در جست‌وجوی راه نجات اقتصاد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری  دانشجو روزنامه ابتکار درباره مشکلات اقتصادی گزارش داده است: افزایش قیمت کالای اساسی، افزایش نرخ اجاره‌بها، شوک در بازار خودرو، رکود نفس‌گیر بازار مسکن و نوسان در بازار ارز از جمله مسائلی است که اقتصاد کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند. زمانی هم که علت را جویا می‌شویم تنها شرایط تحریم را دلیل آشفتگی‌های اخیر می‌دانند. البته که تحریم دلیل مهمی برای وضع موجود بوده و ما شاهد هستیم که چگونه دست به گریبان اقتصاد کشور شده است، اما به گفته برخی از کارشناسان نوع عملکرد عده‌ای از مسئولان در هر زمینه بی‌تاثیر نبوده و با اصلاح نوع عملکرد‌ها می‌توان قدم‌هایی را به جلو برداشت.

اقتصاد در ایران روز‌های خاصی را پشت سر می‌گذارد و وقتی از روز‌های آتی سخن به میان می‌آید صاحب‌نظران ترجیح می‌دهند که پیش‌بینی نداشته باشند چراکه شرایط را متفاوت از گذشته می‌بینند و معتقدند که ممکن است هر لحظه اقتصاد واکنشی معکوس به پیش‌بینی‌ها از خود نشان دهد. به نظر می‌رسد که اینگونه تصور از سوی آن‌ها کاملا درست باشد چراکه در این مدت شاهد بودیم هر زمان صحبت از تغییرات و یا افزایش و کاهش قیمت در بازار‌های مختلف به میان می‌آمد بازار‌ها رفتاری متفاوت نشان می‌دادند و این مسئله خود باعث به وجود آمدن جو روانی می‌شد و وضعیت اقتصاد را بیش از پیش آشفته می‌کرد. این در حالی بود که کنترل جو روانی پیش آمده بسیار دشوارتر از مشکلات اقتصادی بود. اما تنها به دلیل به وجود آمد این جو نمی‌توان مسائل اقتصادی را کنار گذاشت و دیگر به آن توجه نکرد. جنگ اقتصادی، تحریم، تورم و... از جمله کلماتی که اخیرا موضوع بحث و بررسی اقتصاددانان قرار گرفته است و راهکار‌هایی برای آن‌ها مطرح می‌شود. اما به نظر می‌رسد که این راهکار‌ها تا کنون نتوانسته از شوک‌های وارده به اقتصاد جلوگیری کند، چراکه برخی از مشکلات با قوت بر جای خود باقی مانده است. مسعود دانشمند، کارشناس اقتصادی از پارامتر‌های مورد نیاز برای عبور از شرایط فعلی به «ابتکار» گفت: در اقتصاد به موارد بی‌شماری نیاز داریم تا بتوان از شرایط فعلی عبور کرد. ما به راحتی نمی‌توانیم بگوییم که اقتصادمان باید دولتی و یا خصوصی باشد. پارامتر‌های بسیاری برای عبور از شرایط فعلی نیاز است.

وی در ادامه افزود: اکنون اقتصاد ما ترکیبی از دولتی و خصوصی است. می‌گویم ترکیبی از این دو است، چون نه به تمام معنا دولتی بوده و نه می‌توان آن را خصوصی بدانیم. در دنیا اقتصاد بر پایه بازار است، در ایران هم باید اینگونه باشد، اقتصاد باید بر مبنای بازار بچرخد.

دانشمند اظهار کرد: وقتی می‌گوییم اقتصاد بر پایه بازار یعنی باید بخش دولتی را در اقتصاد کاهش دهیم و به سمت اقتصاد بازار حرکت کنیم. از تزریق منابع ملی به اقتصاد باید خودداری کنیم تا اقتصاد بتواند بر روی پای خودش حرکت کند.

این کارشناس اقتصادی در بخشی دیگر از سخنانش به ناتوانایی فروش نفت اشاره کرد و گفت: تحریم را ناتوانایی در فروش نفت تعریف می‌کند. سوال من این است، آیا تمام کشور‌های دنیا نفت دارند؟ ما کشور‌هایی را داریم که نفت ندارند، اما تورم آن‌ها زیر نیم درصد است. حال کشور خود را بررسی کنیم، ما هم نفت داریم و هم گاز، اما تورم‌مان ۵۰ درصد است؛ بنابراین هر اتفاقی که در کشور رخ می‌دهد نباید بحث تحریم را به میان بکشیم و تنها آن را مقصر تمام اتفاقات نشان دهیم. ما ناکارآمدی‌هایی داریم که ارتباطی به تحریم‌ها ندارد.

