قرار گرفتن چهارمحال و بختیاری در مسیر خط انتقال نفت مارون به اصفهان، سالهاست مردم منطقه میانکوه به ویژه شهر سرخون شهرستان اردل را با مشکلاتی روبرو کرده است.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، آلودگی محیط زیست یک اتفاق نامطلوب در محیط اطراف ماست که نگرانیهای بیشماری را برای مردم و دوستداران محیط زیست ایجاد کرده است. این مسئله بهطور کامل یا عمدتاً حاصل اقدامات انسان است. افزایش آلودگی باعث کاهش کیفیت محیط زیست، از بین رفتن پوشش گیاهی و ایجاد خطرات ناشی از حوادث زیستمحیطی و یا حتی تهدیدی برای حیات موجودات به حساب میآید.
آلودگی محیط زیست یکی از عمدهترین مشکلاتی است که با آلوده کردن خاک و آب؛ تنوع زیستی سلامت انسان را تحت تأثیر قرار میدهد. تاثیرات منفی آلودگی زیست محیطی میتواند سبک زندگی انسانها را تغییر دهد و آنها با چالشهای فراوانی مواجه کند.
یکی از اتفاقاتی که میتواند باعث آلودگی محیط زیست شود و خسارتهای جبران ناپذیری را برای محیط زیست و منابع طبیعی در پی داشته باشد، ورود موادی شیمایی و نفت به طبیعت و دریا است، اتفاقی بارها رخ داده و اخیرا هم نشت نفت در مناطق کوهستانی و منابع طبیعی بخش میانکوه شهرستان اردل مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرد. مردم از یک سو با شعلههای آتش مواجه شدند و از طرفی هم تاثیرات روان شدن نفت در این منطقه مشکلاتی را برای مردم منطقه ایجاد کرد.
شکستگی خط انتقال نفت مارون و جاری شدن نفت در منطقه باعث هراس مردم شهر سرخون در مجاورت این روستا شده بود و متاسفانه دود ناشی از آتشسوزی برخی از اهالی شهر را با مشکلات ریوی و تنفسی مواجه کرد.
اگرچه نشت نفت از خطوط لوله و آتش و سوزی در بخش میانکوه شهرستان اردل موجب شد تا توجه رسانهها به این منطقه جلب شود، ولی مردم منطقه میانکوه سال هاست که از وجود خط انتقال نفت از این منطقه گلایه دارند و قرار گرفتن چهارمحال و بختیاری در مسیر خط انتقال نفت مارون به اصفهان، سالهاست که مردم منطقه میانکوه به ویژه شهر سرخون شهرستان اردل این استان را با مشکلاتی روبرو کرده است.
سرخون مرکز بخش میانکوه از بخشهای شهرستان اردل است که تا شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری ۱۵۰ کیلومتر و تا اردل مرکز شهرستان ۸۰ کیلومتر فاصله دارد. شغل اصلی ساکنین سرخون بخش میانکوه کشاورزی و دامپروری است، اما به خاطر وجود چشمه آبی که از دل کوه سرازیر میشود عدهای از مردمان این منطقه به کار شیلات هم مشغول هستند.
با بروز حادثه آتش سوزی ناشی از نشت نفت، مردم منطقه میانکوه برای چندمین بار از مسئولان و به خصوص شرکت نفت خواستند تا هرچه زودتر مشکل ایجاد شده برطرف و منطقه از نفت پاک شود.
گفتنی است، چندین کیلومتر از خط لوله انتقال مارون، که خوراک پالایشگاه اصفهان را از دکلهای نفت جنوب کشور تأمین میکند از مناطق محروم چهارمحال و بختیاری میگذرد، این خط انتقال نفت از دهه ۶۰ و ۹۰ تاکنون بارها دچار شکستگی شده و آب و خاک منطقه اردل را به مواد شیمیایی آلوده کرده است. آلودگی نفتی ناشی از این حادثه در منطقه به اندازهای بوده که تخریب اکوسیستم را در پی داشته است.
شنیدهها حاکی از این است که در سال ۹۵ با شکستگی این خط انتقال حجم عظیمی از نفت وارد رودخانه سرخون شده و تا مسیر کارون و منطقه حفاظت شده جنگلی هلن را آلوده کرد بود با شکستگی خط انتقال نفت خسارتهایی به مزارع، باغات، شیلات و دام وارد شد به طوری که میلیونها ماهی بسیاری از دامهای سبک و سنگین تلف و زمینهای کشاورزی از بین رفتند با به وجود آمدن این وضع برخی از ساکنین میانکوه دچار بیماریهای مختلف مبتلا شدند و برخی دیگر با دیدن این شرایط تصمیم به مهاجرت گرفتند.
فرید حیدری رئیس شورای شهر سرخون در این باره میگوید: در دهه ۶۰ بر اثر رانش زمین لوله شرکت نفت ترک خورد و آب سرخون آلوده به نفت شد و هنوز هم این آلودگی ادامه دارد. آب هنوز آلوده است، مشکلات بیماری پوستی، از بین رفتن باغات، دامها و... از جمله مشکلات مردم روستای سرخون است.
رئیس شورای شهر سرخون با گلایه از عدم پیگیریها، تصریح میکند: مردم از چشمه لولهکشی کردند که این آب چندان مناسب نیست.
