گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو- فرانک آرامی؛ "تدریس قطعی و اجباری ورودیهای ۹۸ دانشگاه فرهنگیان از مهرماه سال ۱۴۰۱ با وجود تمام نشدن دوره آموزشی ۴ساله آنان"، "استخدام بیش از ۳۸ هزار نفر در آزمون استخدامی آموزش و پرورش در سال جاری" و "جذب ۵۰ هزار دانشجو به دانشگاه فرهنگیان در سال جدید"، خبرهایی است که این روزها از وزارت آموزش و پرورش به گوش میرسد. تصمیماتی که همگی بهگفته مسئولین این نهاد در جهت جبران کمبود شدید نیروی انسانی و در راس آن معلمان اتخاذ میشود.
زنگ خطر این مسئله در واقع از سال ۹۷ به صدا درآمد. در سال ۹۷ با گزارش معاونت امور علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه پیشبینی میشود که جمعیت بازنشستگان آموزش و پرورش تا سال ۱۴۰۶، ۴۶۳ هزار و ۲۷۲ نفر خواهد بود؛ یعنی بیشترین میزان بازنشستگی معلمان در سالهای ۱۴۰۰ و۱۴۰۱ صورت میپذیرد.
پس از انتشار این گزارش راهکارهایی مانند افزایش پذیرش دانشگاههای فرهنگیان، نیروهای خرید خدمات، جذب افراد از طریق دوره مهارت آموزشی یکساله به سیستم آموزش و پرورش و تعیین تکلیف استخدامی معلمان حق التدریس از سوی افراد، برای جبران کمبود معلم مطرح میشود.
این راهکارها از سال ۱۳۹۷ به اجرا در میآیند؛ به طوری که در مورد دانشگاه فرهنگیان شاهد آن هستیم که پذیرش این دانشگاه از ۹ هزار نفر در سال تحصیلی ۹۶ _۹۷ به ۲۴ هزار نفر در سال تحصیلی ۹۷_ ۹۸ میرسد و اکنون این رقم در سال تحصیلی ۹۹ _۱۴۰۰ به ۲۵ هزار نفر رسیده است.
در زمینه جذب افراد از طریق دوره یکساله مهارت آموزی از طریق آزمونهای استخدامی از رقم جذب ۵ هزار نفر در سال ۹۶_ ۹۷ به ۱۲ هزار نفر در سال ۹۷ _۹۸ میرسیم و این رقم در سال ۹۹_ ۱۴۰۰ به ۲۷ هزار نفر رسیده است.
همچنین در سال ۹۷_ ۹۸ آموزش و پرورش ۲۴ هزار نفر را از طریق نیروی خرید خدمات در آموزش و پرورش جذب کرده است که در سال ۹۹_ ۱۴۰۰ این رقم به ۲۷ هزار نفر رسید.
در پی تزریق مُسَکّن نه علاج درد!
تامین منابع انسانی آموزش و پرورش از دهههای گذشته مورد توجه مسئولین و نهادهای مختلف بوده است؛ اما بحث اصلی درباره میزان کارایی و کیفیت اقدامات صورت گرفته در این خصوص است. طبق برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصوب سال ۸۹ شیوهها و راهکارهایی برای تامین نیروی انسانی آموزش و پرورش صورت میگیرد؛ به طوری که در سال ۹۰ رتبه بندی حرفهای معلمان و ساماندهی جذب و تامین نیروی انسانی در هیئت وزیران تصویب میشود؛ ولی به دلیل قرار داشتن در ماههای پایانی دولت فرصتی برای اجرای آنها توسط دولت وقت فراهم نمیشود. همچنین پذیرش مهارت آموز از میان فارغ التحصیلان سایر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور به استناد ماده ۲۸ در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان در قانون مدیریت خدمات کشوری از سال ۹۴ اجرایی میشود.
در برنامه پنج ساله ششم توسعه مصوب سال ۹۵ مهندسی نیروی انسانی و جذب معلم از طریق دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی لحاظ میشود؛ ولی اقدامی در خصوص مهندسی نیروی انسانی صورت نمیپذیرد. ظرفیت دانشگاه فرهنگیان بسیار کمتر از نیاز آموزش و پرورش بوده و اقدام موثری برای توسعه این ظرفیت صورت نمیگیرد؛ دولت نیز بدون توجه به ظرفیت دانشگاه فرهنگیان به استفاده از راهکار خرید خدمات آموزشی و ارائه پیشنهاد برای گسترش آن به صورت سالانه اقدام میکند.
تمامی این راهکارها و اقدامات صورت گرفته نشان میدهد که نهاد آموزش و پرورش برای تامین و تربیت نیروی انسانی خود نگاه بلند مدت و کیفیتمدارانهای نداشته است و صرفا از طریق جذب افراد از شیوههای مختلف در صدد نگهداشت نیروهای خود در کوتاه مدت بوده است. اقداماتی که اکنون نتیجه آن با کمبود شدید معلم، خود را نشان داده است و وزارت آموزش و پرورش دولت فعلی نیز چارهای جز جبران آن با همان رویکرد کمیت گرایانه ندارد.
رویکردی که اکنون با افزایش ورودی و خروجی دانشگاه فرهنگیان و افزایش جذب نیرو از شیوههای گوناگون بدون درنظر گرفتن کیفیت صورت میگیرد.