تغییر آزمایشی محتوای درسی «کلاس اولی‌ها» از مهر ۱۴۰۳

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، علی لطیفی با حضور در شبکه آموزش سیما، با اشاره به احصای چارچوب شایستگی های پایه توسط سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و لزوم تنظیم برنامه درسی بر اساس این شایستگی ها، اظهار کرد: از مهر ۱۴۰۳ به صورت اجرای آزمایشی و برای تعداد محدودی از کلاس اولی ها محتوای آموزشی جدید و بسته های تربیتی و یادگیری متناسب با شایستگی های محوری و پایه ارائه می شود.

وی با بیان اینکه این سازمان چارچوب شایستگی های پایه دانش آموزان را احصا کرده است، توضیح داد: آماده کردن دانش آموز برای زندگی باید بر اساس این شایستگی های پایه باشد و برنامه درسی نیز باید بر اساس این شایستگی ها تنظیم شود. همچنین در این راستا بازطراحی جدول عناوین دروس و توزیع زمان را در دستور کار داریم. نمی‌خواهیم دیگر به صورت موضوع محور به محتوای درسی نگاه کنیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در پاسخ به اینکه به نظر شما با توجه به اهمیت پایه اول ابتدایی و یادگیری الفبا در این پایه، اول ابتدایی برای ایجاد این تغییرات گسترده مناسب است؟ توضیح داد: تغییر برنامه درسی باید از ابتدای یک مقطع شروع شود و مهم تر اینکه قبل از اینکه کتاب تغییر کند شما باید برنامه درسی را متناسب با آن شایستگی های پایه تغییر داده باشید تا نهایتا تغییر در کتاب ها شروع شود.

لطیفی ادامه داد: ما یک نقطه آغاز برای پایه اول ابتدایی داریم. در خصوص متوسطه دوم بستگی به این دارد که طراحی که انجام می‌شود به چه نحوی خواهد بود. اگر این چارچوب برنامه ها به صورت کامل درآیند؛ امکان شروع این تغییرات از آغاز مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم خواهد بود. تا زمانی که نقشه پشت کتاب درسی را اصلاح نکنیم نمی‌توانیم دست در کتاب درسی ببریم.۱۲ سال است که با یک همپیوستگی زیادی عناوین دروس به هم وصل بوده اند. اکنون تدوین چارچوب شایستگی های پایه شکل گرفته است و برنامه های درسی به میزان قابل توجهی بر اساسا این شایستگی های پایه، محتوا را طراحی می‌کنند.

بازطراحی متوسطه دوم به منظور افزایش اختیار دانش آموزان در انتخاب دروس

وی ادامه داد: در حال طراحی جدید برای دوره متوسطه دوم هستیم تا متوسطه دوم را طوری کنیم که بچه ها حق انتخاب بیشتری برای دروس داشته باشند و بخشی از  فشارهایی که روی درس‌ها در این دوره است تعدیل شود. بازآرایی شاخه ها و رشته ها را در متوسطه دوم انجام دادیم و الان در حال تدوین استانداردهایی هستیم که بخشی از محتوای  آموزشی را دیگرانی که می‌توانند تولیدی داشته باشند برایمان انجام دهند و در این راستا استانداردها و راهنمای تولید را فراهم می کنیم. برخی از این اقدامات مثل تدوین چارچوب یا نظام واره شایستگی های پایه و عمومی پایان یافته است که قرار است متناسب با این شایستگی ها برنامه درسی آماده شود.

مناقشات بر سر افزایش یا کاهش حجم کتب درس

لطیفی با بیان اینکه ما در سازمان پژ<هش و برنامه ریزی آموزشی مبتنی بر تجارب دو دهه سازمان و سال‌های قبل، سعی کردیم به برنامه درسی را از منظر مدرسه طراحی کنیم، اظهار کرد: برخی می گویند حجم محتواهای کتب درسی زیاد و بهتر است کاسته شود. این در حالی است که انبوهی از مراجعات و الزامات اسناد بالادستی داریم که چه محتواهایی باید در کتاب درسی بیایند. از سوی دیگر بخش قابل توجهی از مطالبات کارشناسی که از سازمان می شود، از جانب انجمن های علمی یا مجموعه های دانشگاهی است که می‌گویند وقتی شما محتواهای آموزشی را کاهش می‌دهید؛ ورودی ما به مجموعه های علمی با ضعف جدی مواجه می شود. ما در اصلاحات دهه ۹۰ حجم خیلی از کتب درسی فعلی را کاهش دادیم، بنابراین از جهت حجم یک بار این کاهش را انجام دادیم اما مناقشات تخصصی جدی بر سر این امر داریم و باید گفت کاهش یا افزایش حجم کتب درسی دو طرف دارد و قضیه یک طرفه نیست.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در پاسخ به سوالی درباره در دسترس نبودن برخی از رمزینه های کتب درسی، با بیان اینکه  نزدیک ۹۰۸۵ محتوای کتب درسی متصل به رمزینهیا کیو آر کد هستند، گفت: برخی از این محتواها شامل فایل صوتی و برخی شامل فایل تصویری میَ وند و بسیاری از این محتواها تولید سازمان ما نیستند. عذرخواهی می کنم که برخی از رمزینه ها در دسترس نیست، واقعیت این است که بخشی از این مشکل به زیر ساخت باز می‌گردد که نیازمند رشد و تقویت زیرساخت شبکه هستیم. بخش دیگر مشکلات نیز به این باز میگردد که پیش بینی هایی برای تولید محتوا داشتیم اما بخشی از این پیش بینی ما محقق نشد. کار جدیدی بود که شروع شد.

