گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * مشهد اگرچه در غرب و جنوب غربش کوه و تپههای خاکی و خشک وجود دارد، اما در شمال و شرق دشت میشود. آب و هوا در شرق و شمال خشکتر است و بافت مسکونی آن منطقه هم از روستاهایی به نسبت فقیرتر از روستاهای منطقه غربی مشهد است.
در شرق مشهد، وقتی از بلوار رسالت وارد جاده سیمان شوید، مناطق مسکونی میبینید که قبلا روستا بوده اند و حالا جزئی از منطقه شهری محسوب میشوند. هرچند شهرداری در این مناطق خیابان اصلی را احداث کرده، خطوط اتوبوسرانی قرار داده یا آتش نشانی راه اندازی کرده است، مدارس در آن فعال هستند و مساجدی برای فعالیتهای فرهنگی مردم وجود دارد، باز هم وقتی وارد بافت این مناطق میشوید، هنوز خانههای قدیمی، کوچههایی نامنظم که پساب مصرفی خانهها از جویهای نیمه خراب وسط خیابان بیرون ریخته و کف آسفالت درب و داغان خیابان پر شده است. در شمال مشهد، کمی مانده که به منطقه روستایی و جاده کلات برسید، مردم در مناطق و محلات قرقی کشمیری و مهرگان در وضعیت نامناسبی زندگی میکنند.
زمینهای ارزان قیمت این منطقه، جای خوبی برای ساخت مسکن مهر بود. این پروژه در گلبهار و بینالود هم راه اندازی شد، اما فاصله مهرگان به راه دسترسی به مرکز مشهد کمتر بود و به همین دلیل اقبال مردم به این منطقه بیشتر شد. مسکن مهر در مهرگان اکنون بیشتر از ۱۰ سال عمر دارد، محلهها در فاز یک آن شکل گرفته، اما در فاز ۲ وضعیت زندگی مردم، مناسب نیست.
خانههای مسکن مهر در مهرگان ویلایی و دو طبقه است. وقتی وارد محلهها و کوچه و پس کوچههای این منطقه میشوید، تصور میکنید این خانهها را از جای دیگری از شهر جدا کرده اند و اینجا چسبانده اند؛ خانههایی نوساز که با مصالح ارزان قیمت، خیلی هم شیک ساخته شده اند، اما خیابانهایی که آسفالت ندارد، درختهای بسیار کم که آنها را هم اغلب خود ساکنان کاشته اند و نه مدرسه و مسجدی میبینید نه فروشگاه بزرگ یا بازار. میتوان به جرات گفت که در مهرگان، زندگی دوگانه است. حالا ساکنان شهرک مهرگان مشهد که وعده آبادانی محل زندگی شان را بارها شنیده اند، از مسئولان گلایه دارند.
اما مساله فراتر از اجرا نشدن پروژههای زیرساختی در این منطقه است. با اینکه ۱۰ سالی میشود که شهرک مهرگان به عنوان منطقه مورد اجرای مسکن مهر در مشهد احداث شده، اما شهرداری و سازمان مسکن و شهرسازی هنوز بر سر اینکه این اراضی متعلق به مشهد است یا نه، به توافق نرسیده اند.
اواخر خرداد امسال بود که محمدرضا کلایی، شهردار مشهد، از شهرک مهرگان بازدید و با مردم این منطقه گفتگو کرد. او در این دیدار به مساله سرانه فضای سبز در مهرگان که یکی از مطالبات اصلی مردم است اشاره کرده و گفته است که هنوز برخی از اراضی که باید به فضای سبز اختصاص یابد، از سوی مسکن و شهرسازی تحویل شهرداری نشده است. هرچند کلایی معتقد است که این مشکل با همکاری بین بخشی رفع میشود، اما به نظر میرسد او یا شهردار بعدی، باید بیشتر از گذشته برای رفع مشکل مردم در این منطقه تلاش کنند.
