انتقاد فعالان دانشگاهی مشهد از برخورد دستگاه دیپلماسی در جریان توقیف نفتکش ایرانی / آمریکا به دنبال مذاکره با ایران است

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، میزگرد سیاسی با موضوع توقیف کشتی انگلیسی در خلیج فارس با حضور رضا عابدی گناباد، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی، علی سلطانی، کارشناس حقوق و صادق طلوعی دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل ظهر امروز در دفتر خبرگزاری دانشجو در مشهد برگزار شد.

رضا عابدی گناباد، کارشناس مسائل سیاسی در ابتدای این جلسه با اشاره اینکه کانال سوئز ظرفیت نفتکش عظیم الجثه ایرانی را نداشته است، گفت: نکته دیگر درباره این کشتی آنست ظرفیت نفتکش ایرانی ۲ میلیون بشکه نفت خام بوده و سنگینی آن باعث می‌شود که حجم بسیاری از این کشتی وارد آب شود، از طرفی تمام سواحل سوریه به دلیل عمق کم قابلیت پهلوگیری این نفتکش را نداشته است؛ بنابراین امکان ندارد که مقصد نفتکش ایرانی بندر بانیاس سوریه بوده باشد.

عابدی گناباد با اشاره به اینکه به احتمال زیاد این کشتی مشتری دیگری داشته، افزود: اینکه دستگاه دیپلماسی اسم کشور مشتری را بیان نمی‌کند بی ارتباط با تحریم‌های آمریکا نیست، اقدامی که در فروش نفت ایران به چین رخ داد و آمریکا این کشور را تحریم‌های شدید تجاری کرد.

این استاد دانشگاه توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس را دارای عقبه سیاسی و تاریخی دانست و افزود: در کودتای ۲۸ مرداد سال ۴۲ و جریان دکتر مصدق، انگلیس و آمریکا کشور ما را تحریم کردند و اجازه فروش ذره‌ای نفت را ندادند. نفتکش‌هایی هم که نفت ایران را خریده بودند، توسط انگلیس و آمریکا مصادره و توقیف شدند.

 

وی با اشاره به اینکه من سناریو توقیف نفتکش ایرانی را بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر از این می‌بینم، گفت: پشت این اتفاق تکرار اتفاقات زمان دکتر مصدق است و انگلیس بار دیگر قصد داشت تا جلوی صادرات نفت ما را بگیرد. اگر ما در خلیج فارس جلوی تجاوز آشکار نفتکش انگلیسی را نمی‌گرفتیم ممکن بود به دوران مصدق بازگردیم.

عابدی گناباد به جایگاه و نقش ترامپ در قضایای اخیر اشاره کرد و افزود: ترامپ برای انتخابات آینده آمریکا نیازمند کارنامه‌ای است. او در سطح داخلی دستاورد‌های مناسبی داشته، اما در حوزه بین الملل هیچ دستاوردی در کارنامه خود به ثبت نرسانده است.

وی ادامه داد: چند روز گذشته وزیر امور خارجه پیشنهادی به آمریکا داد که آمریکا آن را رد کرد. آمریکا چندین بار صراحتا اعلام کرده است که برای رسیدن به توافق در برجام ظریف را قبول ندارد و این توافق باید با رهبران ایران و حاکمیت ایران صورت گیرد.

کارشناس مسائل سیاسی تنها راهکار فعلی را وحدت در بین جریان داخلی عنوان و تاکید کرد: در حال حاضر شرایط مذاکره با آمریکا وجود ندارد و بسیاری از چهره‌های اصلاح طلب هم به این نکته اذعان داشته اند؛ چرا که آمریکا به دنبال گرفتن بهترین شرایط در مذاکره و از دست ندادن هر گونه شرایطی است.

وی گفت: تنگه هرمز یک تنگه بین المللی است و قوانین بین المللی خاص خود را دارد و امنیت این تنگه پیش از هر چیز باید آسیب و ضرری برای ایران و عمان دو کشور اصلی این منطقه نداشته باشد.