لطیفی تاکید کرد: عذرخواهی می کنم از این جهت که برخی رمزینه ها در دسترس نیست، امیدواریم در اولین فرصت از جهت زیر ساخت وضعیت را بهتر کنیم تا امکان استفاده از رمزینه ها فاهم شود و یا اینکه اگر رمزینه ای هست که قابل تعمیم نیست، این رمزینه ها را از روی کتب درسی برداریم که شرمنده دانش آموزان نشویم.

وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به سامانه "نظر" برای دریافت نظرات معلمان، والدین و دانش آموزان درباره محتواهای کتب درسی، توضیح داد: علاوه بر اینکه این نظرات به گروه‌ها داده می شود، خیلی اوقات من شخصا این نظرات را خودم می بینم. حجم نظرات به میزانی است که نمی توان دانه به دانه پاسخ داد اما به صورت موردی با آنها تماس گرفته می شود تا ابهامات نظرات رفع شود. بعضا اگر نظرات داده شده در فضای فعلی قابل اعمال باشد، به صورت موردی در کتب درسی اعمال می شود. به طوری که بعضا به دلیل نظر دانش آموزان کتابی را از چاپ سپاری باز می گردانیم تا اصلاح شود.
 
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه فرهنگ حفظ کردن در آموزش و پرورش ما جاری است، گفت: آموزش ما به غلط کتاب محور و آن هم فهم غلط از کتاب شده است. معلمی که نقشه پشت کتاب را نداند قطعا نمی‌توانند کتاب را به خوبی درس دهد. از دهه ۹۰ به بعد یک سری کتب درسی تحولی را وارد آموزش و پرورش کردیم اما چالش اصلی این بود که ذهنیت اجرا و تدریس با ذهنیت طراحی کتب هماهنگ نشد.

نهایی شدن الگو مدرسه در تراز سند تحول بنیادین و پیش نویس نقشه راه سند تحول بنیادین

همچنین علی محبی، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با حضور در شبکه آموزش سیما، با بیان اینکه این پژوهشگاه ۱۰ مساله اساسی آموزش و پرورش را احصا و شروع به کار پژوهشی درباره این ۱۰ مساله اساسی کرده است، اظهار کرد: یکی از این مسائل باز طراحی ساختار آموزش و پرورش است که در برنامه هفتم نیز به آن تاکید و گفته شده است که در سال اول اجرای برنامه باید این امر انجام شود.

وی ادامه داد: دیگری تدوین مدرسه در تراز سند تحول بنیادین است. ما الگو ارزیابی مدارس بر اساس مدرسه در تراز سند تحول بنیادین را آماده کردیم. سومین مساله اساسی آموزش و پرورش تدوین نقشه راه اجرا سند تحول بنیادین بود. نقشه راه اواخر خرداد به ما ابلاغ شد و بلافاصله شروع به کار تدوین نقشه راه کردیم. پیش نویس نقشه راه سند تحول بنیادین را آماده و اعتبار بخشی کردیم. هم اکنون تحویل شورای عالی آموزش و پرورش شده است تا در فرآیند تصویب قرار گیرد.

پیش نویس آیین نامه و شیوه نامه جدید رتبه بندی را آماده و ارائه کردیم

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اینکه مرحله استقرار رتبه بندی معلمان انجام شد، افزود: بر اساس قانون باید بعد از دو سال از استقرار نظام رتبه بندی معلمان به مرحله ارتقا رتبه بندی وارد می شدیم تا رتبه بندی جدید بر اساس آن انجام گیرد. در زمینه آسیب شناسی رتبه بندی و بررسی تطبیقی آن، کار میدانی انجام و سه پژوهش تعریف شد. نهایتا پیش نویس آیین نامه و شیوه نامه جدید رتبه بندی را آماده و ارائه کردیم. همچنین برای سنجش ملی دوره های مختلف تحصیلی و شایستگی ها نیز برنامه داریم، کارهای آن انجام شده است.

ترسیم رسیدن به وضعیت مطلوب مدرسه در تراز سند تحول طی سه مرحله

محبی همچنین با بیان اینکه الگو مدرسه در تراز سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده است و بر این اساس سه مرحله برای رسیدن به وضعیت مطلوب ترسیم کردیم، تصریح کرد: ابتدا باید وضعیت موجود را احصا و راه رسیدن به وضعیت مطلوب با برنامه بنویسیم. این الگو پنج بعد و ۴۵ شاخص دارد. نتیجه و پیامد آن در سه مولفه دانش آموز، کارکنان مدرسه و خانواده خلاصه می شود. درواقع ویژگی های دانش آموز فارغ التحصیل از مدرسه، شاخص های کارکنان مدارس و شاخص های مربوط به خانواده و جامعه محلی برای رسیدن به مدرسه در تراز سند تحول از این سه مولفه استخراج می شود.