سلامت عادلانه |۹
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، فاطمه آزموده- بعد از آخرین کلاس راهی ایستگاه اتوبوس میشوم. در طول پیاده رو از میان خیل جمعیت خودم را بیرون میکشم. از بیمارستان شریعتی عبور میکنم، مثل همیشه بیماران و همراهانی را میبینم که در کنار نرده‌های بیمارستان استراحت میکنند. مردمی که بخاطر مشکلات و کمبود امکانات درمانی مناسب در استان هایشان، به بیمارستان‌های تهران ارجاع داده میشوند و از چند روز گرفته تا چندین ماه نیز مجبور به اقامت در همراهسرا‌ها و گا‌ها محوطهی بیرونی بیمارستان میشوند. خاطرهای از ۱۰ سال پیش به ذهنم هجوم میآورد، عزیزی که برای درمان بیماریاش بارها راهی تهران شده بود چرا که در محل زندگیاش امکانات درمانی مناسبی وجود نداشت و باز هم این جریان برای افراد دیگری تکرار میشود. البته این شرایط تنها مختص بیمارستان شریعتی تهران نیست بلکه در خیلی از مراکز درمانی و بیمارستان‌های دیگر شاهد این میهمانان خسته و در راه مانده هستیم. با وجود این‌ها به نظر میرسد اولین و مهم‌ترین هدف در تدوین برنامه باید ایجاد برابری در حوزه‌های مختلف رفاه به ویژه سلامت و درمان باشد.
کمبود تجهیزات پزشکی در بسیاری از استان‌ها
کمبود تجهیزات پزشکی از دستگاه دیالیز گرفته تا دستگاه سی تی اسکن و کپسول‌های اکسیژن همواره در بیشتر شهرستان‌های کشور دیده میشود و بیماران عمدتا برای دریافت خدماتی از این دست مجبورند راهی شهر‌های اطراف شوند. برای مثال در برف سال گذشته‌ی رشت بیشتر راه‌های عبور و مرور بین شهری تا چندین روز بسته بود و خیلی از بیماران کلیوی که از شهر‌های اطراف جهت دیالیز به بیمارستان‌های رشت مراجعه میکردند از دستیابی به این خدمات باز ماندند و متاسفانه شاهد فوت چند تن از این عزیزان بودیم. مورد بعدی کمبود دستگاه‌های اکسیژن ساز است که در این دوره‌ی ده ماهه‌ی بیماری کووید در کشور، بیش از پیش نمایان شد. در روزهایی که پیک‌های پیاپی را پشت سر میگذاشتیم خیلی از استان‌ها با این مشکل مواجه بودهاند، یکی از این استان‌ها ایلام بود که در زمان اوج شیوع بیماری با این کمبود مواجه بوده است، اما خوشبختانه در حال حاضر این مورد تا حدودی برطرف شده است. مسائلی که عنوان شد صرفا مختص این دو استان نیست متاسفانه در شهرستان‌های بسیاری با این مشکلات روبهرو هستیم. مثلا مورد دیگری که میتوان به آن اشاره کرد ضرورت مراجعه به شهر‌های همجوار و گا‌ها دورتر برای انجام برخی از آزمایشات و غربالگری هاست.
کمبود تخت در بیمارستان ها
یکی دیگر از شاخصه‌های مهم، تعداد تخت‌های فعالی است که در هر شهر و استان برای ساکنین در نظر گرفته می شود و به طور ویژه‌تر در این ایام تخت‌های آی سیو، که به گفته‌ی برخی از پزشکان در این بخش با کمبودهایی مواجه بوده ایم. در واقع در روز‌های اوج این بیماری تخت‌های زیادی به بیماران کرونایی اختصاص داده شد و بسیاری از بیماران دیگر، در لیست انتظار قرار گرفتند. توزیع عادلانه‌ی تخت‌های بیمارستانی تاثیر به سزایی بر دسترسی به خدمات سلامت و سلامتی مردم جامعه دارد. بر اساس آمار‌های سال ۹۵ بیشترین آمار تخت‌های بیمارستانی به ازای هر هزار نفر جمعیت متعلق به استان‌های یزد، تهران و سمنان است و در مقابل در استان‌های خراسان شمالی، چهار محال و بختیاری و سیستان و بلوچستان به صورتی ناعادلانه توزیع شده است.
البته گفتنی است که بیشتر این تخت‌های بیمارستانی در مراکز استان‌ها متمرکز شده اند و در شهرستان‌ها عمدتا با کمبود تخت مواجه اند. سهم پایتخت از تخت‌های توزیع شده در سطح کشور ۲۲ درصد است که شاید با توجه به تعداد ساکنین بسیاری از استان‌ها این توزیع تخت عادلانه هم به نظر برسد، اما با نگاهی دقیق‌تر متوجه می‌شویم که مشکل اصلی علاوه بر کمبود تخت تمرکز بیشتر امکانات در چند استان به ویژه تهران است و همین عامل مهمی است که باعث میشود بسیاری از افراد به قصد مداوای بیمارانشان راهی تهران شوند.