عابدی گناباد ادامه داد: طبق عرف معمولا کشتی‌ها برای ورود به تنگه هرمز از سمت ساحل ایران وارد شده و خروج کشتی‌ها از سمت ساحل عمان بوده، اما این کشتی انگلیسی بر خلاف عرف ابتدا از قسمت جنوبی تنگه از سمت عمان وارد تنگه و خلیج فارس می‌شود که این اقدام احتمال تصادف و برخورد با کشتی‌ها و لنج‌های آنجا را زیاد کرده است.

 

وی با بیان اینکه رسانه‌های غربی و معاند اخبار این واقعه را به گونه‌ای دیگر منعکس کردند، تصریح کرد: رسانه‌های غربی سعی بر آن داشتند تا توقیف نفتکش را مساله‌ای سیاسی جلوه داده و اخبار را به گونه‌ای سوق دادند که ایران را عامل تنش زا در منطقه معرفی کنند و هیچ اشاره‌ای به تخلف نفتکش انگلیسی نداشته اند. در مقابل نسبت به نفتکش ایرانی توقیف شده در جبل الطارق اشاره کمتری داشته اند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه توقیف دو نفتکش اخیر در تنگه هرمز و جبل الطارق بسیار با یکدیگر متفاوت است، اذعان کرد: ایران عضو اتحادیه اروپا نیست که ملزم به رعایت اتحادیه اروپا باشد. بنا به ادعای اتحادیه اروپا نفتکش ایرانی به سمت سوریه در حرکت بوده، بر فرض این ادعا هم باشد، اما ایران ملزم به رعایت قوانین یک جانبه اتحادیه اروپا نیست که نباید به این کشور نفت صادر کند.

وی با انتقاد از دستگاه دیپلماسی کشور و برخورد منفعلانه وزارت خارجه در برخورد با انگلیس، گفت: انگلیس در توقیف نفتکش خود توسط سپاه با وقاحت به شورای امنیت شکایت می‌کند، اما دستگاه دیپلماسی ما با برخورد منفعلانه تنها به احضار سفیر این کشور بسنده می‌کند.

عابدی گناباد ادامه داد: این یک عرف در سطح کشور‌های دنیاست، زمانی که با یک کشور با کشور دیگری دچار مشکل می‌شود روابط بین آن دو قطع شده و سفیران آن کشور‌ها اخراج می‌شوند و یا تصمیم‌های دیگری گرفته می‌شود. اما دستگاه دیپلماسی ما در این موضوع تنها یک رفتار منفعلانه از خود نشان داد.

وی با بیان اینکه روابط ما با انگلیس به شدت پرتنش بوده و از قبل هم همینطور بوده است تصریح کرد: در این ۴۰ سال بنا به موضوعات مختلف مثل پناهندگی به سلمان رشدی توسط انگلیس، حمایت انگلیس از صدام و دخالت‌های آن‌ها در ایران و ... در این سال‌ها روابط دو کشور در مقاطعی تیره و تار بوده است.

کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به تجمع و اتفاقات اخیر درباره سفارت انگلیس گفت: در آن اتفاق دولت نباید اجازه می‌داد که این تنش به سطح افکار عمومی داخل شود و احساسات قلیان پیدا کند و افرادی به درست یا غلط به سفارتخانه حمله کنند. قطع رابطه با کشوری که با آن مشکل وجود دارد یک عرف است.

 

علی سلطانی، کارشناس حقوق توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق را اقدامی از قبل تعیین شده عنوان و اظهار کرد: در این جریان نیروی ویژه انگلیس وارد عمل شد و نفتکش را توقیف کرد، به نظر می‌رسد که این اقدام از قبل برنامه ریزی شده بوده است.

سلطانی با بیان اینکه در ابعاد حقوقی چه داخلی و چه بین المللی اقدام ایران در سطح قانونی بوده است ادامه داد: براساس قانون مجازات اسلامی طبق، مواد قانونی ۳ تا ۹ در خصوص مکان برخی از جرایم و اتفاقات و موضوعات مختلف را مطرح می‌کند.