وی معتقد است که شرکت نفت به هیچ کدام از تعهدات خود عمل نکرد، قرار بر این بود سرخون به حالت اولیه بازگردد، اما چنین نشد، خسارات را پرداخت نکردند مگر به تعدادی انگشت شمار که خود این افراد با پیگیری بسیار به حقشان رسیدند.
به گفته حیدری خسارات زیادی به خاطر ترک خوردن خط لوله انتقال نفت به وجود آمده و چندین کارگاه شیلات تعطیل شده، چند هزار هکتار باغات و تعداد زیادی دام از بین رفته است. در سالهای گذشته حدود ۲۰۰ هزار هکتار زمین را مردم نتوانستند برنج بکارند، این آسیب به مردم هیچ پاسخی ندارد؟!
رئیس شورای شهر سرخون میگوید: ما گزارشات بسیاری در این مدت دادهایم، مصوباتی هم صورت گرفت، حتی رئیس قوه قضائیه در سفری که داشتند در جریان مشکلات سرخون قرار گرفتند و تاکید بر حل مشکل مردم داشتند، اما بعد از این سفر، خبری از پیگیری و حل مشکل نشد.
به گفته اهالی منطقه حریم رودخانه مالامال از نفت و قیر است. آنها میگویند به دلیل این اتفاق کشاورزی که مردم انجام میدهند در آینده سرطانزاست و به دلیل عدم پرداخت خسارت، مردم هم ناچار به کشاورزی برای تامین معاش خود هستند.
مردم این منطقه منبع در آمدی ندارند، آب مایع حیات است و اگر آب مشکل پیدا کند کشاورزی فلج میشود، خیلیها کوچ کردند، مسئولان نباید از این قضیه راحت بگذرند.
در میانکوه روستاههای زیادی وجود دارد که به خاطر کوههای زاگرس این منطقه جزو صعب العبورترین راهها به حساب میآید. به گفته مسئولان طرح این نصب خط لوله انتقال نفت در میانکوه جزو سختترین خطوط انتقال لوله در جهان است.
در این منطقه چشمهای به نام «چشمه سرخون» جاری است آب گوارا و سرد، این چشمه از کوههای منطقه سرچشمه میگیرد از آب این چشمه برای تامین آب آشامیدنی چندین روستا، آب مورد نیاز چندین مزرعه پرورش ماهی و چندین هکتار مزارع کشاورزی استفاده میشد، حاشیه این چشمه از مناطق محبوب گردشگران در منطقه است.
شنیدهها حاکی از این است که اوایل دهه ۹۰ بود مردم این منطقه متوجه شدند چشمهای که سالیان سال از آب آن استفاده میکردند حالت نفتی پیدا کرده است بو و مزه آن تغییر کرده و حتی نفت را به وضوح میشود در این چشمه مشاهده کرد.
با به وجود آمدن این مشکل کاشت در مزارعی که از آب این چشمه استفاده میکردند ممنوع شد آب شرب ساکنین این منطقه از چشمه قطع شد؛ به طوری که مسئولان منطقه مجبور شدند آب شرب مردم را به گونه دیگر تامین کنند و همچنین کارگاههای شیلات آن منطقه به خاطر آلوده بودن آب اجازه ریزش و برداشت ماهی نداشتند و همین امر باعث کسادی شدید شیلات میانکوه شد. آلودگی آب منطقه فقط به کسب و کار و احشام مردم آسیب نرساند به طوری که بعد از مدتی ساکنین دچار بیماریهای پوستی شدند.
به گفته یکی از اهالی میانکوه بعد از این اتفاقات و کش و قوسهای که بین نهادهای مربوطه به وجود آمد با بررسیهای صورت گرفته متوجه شدند نفتی که وارد آب چشمه شده از طریق این خط لوله وارد مخازن و منابع شده است و به صورت قطره چکانی در حال ورود به مخازن چشمه و جاری شدن روی سطح زمین است.
به عقیده برخی از ساکنین میانکوه مقصر اصلی آلودگی آب چشمه شرکت نفت است و نمیتوان این استدلال را آورد که نفت به خودی خود از زیر زمین قلیان کرده و وارد چشمه شده است.
متاسفانه چیزی که نصیب مرم روستاهای اطراف میانکوه از وجود این خط لوله نصیب آنها شده است بیکاری و بیماری بوده مردم این منطقه به خاطر نبود شغل مناسب مجبور شدند به کار قبلی خود کشاورزی و کشت برنج بپردازند این در حالی که آبیاری با آب آغشته به نفت دارای سرب از لحاظ ژنتیکی بر روی محصولات کشاورزی اثرات منفی دارد و متاسفانه کسی پاسخگویی این مشکلات نیست.
با بروز این مشکل اشتغال در این منطقه به شدت رکود پیدا کرده است و نبود شغل مناسب باعث مهاجرت جمعیت روستایی به سمت شهرها شده است.
به گفته یکی از ساکنین این منطقه چندین بار مسئولان برای بررسی آلودگی آب چشمه به این منطقه آمدند و حتی قول ایجاد تصفیه خانه را دادند، اما اتفاقی نیفتاد، در واقع خواسته اصلی مردم منطقه پاکسازی چشمه از نفت است.
خط لوله انتقال نفت که از این میانکوه عبور میکند فرسوده است و نیاز به بازسازی دارد، اما مردم منطقه انتظار انتقال این خط لوله دارند، چون وجود مشکلات متعددی را برای آنان به وجود آورده است.