بازار سهام کشور داغترین دوران تاریخ خود را سپری میکند و هر روز رکوردهای خود را ارتقا میدهد. تعداد کسانی که در بازار سهام فعالیت میکنند نسبت به سال گذشته دو برابر شده. افزایش تعداد معامله گران میتواند باعث جذب نقدینگی شود.
گروه اقتصادیخبرگزاری دانشجو- مجتبی اسلامیان؛ درحالیکه ویروس کرونا تأثیر منفی بر بازارهای جهانی داشته است ما شاهد رونق بازار بورس کشور خودمان هستیم. به علت عدم ارتباط اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی نوسانات ناشی از کرونا اثر قابلتوجهی روی بورس ایران نداشته است و درزمانی که چشمانداز بازارهای سرمایه در دنیا رکودی و کاهشی است، شاهد رکورد زنیهای مکرر بازار بورس ایران هستیم. از سویی دیگر توجه به خبرهایی درزمینهٔ کنترل ویروس کرونا بهشدت میتواند بر رشد یا عدم رشد بازارهای جهانی اثرگذار باشد.
تحلیل وضعیت بازار سرمایه ایران مهمترین عاملی که آینده بازار سرمایه کشور متأثر از آن است تصمیمات مسئولین در خصوص توافقات سیاسی و تجاری برای رشد بازار و جذب نقدینگی و واکنش رقبا است. بازار سرمایه برنده رقابت بر سر رشد جذب نقدینگی بوده است و فعلاً بانکها بهعنوان رقیب بازار سرمایه (با حاشیه سود ۲۰ درصد) و بازارهای مسکن، خودرو، طلا و ارز از نفس افتادهاند. رشد ۴۰۰ درصدی شاخص کل بورس در دو سال اخیر نشاندهنده استقبال از بازار سرمایه و حجم نقدینگی زیادی است که در این مدت روانه بازار شده است. عواملی که باعث شده است سرمایهگذاران بهسوی بازار بورس سوق داده شوند بازدهی سرمایه، رکوردشکنیهای پیدرپی شاخص کل بورس، ثبت آمارهای جدید در ارزش معاملات خرد و رشد قیمت سهام مبادله شده در بازار سهام از یکسو و همچنین رکود حاکم در بازارهای دیگر بوده است. این روزها شاهد حرکت موج بزرگی از سرمایهگذاران بهسوی بازار سهام هستیم. امری که ورود نقدینگی جدید و پولهای سرگردان به بورس را به دنبال داشته است.
عبور شاخص بورس از مرز ۶۰۰ هزار واحد و همزمان با آن تداوم رکود و بعضاً کاهش قیمت در بازارهای سکه و دلار باعث شده، بازار سهام به برترین گزینه سرمایهگذاری در میان عموم جامعه تبدیل شود و هرروز شاهد ورود نقدینگی جدید به این بازار باشیم. تعداد کسانی که در بازار سهام فعالیت میکنند نسبت به سال گذشته دو برابر شده. افزایش تعداد معامله گران از سویی میتواند باعث بهبود شرایط اقتصادی ازجمله جذب نقدینگی و رونقبخش مولد شود، اما تازهواردهای بورس بیشتر از دیگران در معرض ضرر هستند.
۲.۵ درصد از مردم ایران در بورس تهران فعالیت دارند. در آخرین عرضه اولیه که شرکت سرمایهگذاری "صبا تأمین" عرضه شد شاهد مشارکت نزدیک به دو میلیون کد معاملاتی بودیم. در جریان عرضه اولیه که سرمایهگذاری تأمین اجتماعی با نماد "شستا" واگذار شد حدود ۲ میلیون و ۷۰ هزار کد بورسی مشارکت داشتند. با احتساب ارزش معامله شستا، رکورد ارزش معاملات خرد شکسته شد و در عرض نیم ساعت حدود ۷ هزار میلیارد تومان از نقدینگی جذب شد.
آمارها نشان میدهد تا پایان سال ۹۸ تعداد کل کدهای بورسی به ۱۱ میلیون و ۶۶۵ هزار کد رسیده است. اما نکته جالبتوجه این است که تعداد کدهای فعال (کدهایی که حداقل یک معامله در ماه انجام دادهاند) تنها ۱.۵ میلیون است. بخشی از این تعداد ۱.۵ میلیونی نیز کدهایی بودند که فعالیت حداقلی (بین یک تا ۱۰ معامله در ماه) داشتند و تنها ۴۲۶ هزار نفر در سال گذشته در هرماه بیش از ۱۰ معامله انجام دادهاند. بهعبارتدیگر اکثر قریب بهاتفاق تغییرات قیمتی سهام نتیجه معاملات این دسته از بورسبازان است. با مقایسه این عدد ۴۲۶ هزارنفری با مشارکت نزدیک به ۲ میلیونی در عرضه اولیه، مشخص میشود معاملهگران اصلی بورس تهران تنها حدود یکپنجم از مشتریان عرضه اولیه را تشکیل میدهند و بیش از ۷۸ درصد از مشارکتکنندگان برای خرید یک عرضه اولیه افرادی هستند که معاملات بسیار اندکی دارند و اغلب تنها برای خرید عرضهها اقدام میکنند. این افراد نقدینگی موردنیاز برای خرید عرضه اولیهها را در اغلب موارد بهصورت مستقیم به بازار تزریق میکنند. به همین دلیل است که بخش عمدهای از مشتریان عرضه اولیه در عمل فشار چندانی به بازار وارد نمیکنند و به همین خاطر قدرت تأثیرگذاری عرضه اولیهها بر متعادل شدن بازار بهطور چشمگیری کاهش مییابد.
مراقب باشید!
مسئولین دادن کد بورسی به هر کد ملی باعث تکرار فساد کارتهای بازرگانی از نوع بورسی شده است. کد بورسی برای عرضه اولیهها استفاده میشود. بر اساس آخرین آمار سازمان بورس اوراق بهادار، در حال حاضر بیش از ۱۳ میلیون کد بورسی صادرشده است که نشاندهنده ورود تعداد زیادی کد اولی به بازار بورس در سال ۹۸ است.
سهامداران خرد و افراد تازهوارد به دلیل عدم آشنایی بیشتر از دیگران سهامداران خرد و افراد تازهوارد باید مراقب باشند. با سرمایه زندگی در بورس معامله نشوند و سبدی از سهام تشکیل دهند و از تک سهمی خودداری کنند تا در صورت زیان کمتر آسیب ببینند. باید توجه داشت سود در بلندمدت است و باید نسبت به شایعات بیتوجه بود. سهامداران تا زمانی که آموزشهای کافی را فرانگرفتهاند بهتر است از خرید مستقیم سهام خودداری کنند و آن را به صندوقهای سرمایهگذاری بسپارند.
وضعیت آیندهی بازار سرمایه بهزعم کارشناسان در بازار بورس پیشبینی رشد سال ۹۸ را نداریم. اما همچنان میتوان به روند صعودی بازار بورس با توجه به پارامترهایی نظیر تورم، افزایش نرخ ارز و نبود بازارهای موازی مناسب برای نقدینگی افسارگسیخته افراد امید داشت. از جهتی دیگر شیوه تعامل دولت با افراد و سرمایههای جدیدی که وارد بورس شدهاند بهشدت میتواند به رشد و هجوم مجدد نقدینگی کمککننده باشد. نحوه تأمین کسری بودجه دولت و شیوه دریافت مالیات از مردم یکی از مهمترین موضوعاتی است که میبایست به آنها و تأثیرشان بر بورس توجه داشت.