شرایط دیگر مانند گذشته نیست

این روز‌ها مشکلات بی‌شماری برسر راه اقتصاد وجود دارد. برخی از کارشناسان دلیل آن را عملکرد و سوءمدیریت در داخل کشور می‌دانند. برخی دیگر از کارشناسان ریشه اصلی مشکلات اقتصادی ایران را در دخالت دولت‌مردان در اقتصاد دانسته و معتقدند که اقتصاد باید دست مردم باشد، در این میان می‌گویند که دولت نباید مانع فعالیت آزادانه مردم در اقتصاد باشند. در این شرایط است که می‌توان از شرایط فعلی به راحتی عبور کنیم. این در حالی است که عده‌ای دیگر بی‌برنامه بودن دولت را دلیل آشفتگی‌های اخیر می‌دانند. از سوی دیگر برخی دیگر از صاحب‌نظران اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران را عمده‌ترین دلیل برای به وجود آمدن شرایط فعلی می‌دانند. چراکه کاهش فروش نفت، درآمد‌ها و دیگر فعالیت‌های اقتصادی را به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مهدی تقوی، استاد دانشگاه و اقتصاددان نیز درخصوص مشکلات کشور و دلایل آن به «ابتکار» گفت: مشکلات موجود در کشور بیش از اینکه اقتصادی باشد، سیاسی است. مدت‌ها است که کشور تحت فشار قرار گرفته است و این وضعیت نتیجه بازی‌هایی بوده که رئیس ایالات متحده آمریکا به راه انداخته است.

این استاد دانشگاه افزود: ما شاهد هستیم که آن مقدار صادرات نفت را که در گذشته داشته‌ایم اکنون به نصف رسیده است و شرایط دیگر همانند سابق نیست. وقتی که ما فروش نفت را نداریم دیگر خبری از درآمد ناشی از نفت هم در میان نیست.

تقوی گفت: با توجه به این شرایط می‌توانیم بگوییم که مشکلات کنونی مربوط به داخل اقتصاد نیست و تنها مشکلات سیاسی که آمریکا برای کشور ما به وجود آورده شرایط را اینچنین کرده است.

این اقتصاددان در ادامه از راهکار‌ها برای عبور از شرایط فعلی گفت: با توجه به شرایط فعلی راهکار خاصی برای عبور از مشکلات وجود ندارد و تنها باید بیش از پیش مراقب شرایط باشیم. ما اکنون درآمد کم و واردات کمتر داریم. این شرایط یک شوک منفی به گروه‌های تولیدی وارد می‌کند و دیگر نمی‌توانند قطعات و یا لوازم مورد نیازشان را به راحتی وارد کشور کنند. صاحب‌نظران و مسئولان باید به تمام این شرایط توجه داشته باشند.

وی در پایان اظهار کرد: من امیدوارم هرچه زودتر از شر اقدامات آمریکا خلاص شویم و شرایط به سمت و سوی آرامش برود. ما باید بدانیم که کشور‌هایی وجود دارد که شرایطی بدتر از ما دارند. بحث‌هایی مانند اینکه بسیاری از کشور‌ها نفت ندارند، اما شرایط بهتری دارند مردم را درخصوص اقتصاد فعلی دچار اشکال می‌کند، درصورتی که اینگونه نیست.

راه‌حل چیست؟

امروزه عبور کشور از مشکلات پیش‌رو به دغدغه‌ای برای مردم و مسئولان تبدیل شده است. یکی اخذ مالیات را راه عبور دانسته و دیگری یافتن راهی برای فروش نفت را راه‌حل مشکلات می‌داند. فشار‌های اقتصادی روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این در حالی است که دهک‌های پایین آسیب‌پذیرتر می‌شوند. با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد که باید هر چه زودتر راهکار‌های پیشنهادی از سوی صاحب‌نظران را به مرحله اجرا برسانند و اقتصاد را به سوی آرامش و ثبات هدایت کنند.