طبق آخرین آمارها در بین سالهای ۹۶ تا ۹۸ تعداد دوشغلهها از ۷۲۶ هزار نفر به ۸۳۴ هزار نفر رسیده است که ۷۰ درصد این افراد برای شغل دوم به فعالیت کشاورزی روی آوردهاند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مشکلات اقتصادی و تلاش برای تامین هزینههای زندگی، مهمترین دلیل است که افراد به شغل دوم روی بیاورند. همچنین دستمزد پایین در شغل اصلی و یا نگرانی نسبت به از دست دادن شغل، افراد را به کسب درآمد بیشتر یا انجام شغل دوم ترغیب میکند.
دوشغله یا چند شغله بودن افراد هر چند ممکن است وضع معیشتی خانواده را بهبود بخشد، اما در میزان بهرهوری، سلامت جسمی و روحی و تعامل با اعضای خانواده موثر خواهد بود. از سوی دیگر انجام چند شغل توسط یک فرد، فرصتهای شغلی را از افراد بیکار سلب میکند و این امر در شرایطی که سالیانه یک میلیون نفر به جمعیت بیکار کشور افزوده میشود، باید مورد توجه قرار گیرد.
طبق آخرین آمار اعلام مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سهم شاغلان دو شغله و بیشتر بین سالهای ۹۶ تا ۹۸ از ۳.۱ درصد به ۳.۴ درصد افزایش یافته است. هر چند سهم این شاغلان هنوز به پنج درصد نرسیده است اما روندی افزایشی با شیب ملایم دارد.
در دو سال گذشته شاغلان «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگری» بیشترین سهم را در بین دو شغلهها داشتند یعنی حدود ۴۹.۴ درصد تا ۵۴.۴ درصد جمعیت دو و چند شغلهها را به خود اختصاص دادند. همچنین طبق آمار سال گذشته ۷۰.۶ درصد شاغلان دو شغله به فعالیت اقتصادی کشاورزی پرداختهاند و این موضوع در سالهای ۹۶ و ۹۷ به ترتیب ۶۶.۸ درصد و ۶۶ درصد بوده است.
معمولا تصور میشود که شاغلان بخشهای مختلف اقتصادی برای تامین کسری درآمد خود به مسافرکشی روی میآورند این در حالی است که براساس آمار سال گذشته تنها ۳.۲ درصد دو شغلهها به حمل و نقل زمینی پرداختند و این سهم در سالهای ۹۶ و ۹۷ نیز به ترتیب ۳.۷ درصد و ۴ درصد بوده است. از سوی دیگر ۶۷.۹ درصد شاغلان مسافرکش، بخش کشاورزی را به عنوان شغل دوم برگزیدهاند.
نتایج یافتهها نشان میدهد که شاغلانی که در زمینه آموزش فعالیت دارند ترجیح میدهند در شغل دوم هم در این بخش فعالیت کنند یا اینکه به فعالیت «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» و «عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر وسایل موتوری و موتورسیکلت» بپردازند.
در دوره زمانی سال های ۹۶ تا ۹۸ افرادی که دو شغل و بیشتر داشتند در طول هفته یک تا ۳۲ ساعت فعالیت می کردند و در مقابل افرادی که یک شغل دارند در هفته ۵۰ ساعت در محل کار خود حاضر هستند. طبق این آمار به احتمال زیاد علت دو شغله و بیشتر شدن شاغلان، کم بودن ساعت کار هفتگی است و برای جبران درآمد پایین افراد به شغل دوم میپردازند.
در دوره مذکور، متوسط ساعت کاری شاغلان یک شغل از ۴۶ ساعت و ۵۰ دقیقه به ۴۶ ساعت و ۲۷ دقیقه کاهش یافته است. این در حالی است که ساعت کاری دو شغلهها در شغل اصلی در مدت مشابه، از ۳۹ ساعت و ۲۶ دقیقه به ۳۹ ساعت و ۱۷ دقیقه رسیده است.
سهم مردان و زنان دارای دو شغل و بیشتر در طی سه سال گذشته روند افزایشی داشته است. به طوری که سهم مردان از ۳.۵ درصد به ۳.۸ درصد و برای زنان از ۱.۶ درصد به ۲ درصد رسید.
بیشترین سهم شاغلان تک شغله در سال گذشته مربوط به گروه سنی ۳۵ تا ۳۹ ساله است و بیشتر دو شغلهها در گروه سنی ۴۰ تا ۴۴ سال بودند. نکته قابل توجه در این آمار این است که در سه سال گذشته بیشترین سهم دو شغلهها از گروه سنی ۳۵ تا ۳۹ سال به ۴۰ تا ۴۴ سال منتقل شده است.
براساس این گزارش طی سالهای ۹۶ تا ۹۸، شاغلان بی سواد تمایل بیشتری به داشتن چند شغل دارند به طوری که سال گذشته ۷.۶ درصد دو شغلهها بیسواد و ۳.۱ درصد با سواد بود.
در بین دوشغلههای باسواد نیز بیشترین سهم به فارغالتحصیلان یا افراد در حال تحصیل مقطع دکترای تخصصی یا فوق تخصصی اختصاص دارد. در رتبه دوم نیز افراد با سوادی که در دورههای سوادآموزی آموزش دیدهاند یا در مقطع ابتدایی ترک تحصیل کردهاند، سهم بیشتری دارند.
در سالهای ۹۶ تا ۹۸، کارکنان مستقل و کارفرمایان به ترتیب بیشترین سهم شاغلان دارای دو شغل را دارند.