نبود زیرساخت‌های توسعه در استان گلستان / راه‌ها در برنامه‌ریزی‌های دولتی برای گلستان جایی ندارند!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * راه ها، مسیر توسعه را ایجاد می‌کنند. یکی از مولفه‌هایی که توسعه یافتگی یک منطقه را نشان می‌دهد، وجود راه‌های مواصلاتی به شهر‌های همسایه و دیگر نقاط کشور است. اگر این منطقه شهری در همسایگی مرز هم باشد، وجود راه‌های مناسب اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

گلستان هم مرز با ترکمنستان است و منطقه آزاد اینچه برون، یکی از بازار‌های مرزی این استان به شمار می‌رود. اینچه برون در نقطه شمالی گلستان قرار گرفته و می‌تواند رد هموار شدن تجارت کشور با همسایگان شمالی، آسیای میانه و چین نقش مهمی داشته باشد. در واقع برنامه ریزی دولتی برای منطقه آزاد اینچه برون این است که یک مسیر چندشاخه برای ارتباط صنعتی و تجاری ایران با کشور‌های آسیای میانه باشد. هرچند به نظر می‌رسد در برنامه ریزی‌های دولتی زیرساخت‌های لازم برای دستیابی به این هدف مهم اقتصادی در اینچه برون و به طور کلی در استان گلستان درنظر گرفته نشده است. زیرساخت‌هایی مانند راه‌های مواصلاتی.

ایفای نقش گلستان در توسعه تجاری ایران

گلستان یکی از استان‌های شمالی کشور است که حدود ۲۰ هزار مترمربع مساحت دارد. این استان با اینکه یکی از استان‌های کوچک کششورمان است، اما به دلیل همجواری با دریای خزر، کشور ترکمنستان و استان‌های خراسان شمالی، مازندران و سمنان، جایگاه مهمی در مسیر صنعت و تجارت دارد. اما راه‌های مواصلاتی اصلی این استان مسیر‌های دسترسی از بجنورد در خراسان شمالی به گنبدکاووس، اینچه برون و گرگان و سپس به ساری در مازندران است. در واقع این اصلی‌ترین جاده‌ای است که در گلستان کشیده شده که بخشی از آن در میانه جنگل‌های گلستان عبور می‌کند. جاده‌های دیگری هم برای رسیدن به شهر‌های آق قلا، بندرترکمن در غرب گلستان، مینودشت، رامیان و علی آباد کتول در شرق و جنوب این استان وجود دارد. مسیر هوایی در گلستان به گرگان ختم می‌شود و مسیر ریلی هم فقط به گرگان و بندرترکمن می‌رسد.

با یک حساب و کتاب ساده می‌توان متوجه شد که گلستان اگر قرار است در مسیر توسعه تجاری ایران نقش ایفا کند، قبل از هر برنامه ریزی، نیاز به توسعه راه‌های مواصلاتی دارد؛ جاده ای، ریلی و هوایی.

دولت در دوره‌های مختلف برای این منظور برنامه ریزی‌هایی کرده است، اما آنچه اکنون در پروژه‌های راهسازی این استان مشاهده می‌شود، نبود اعتبار برای تکمیل این پروژه‌ها است.

راه‌آهن اینچه برون- شاهرود در انتظار بودجه

از پروژه‌های مواصلاتی در دست احداث در گلستان می‌توان به پروژه راه آهن اینچه برون-گنبدکاووس-آزادشهر- شاهرود اشاره کرد. این پروژه اینچه برون را از طریق خطوط ریلی به کریدور ریلی شمال به جنوب کشور متصل می‌کند. قبلا یک مسیر ریلی از اینچه برون به گرگان احداث شده، اما مسیر نامناسبی برای این بندر تجاری خشک محسوب می‌شود و مورد استقبال تاجران و فعالان اقتصادی قرار نگرفته است. اما کارشناسان معتقدند که خط ریلی از اینچه برون به شاهرود می‌تواند نقش موثری در توسعه استان گلستان ایفا کند.

مطالعات احداث این خط ریلی تقریبا حدود ۲۰ سال قبل انجام شده و استاندار گلستان ۲ سال قبل بود که اعلام کرد بخشی از اعتبار موردنیاز برای این خط ریلی در بودجه سال ۹۹ پیش بینی شده است، اما به نظر می‌رسد هنوز این بودجه به گلستان نرسیده یا برای امور دیگری هزینه شده است. همچنین فرمانده سپاه نینوا در استان گلستان در ۹۸ اعلام کرده بود که این پروژه را قرارگاه خاتم الانبیا (ص) اجرا خواهد کرد.

مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ ردیف بودجه‌ای برای احداث این پروژه درنظر گرفته است. این خبر را کوهساری، نماینده مردم رامیان و آزادشهر در مجلس شورای اسلامی در اسفند سال گذشته اعلام کرد، اما او از مبلغ دقیق این بودجه سخنی نگفته است.

جاده‌های ناتمام در گلستان

یکی دیگر از پروژه‌های مواصلاتی استان گلستان که چندسالی است خاک می‌خورد، محور رامیان به سه راهی شاهرود است. این جاده ۵۲ کیلومتری بخشی از شبکه راه‌های ملی را تأمین و ارتباط بین دو استان گلستان و سمنان را فراهم می‌کند. ۴۷ کیلومتر از این جاده در گلستان قرار دارد. هرچند گزارش‌های اداره کل راه و شهرسازی گلستان حکایت از تسریع در اجرای این پروژه را دارد، اما از آغاز این پروژه ناتمام حدود ۱۰ سال می‌گذرد. مهم‌ترین مشکل آن کمبود اعتبار برای تکمیل آن است.

علاوه براین پروژه‌ها می‌توان به راه مواصلاتی داشلی برون به کرند در گنبدکاووس، توسعه خطوط هوایی در گلستان، بهبود عملکرد راه آهن گرگان به اینچه برون اشاره کرد. نکته مهم آنکه گلستان با کمک بندرخشک اینچه برون می‌تواند معبری برای تجارت غیرنفتی ایران باشد، البته اگر مسئولان دولتی برای این موضوع فکری کرده باشند.