این کارشناس حقوق با اشاره به اینکه طبق ماده ۳ قانون اساسی کلیه اشخاص (عنوان نشده ایرانی یا غیرایرانی) که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند، قانونی اعمال می‌شود، گفت: طبق ماده ۵ هر شخص ایرانی یا غیر ایرانی که در خارج از قلمرو حاکمیت یکی از جرایم از جمله «اقدام علیه نظام یا امنیت داخلی» را انجام دهد مطابق قوانین خاص در ایران محاکمه و مجازات هم خواهد شد.

وی تصریح کرد: در ماجرای اخیر کشتی نفتکش انگلیسی در برخورد با یک لنج ایرانی به آن صدمه وارد کرده و صاحبان لنج به سازمان بنادر و کشتیرانی شکایت کرده و سپس طبق درخواست سازمان بنادر، نیروی دریایی سپاه وارد عمل می‌شود و با توجه به اخطار‌ها وارد عملیات و توقیف کشتی می‌شود، شاکی خصوصی هم وارد شده و طبق اخبار شاکی خصوصی به مرجع قضایی هم فراخوانده شده تا این موضوع کاملا بررسی شود.

 

سلطانی با بیان اینکه طبق ماده ۸ هر گاه شخص غیرایرانی در خارج از ایران علیه شخص ایرانی یا کشور ایران جرم مرتکب شود، باید مجازات شود، گفت: در این کشتی سیستم‌های جی پی اس خاموش بوده و عامدانه بودن این کار ثابت شده است. طبق این ماده این کشتی مرتکب جرم شده است.

وی با اشاره به ماده ۹ قانون اساسی بیان کرد: هر فرد مرتکب جرمی در هر کشوری براساس قوانین همان کشور محاکمه می‌شود.

این کارشناس حقوق گفت: ایران از لحاظ حقوقی حق ورود به این موضوع را داشته و باید در ابعاد قوانین داخلی نسبت به متخلفان این موضوع برخورد قانونی کند.

وی گفت: اگر بین ایران و انگلیس عهدنامه یا توافق بین المللی وجود داشته باشد در خصوص استرداد مجرمین می‌توانند ورود داشته باشند، اما اگر عهدنامه‌ای هم بوده، پس از ورود سلمان رشدی به انگلیس و عدم پایبندی انگلیس، این عهدنامه ملغی شده و ترتیب اثر داده نخواهد شد.

 

 

صادق طلوعی، دانشجو ارشد روابط بین الملل نیز در ادامه این نشست بیان کرد: اتهامی که به نفتکش توقیف شده ایرانی وارد است اینست که بنا بوده در بندر بانیاس سوریه پهلو بگیرد و نفت ایران را به سوریه منتقل کند.

طلوعی گفت: دو مساله مهم وجود دارد اول آنکه سوریه مورد تحریم اتحادیه اروپاست و انگلیس به خود اجازه می‌دهد تا نفتکش ایرانی را (که به ادعای آن‌ها عازم سوریه بوده) توقیف کند و مساله دوم مطرح می‌کنند که ایران در حال دور زدن تحریم‌ها بوده است.

دانشجو ارشد روابط بین الملل عنوان کرد: دو مسیر وجود دارد که کشتی حرکت کند و خود را به بندر بانیاس برساند. یک مسیر، مسیر کانال سوئز است که امنیت آن برقرار است و تردد کشتی‌های مختلف از آن انجام می‌شود و یک مسیر هم مسیری است که قاره آفریقا را دور می‌زند و از آنجا ورود می‌کنند.

وی با اشاره به وجود یک پایگاه اینترنتی که تمام اطلاعات کشتی‌های باری را آنلاین مشخص می‌کند گفت: در این پایگاه اینترنتی اطلاعاتی باز و در اختیار مردم است که این کشتی در این سایت مشخص است که از کجا حرکت کرده و به کجا می‌خواهد برود.

طلوعی تاکید کرد: یک کارشناس انگلیسی اعلام کرد که به چند دلیل این جریان را نمی‌توانیم قبول کنیم به استناد این پایگاه اینترنتی اصلا کانال سوئز این قابلیت را ندارد که کشتی به این عظمت از آن عبور کند. دوم اگر بحث تحریم‌های انگلیس مطرح است در این مدت ۶ نفتکش از مسیر کانال سوئز عبور و مرور کردند، پس باید با ورود نظامیان انگلیسی مواجه می‌شدیم؛ که اینطور نبوده است.

