌کند و در بعضی واحدها منجر به تلفات هزاران قطعه مرغ می شود. این در حالی است که بخش تولید همیشه در همکاری با صنعت برق در تابستان‌های گذشته پیشتاز بوده است و با اتخاذ تدابیری مثل استفاده از مولد های اضطراری  و دیزل ژنراتورها برای استفاده کمتر از برق سراسری و انتقال زمان تعمیرات به تابستان و همچنین جابجایی بار از ساعت اوج مصرف به غیر آن، سهم خود را در حل مشکل کمبود برق پرداخت کرده است.  آیا در تابستان پیشرو در سالی  که مزین به نام رونق تولید است، شرایط سالهای پیش تکرار می شود و باز صنایع باید جور پر مصرف ها را بکشند و هزینه ی بی توجهی آنها را بپردازند؟

صنایع و تاثیر آنها در کاهش  قیمت تمام شده‌ی برق

در تولید برق هر کشوری پارامتری به نام ضریب بار وجود دارد. پایین بودن ضریب بار یعنی از ظرفیت نیروگاه ساخته شده در طول سال استفاده کمتری شده و در نتیجه باعث افزایش  قیمت برق تولیدی  می شود.

نمودار1- تصویر شماتیک دو منحنی مصرف برق با ضریب بار بالا و ضریب بار پایین

 همانطور که در نمودار 1پیدا است، هرچقدر مصرف برق در زمانهای مختلف در طول سال یکنواخت‌تر باشد این ضریب بالاتر است. آنچه که حایز اهمیت است این است که بخش خانگی با مصرف بی‌رویه در ماههای گرم  و مصرف غیریکنواخت در طول سال، باعث کاهش این ضریب می گردد و بر عکس، صنایع به دلیل همگونی مصرف در طول سال و تقاضای دائم برق، سهم بسزایی دربالا نگهداشتن این ضریب و کاهش قیمت تمام شده‌ی برق دارند.  از طرفی طبق نمودار هرمی 2 بخش خانگی در ساعات اوج مصرف تقریبا سه برابر صنایع برق مصرف می‌کنند و بخش عمده‌ی این رقم، مربوط به تعداد اندکی مشترک پرمصرف است. با وجود دو استدلال فوق، جای بسی تعجب است که زمان تصمیم گیری برای بالابردن تعرفه‌ها و افزایش ساعت خاموشی، این صنایع هستند که مورد هدف قرار می‌گیرند و در فصل تابستان 20% هم به بهای برق صنایع افزوده می­شود.

نگاهی به تعرفه گذاری بخش صنعت در کشور های دیگر

در کشور های دیگر اما سیاست های انرژی به گونه ای متفاوت رقم خورده و با وجود اینکه مصرف برق صنایع 2 الی 4 برابر بخش خانگی است طبق نمودار3 تعرفه‌ای حتی تا یک-چهارم تعرفه برق خانگی پرداخت می‌کنند. تا هم کمکی به بخش تولید باشد هم پر مصرف­ها چاره ای جز کاهش مصرفشان نداشته باشند. در غیر اینصورت این دسته از مشترکان، با قیمت های واقعی و قبض های نجومی روبرو می‌گردند.

نمودار3-نسبت قیمت برق صنعتی به خانگی در چند کشور دنیا

پرمصرف ها یا کمتر مصرف کنند یا تعرفه خورشیدی بپردازند

ساخت نیروگاه با هزینه های کلان آن هم برای استفاده در ایام خاصی از سال موجب بدهی های سنگین وزارارت نیرو و در بلند مدت باعث ورشکستگی این صنعت در کشور می گردد. اگر  مشترکین پر مصرف در تابستان میزان مصرف خود را به مصرف متوسط بقیه مردم نزدیک کنند آنگاه یک تنفس 7000 مگاواتی به صنعت برق کشور داده می شود که علاوه بر خداحافظی با خاموشی های تابستانه، منجر به ادامه‌ی صادرات برق به کشور های همسایه می شود. واگر این مشترکین طبق روند سابق به مصرف بی‌رویه ادامه دهند بنظر می‌رسد که بهترین راهکار برای آنان، حذف کامل یارانه پنهان برق است  بطوری که بهای برق خورشیدی یعنی همان قیمت واقعی تمام شده‌ی برق را بپردازند. در این حالت یا این مشترکین تغییر رفتار داده، مصرف برق خود را در فصل تابستان کاهش داده و مانع از بروز بحران خواهند شد. و یا اینکه این مشترکین همچنان به مصرف خود ادامه خواهند داد اما حداقل برق مازاد بر الگوی ایشان از طریق نیروگاه­های خورشیدی تامین خواهد شد. در نتیجه بحران برق نیزبه حداقل می­رسد. همچنین اصلاح تعرفه برق به قیمت خورشیدی، انگیزه این مشترکین را برای نصب پنل خورشیدی چند برابر خواهد کرد زیرا در فصل تابستان برق مازاد خود را از پنل خورشیدی خویش تامین و در نتیجه از افزایش قیمت قبض مصون خواهند ماند و در دیگر ایام سال نیز با فروش برق خود به شبکه به نرخ خورشیدی، قیمت قبض ایشان حتی کاهش هم می­یابد.

با وجود مطالب گفته­شده بایستی دید که آیا مسئولان کشور بخش تولید را از دست مشترکین پرمصرف خانگی نجات خواهند داد و یا اینکه مانند سال­های گذشته با فشار به تولید کشور و قطعی برق آن، مانع از رونق آن می­شوند.