گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با وجود اینکه بسیاری از کارشناسان معتقدند که مناطق آزاد و ویژه اقتصادی عملکرد مناسبی نداشته و گسترش کمی آنها به بر خلاف منافع ملی و اقتصادی کشور است. لایحه ایجاد 8 منطقه آزاد تجاری و 13 منطقه ویژه اقتصادی در مجمع تشخصی مصلحت نظام بررسی شده و با برخی اصلاحات به تصویب رسیده است.
این در حالی است که قانون چگونگی اداره مناطق آزاد در حال بازنگری توسط کمیسیون اقتصادی مجلس است و به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی، تا زمانی که آسیبشناسی مشکلات و کاستیهای مناطق فعلی بررسی و منجر به بهبود عملکردشان نشود، افزایش مناطق آزاد منطقی نبوده و افزایش مناطق آزاد، تنها منافع جناحی و محلی را تأمین خواهد کرد.
مناطق آزاد به محلی برای انجام تخلفات مالیاتی و قاچاق کالا تبدیل شده
محمدهادی سبحانیان؛ معاون مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در همین رابطه گفت: با توجه به عملکرد مناطق آزاد و همچنین به گواه گزارش نهادهای نظارتی در مورد چگونگی فعالیت این مناطق میتوان گفت که مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ایران نتوانستهاند در گسترش صادرات و افزایش تولید در کشور نقش مهمی ایفا کنند و متأسفانه به محلی برای انجام تخلفات مالیاتی و قاچاق کالا تبدیل شدهاند.
سبحانیان افزود: اهداف برخی از مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس برای افزایش تعداد مناطق آزاد روشن است، چرا که با ایجاد یک منطقه آزاد و ویژه اقتصادی فرآیند واردات کالا بسیار تسهیل شده و اقلام مصرفی بدون پرداخت مالیات به راحتی وارد یک منطقه میشود؛ در نتیجه این رونق واردات کالاهای مصرفی و لوکس، مسافران زیادی برای خرید کالاهای خارجی و ارزان به این ناحیه سرازیر میشوند.
به گزارش دانشجو، بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، میتوان گفت که در کنار وجود ضعفها و چالشها در نحوه سیاستگذاری و اداره مناطق آزاد در کشور، سیاستها و روندهایی که در عرصه کلان سیاستگذاری در کشور وجود دارد نیز بر عملکرد مناطق آزاد تأثیرگذار بوده است. اما نکته مهم این هدف این بوده است که با اعطای مشوق ها، معافیتها و ایجاد زیرساختهای لازم، این مناطق بتوانند به عنوان الگوهای موفق صادرات و تولید در بستر جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال فناوریهای پیشرفته مطرح و آثار مثبت آن بر سرزمین اصلی نیز منتقل شود، که متأسفانه این گونه نبوده است.
به عبارت دیگر ایجاد مناطق آزاد در محدودههایی وسیع و دارای نقاط جمعیتی، بدون زیرساخت و جانمایی مناسب و همچنین فقدان پیش شرطهای لازم برای رشد تولید و صادرات از ابتدای تأسیس، این مناطق را به سمت عدم تمرکز بر وظایف اصلی و درآمدزایی از محل واردات، فروش زمین و اخذ عوارض سوق داده است.