وی اشاره کرد: گویا انگیسی‌ها احساس می‌کنند به دوران امپراطوری بریتانیای کبیر برگشتند و اقدام به راهزنی دریایی کردند و این کشتی ربایی را انجام دادند.

 

دانشجو ارشد روابط بین الملل ادامه داد: مساله بعدی اینست که انگلیس با چه توجیه بین المللی اقدام به توقیف نفتکش کرده است؟ حقوقی‌ترین دستاویز آن‌ها این بوده که ما به نمایندگی از اتحادیه اروپا آمدیم و اعمال تحریم‌هایی که علیه سوریه بوده را انجام دادیم. این فرض از اساس باطل است چرا که انگلیس از ۳۱ مارس امسال رسما از اتحادیه اروپا خارج شد و هیچ حقی بر توقیف این کشتی نداشته است (اگر فرض انگلیس بر مقصد نفتکش ایرانی صحیح باشد).

وی توقیف کشتی انگلیسی توسط ایران را دارای تاثیری الهام بخش بر کشور‌های منطقه دانست و تصریح کرد: در جریان حضور آمریکا در منطقه و در سوریه، نشاندن پهپاد آمریکا و ... یک سر این اتفاقات آمریکا و طرف دیگر آن ایران بوده است. اگر به خوبی به این جریانات دقت کنید جایگاه ایران و آمریکا را به خوبی خواهید دید. ایرانی که یک پهپاد گرانقیمت و بسیار پیشرفته آمریکایی را شکار می‌کند و آمریکا در مقابل هیچ واکنش و بهتر بگویم هیچ غلطی نمی‌توانند کنند، همه این جدال و کشمکش‌های چندین ساله باعث تثبیت جایگاه ایران در منطقه و الهام بخشی به کشور‌های منطقه شده است.

طلوعی گفت: آمریکا برای شکستن هیمنه و قدرت ایران، انگلیس را در منطقه می‌گمارد تا به نفتکش‌های ایرانی تعرض کند.

وی اظهار کرد: قبل از برجام ارتباط ما با این کشور‌های اروپایی راحت‌تر بود. بند‌هایی از متن برجام به وظایف اتحادیه اروپا در قبال ایران اشاره می‌کند. طبق این بند‌ها تامین و حمایت از صنعت کشتیرانی و مبادلات کشتیرانی و همچنین حمایت از صادرات نفت ایران به عهده کشور‌های ۱+۵ گذاشته شده است، یعنی انگلیس موظف است در چارچوب برجام از صادرات نفت ایران حمایت کند، اما شاهدیم که انگلیس به طور آشکار برجام را نقض می‌کند.

دانشجو ارشد روابط بین الملل گفت: مسئولان ما تاکید دارند که مذاکرات با اروپا را از سر بگیریم و این باب مذاکره بین ما و اروپای خوب و آمریکای بد ادامه یابد.

 

وی تصریح کرد: آنچه رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند ایران دنبال تنش زایی در منطقه است، اما واقعیت آنست که کشور‌های اروپایی به دنبال تنش زایی هستند، کشور‌هایی که باید صادرات نفت ما را تسهیل کنند، اما خلاف آن را انجام داده و عامل تنش زا در منطقه می‌شوند.

طلوعی با اشاره به اینکه اگر با کشتی متخلف انگلیسی برخورد نکنیم ما برجام را نقض کردیم گفت: کشتی انگلیسی مشغول قاچاق سوخت بوده، اگر ایران برخورد قاطعی نمی‌داشت، با تنش زایی مقابله نمی‌کرد و در واقع ناقض برجام می‌بود.

وی از مسئولان کشور درخواست کرد تا در خصوص منافع ملت مذایقه نکنند و هدف اول خود را منافع ملی قرار دهند و ادامه داد: اگر دستگاه دیپلماسی دنبال مذاکره با کشور‌های مختلف است، باید در شرایطی مذاکره کند که ما در جایگاه قدرت باشیم لذا مسئولان سعی نکنند این دستاورد را با گردن کج مقابل آن‌ها از دست بدهند.