یکی از مسائل مهمی که مردم مهرگان با آن درگیر هستند، بوی بد و آلودگی هواست که از کارخانههای ایزوگام در ان حوالی، آسمان و هوای منطقه را آلوده میکند. کارخانههای ایزوگام قرار بود یا از این منطقه کوچ کنند یا حداقل دستورالعملهای میحط زیستی را بیشتر از گذشته رعایت کنند. البته مساله مهمتر این است که چرا مسکن مهر نزدیک این کارخانهها ساخته شد؟ اما اکنون که چندصد خانواده در این مهرگان زندگی میکنند، بهتر است فکری به حال این کارخانههای ایزوگام سازی شود. بوی بد آسفالت همراه با آلودگیهای ناشی از ساخت ایزوگام در فاز ۲ مهرگان بیشتر به مشام میرسد. شاید اگر مهرگان در همان فاز یک باقی میماند، صاحبان این کارخانهها هم نیازی به کوچ نداشتند.
از دیگر مسائلی که مردم مهرگان با آن دست و پنجه نرم میکنند، جولان سگهای ولگرد در کوچه و خیابانهای آن، به ویژه در فاز ۲ این شهرک است. با توجه به اینکه هنوز برخی خانههای مسکن در این مناطق مسکونی نشده، خلوت بودن خیابانها فرصت خوبی برای سگهای ولگرد است که پیاده روی بعدظهر یا صبحگاه تابستانی را روی آسفالتهای گرم و در سایه دیوار خانههای مردم، سپری کنند.
یکی از ساکنان شهرک مهرگان که خانه اش در فاز ۲ این شهرک است به خبرنگار ما میگوید: معابر تابلوهای مناسب ندارد. نام کوچهها مشخص نیست. از شهرداری منطقه ۳ به ما گفتند که در خرداد یا تیرماه نصب میشود، اما هنوز خبری نیست و خدا میداند کی این کارها انجام میشود.
او میگوید: مهرگان جزئی از مشهد است و ما انتظار کارهای بزرگ نداریم، نمیخواهیم پاساژ یا فروشگاه زنجیرهای در این منطقه احداث کنند، مسئولان حتی از اینکه تابلوی نام کوچه را نصب کنند، ابا دارند. در این شرایط چطور از آنان مطالبههای دیگری مانند درختکاری در معابر داشته باشیم.
یکی دیگر از اهالی این منطقه به خبرنگار ما میگوید: دخترم در مقطع متوسطه اول تحصیل میکند و مدرسه در فاز یک است. قبل از شیوع کرونا که بچهها مدرسه میرفتند، همیشه امکان آن را نداشتیم که دنبال دخترمان برویم و بنابراین او با هم مدرسهای هایش گروهی به شهرک بازمی گشتند که مبادا در مسیر گرفتار حمله سگهای ولگرد شوند. علاوه بر آن جوانان بیکاری در شهرک همیشه در کوچهها پرسه میزنند که ممکن است برای دختران ما مزاحمت ایجاد کنند یا آنان را مورد آذیت قرار دهند.
او توضیح میدهد: اگر بخواهیم مشکلات شهرک مهرگان را فهرست کنیم، میتوان به مسائلی مانند نبود فضای سبز، محل بازی برای کودکان، نبود مدرسه و مکان آموزشی، نبود نانوایی در فاز ۲، سگهای ولگرد زیاد، نبود سرعت گیر برای جلوگیریاز سرعت زیاد موتورسوارها، بودی بد کارخانه آسفالت و ایزوگام، نداشتن تابلو معابر، ناتمام ماندن طرح جمع آوری فاضلاب، عدم همکاری مخابرات برای سیم کشی تلفن ثابت در خیابانهای الغدیر ۹ و ۱۱ و ۱۳ اشاره کنیم.
مهرگان را شاید بتوان حاشیهای در حاشیه مشهد دانست. اهالی این منطقه مدت هاست درد خود را به مسئولان گفته اند. رسانههای محلی را که بگردید یک نوع مشکلات را از سال ۹۳ بازگو میکنند و به نظر میرسد هفت سال زمان زیادی برای آزمون وخطای مسئولان باشد. بهتر است اقدامی واقعی و عملی برای حل بحران زندگی در مهرگان مشهد برداشته شود.