مشکلات کمبود پرستاران در تمامی استان‌ها
در بخش سلامت هر اجتماعی، منابع انسانی تاثیر به سزایی در ارائهی خدمات به افراد متقاضی دارند. در نتیجه یکی از مهم‌ترین اصول و دغدغه‌های این بخش برای مسئولین باید توزیع متناسب این نیروها باشد. با توجه به اینکه پرستاران بیشترین ارتباط و خدماتدهی به بیماران را دارند، بزرگترین ارائهدهنده خدمات و مراقبت‌های بهداشتی_درمانی محسوب میشوند. اما متاسفانه در کشور ما تعداد پرستاران خیلی پایینتر از استاندارد جهانی است و این موضوع مشکلات زیادی را به ویژه در ماه‌های شیوع این بیماری پدید آورده است. در واقع هرچقدر که فشار‌ها بر روی این گروه افزایش یابد احتمال خطا بالا رفته و خدماترسانی نیز دشوارتر میشود.
البته براساس برخی از آمار ها، بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت در کشور نشاندهندهی افزایش اندک سرانهی این نیروی انسانی در کشور است. برای مثال در سالهای پس از اجرایی شدن این طرح میانگین تعداد پرستار به ۱۰۰ هزار نفر جمعیت به ۱۲۶ و میانگین نسبت به هر تخت به ۱.۶۵ رسیده است که البته این تعدا خیلی پایینتر از حد مطلوب است و براساس گفتهها تا سال ۱۴۰۴ باید به ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت برسد. براساس آمارها، استان سیستان و بلوچستان در توزیع پرستار در پایین‌ترین رده‌های کشور قرار گرفته است که امید میرود با بهکارگیری طرحهای کاربردی این مشکلدر تمامی استان‌های کشور برطرف شود.
اقدامات مقابله با نابرابری در حوزه بهداشت و درمان
یکی از مهم‌ترین راه‌های برقراری عدالت اجتماعی و برابری در نظام سلامت کشور، دسترسی آحاد جامعه به خدمات بهداشتی درمانی مورد نیاز است. در این راستا اولین گام آگاهی از امکانات موردنیاز مردم هر منطقه و دسترسی آن‌ها به خدمات این حوزه است. برای برقراری عدالت اجتماعی در کشور ما به ویژه در مناطق محروم باید اقداماتی همچون تاسیس بیمارستانها، استخدام نیروی متخصص و فراهم کردن انواع تجهیزات پزشکی و دارویی صورت گیرد. در این چند دههی اخیر تلاشهای زیادی در غالب طرحهای گوناگون صورت گرفته است که توانسته تا حدی موجب کاهش این نابرابریها شود، اما متاسفانه علی رغم این تلاشها در این حوزه با نابرابریهای بسیاری روبرو هستیم. اما از اقدامات مهمی که صورت گرفته است میتوانیم به افزایش مراکز درمانی در سطح کشور اشاره کنیم. به گزارش ایرنا زهرا گوزلیان کارشناس مسئول برنامههای شهری، روستایی و ساختار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان در این مورد میگوید: شبکهی بهداشتی درمانی در سطح کشور، با توجه به ضوابط و استانداردهای ارائه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت با هدف تضمین جهانی عادلانه و دسترسی همهی آحاد جامعه به مراقبت‌های بهداشتی در کشور، در سطح روستایی با نام خانه های بهداشت و مرکز خدمات جامعه سلامت روستایی و در سطح شهری با نام مراکز جامع خدمات شهری مستقر شدهاند تا با سهولت دسترسی افراد به خدمات بهداشتی درمانی موجب افزایش کیفیت زندگی و در سطح کلان موجب رشد اقتصادی کشور شود.
افزایش خانه های بهداشت یکی از اقداماتی بود که تا حدودی موجب سهولت دسترسی افراد مختلف به ویژه روستاییان به خدمات بهداشتی درمانی بوده است. البته که این مراکز به هیچ وجه نمیتوانند جایگزینی برای بیمارستانها و مراکز تخصصی باشند، اما باز هم با این وجود به دلیل نقش موثری که در ارائهی خدمات پیشگیرانه و بهبود کیفیت زندگی دارند میتونند یکی از گامهای موثر در این حوزه باشند.
اقدام دیگری که در طرح توسعهی سلامت عملی شده در نظر گرفتن بیمه سلامت برای گروههای مختلفی است که تحت پوشش هیچ نوع بیمهای قرار ندارند از جمله روستاییان و عشایر کشور. این مجموعه اقدامات تا حدودی توانستهاند جامعهی ما را به عدالت بهداشتی درمانی نزدیک کنند، اما باز هم با اینحال در این حوزه با کمبودهایی جدی روبرو هستیم که امیدار میرود با استفاده از ظرفیتهای موجود در این بخش به ویژه نیروی انسانی این کمبود‌ها جبران شوند.
ارسال نظرات