چرا کیفیت آب شهر بیرم در وضعیت بحرانی قرار دارد؟ / مسئولان گزارش نیتراته بودن آب را به مردم اعلام کنند + فیلم و عکس

به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، سید اسحاق موسوی؛ بخش بیرم، یکی از بخش‌های لارستان با فاصله ۱۳۵ کیلومتری از مرکز شهرستان و ۳۶۰ کیلومتری شهر شیراز که جنوب استان فارس قرارگرفته است.

بیرم با آب و هوای منطقه‌ای گرم و خشک در دشت وسیع قرار گرفته و از دو سمت با رشته كوه محصور شده و با وسعت ۲۷۵/۷ كیلومتر از بخش‌های پهناور لارستان است؛ این شهر بین شهرستان‌های لار و لامرد واقع شده و روزگاری با هزار اصله نخل مهمترین محصول منطقه به حساب می‌آمد، قسمت اعظم خرمای آن ازطریق مرکز استان به سراسر کشور حتی کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس صادرمی‌شد.

تاثیر کم‌آبی در توسعه کشاورزی بیرم

اما در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی‌های مکرر و استفاده ۱۲۰ حلقه چاه عمیق در دشت بیرم و توسعه کشاورزی و کشت محصولاتی همچون گندم جو ذرت یونجه و دانه‌های روغنی و به تبع آن افت شدید سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی باغ‌های نخل در حال از بین رفتن است.

تاثیر کاهش بارندگی، پایین آمدن سطح آب‌های زیرزمینی و به صورت کلی کم‌آبی نه تنها بخش بیرم را با مشکل کشاورزی رو به رو کرده، بلکه بالاتر از مشکل اهالی منطقه با بحران آب آشامیدنی به لحاظ کمیت و کیفیت مواجه شده‌اند؛ البته کم‌آبی این روزها مختص به بیرم نیست و برخی از استان‌های کشور را درگیر کرده که باید با فکر جدی و فرهنگ‌سازی از بحران دیگر شهرها جلوگیری کرد.

بحران آب در بیرم که با دریای خلیج فارس فاصله‌ای تقریبا ۱۲۰ کیلومتری دارد، مسئله‌ای با پیشنه طولانی ۲۰ ساله است و در سال‌های اخیر به یکی از اخبار مهم ملی تبدیل شده، اما در مقابل مسئولان استانی آنقدر که باید و شاید برای رفع آن اقدام نکرده و به وعده‌های کوتاه و بلند مدت اکتفا کرده‌اند. 

بهروز خوشنود دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان فارس در برنامه دادستان خبرگزاری دانشجو در این خصوص مطرح کرده بود: آخرین نامه‌هایی که در دست ما قرار دارد نشان دهنده این است که مجموعه شهرستان بیروم اعم از شورای شهر، بخشداری و امام جمعه خطاب به استاندار وقت فارس نامه‌ای می‌نویسند و مسئله بحران آب را هشدار می‌دهند و تقاضای رسیدگی می‌کنند، از سال ۹۳ به طور متوسط هر سال چندین بار خطاب به مجموعه استانداری نامه نوشته می‌شود، اما در وادی عمل اتفاقی خاصی نمی‌افتد و صرفا به نامه‌نگاری‌ها بسنده می‌شود.

آب بی‌کیفیت با طعم بحرانی از جنس سلامت

آنچه مشکل کم‌آبی بیرم را به وضعیت بحرانی نزدیک کرده، نه مشکلات کشاورزی و نه کمبود آب در این شهر است؛ گله مردم در خصوص معضل کم‌آبی و تاثیر آن در کشاورزی و نبود آب شرب، مهم و دردناک است، اما اهم این مسئله که شاید در اولویت بیشتری قرار دارد نداشتن کیفیت آب و حتی خطرناک بودن آن است که می‌تواند سلامت مردم را در کوتاه و بلند مدت با بیماری‌های جبران نشدنی مواجه کند.

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب قانون، تنها مرجع رسمی کشور است که وظیفه تعیین، تدوین و نشر استاندارد‌های ملی (رسمی) را برعهده دارد که با ذکر ویژگی‌هایی برای آب استاندار بودن آن را مشخص می‌کند.

آب استاندار باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

ویژگی‌های فیزیکی، وضعیت ظاهری (باید آب معدنی زلال و بدون ذرات معلق و رسوب باشد)، بو و مزه (آب معدنی باید عاری از بو و مزه نامطلوب باشد) و ویژگی‌های شیمیایی که باید حداکثر میزان مجاز فلزات سنگین و مواد شیمایی موجود در آب معدنی طبیعی مطابق با میزان خاصی باشد از جمله‌ی آن‌ها است.

این موسسه در تعریف آب آشامیدنی نوشته است «آبی که ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و رادیواکتیو آن در حدی باشد که مصرف آن جهت آشامیدن، عارضه سوئی در کوتاه مدت یا دراز مدت، برای سلامت انسان، ایجاد نکند».

حال با بیان این ویژگی‌ها و گزارش مردم در خصوص وضعیت آب بیرم در می‌یابیم بدون در نظر گرفتن قسم شیمیایی، آب این شهر از استاندارهای فیزیکی، وضعیت ظاهری، بو و مزه بی‌بهره است.

چرا که با یک نگاه ظاهری (آب آشامیدنی باید بدون هرگونه مواد خارجی قابل رویت با چشم غیرمسلح باشد، مانند: شن و روغن) به تصاویر و فیلم‌های تهیه شده از آب بیرم متوجه می‌شویم در برخی از چاه‌های مورد استفاده فضله حیوانات وجود دارد، رنگ آب موجود با رنگ طبیعی بسیار فرق می‌کند و در خصوص طعم آن دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان فارس می‌گوید «ما چند وقت پیش که بیرم بودیم متوجه شدیم آب چاه پنجم که در مدار گرفته تلخ است، ما وقتی آب را نوشیدیم آن را بیرون ریختیم و شرمنده مردم شدیم، ما یک لحظه آنجا بودیم، اما مردم در بیرم زندگی می‌کنند».

باز هم با چشم پوشی از ویژگی‌های فیزیکی، وضعیت ظاهری، بو و مزه که البته باید توسط مسئولان استان و شهرستان به جد رسیدگی شود، آنچه بسیار اهمیت دارد ویژگی شیمیایی این آب است که مردم بار‌ها در مصاحبه‌های خود اظهار کرده‌اند «آب بیرم دارای نیترات است».

ویژگی‌های آب نیتراته غیرسمی، چگونه است؟

طبق اعلام موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، نیترات جزو مواد شیمیایی غیر سمی است که بسیار خطرناک بوده در کوتاه مدت و بلند مدت دارای عوارض است و نباید از حد مجاز خارج شود.

نیترات رنگ، بو و مزه ندارد و تشخیص درصد آن از طریق آزمایشگاه ممکن است؛ چاه‌های فاضلاب شهری و صنعتی عامل اصلی افزایش نیترات و همچنین کودها، سیستم‌های سپتیک و عملیات ذخیره‌سازی یا پخش کمپوست منشا آن است؛ نیترات‌های معدنی اولیه که آب آشامیدنی را آلوده می‌کنند، نیترات پتاسیم و نیترات آمونیوم هستند که هر دو به طور گسترده‌ای به عنوان کود در کشاورزی استفاده و در آب‌های زیر زمینی راه پیدا می‌کنند و وارد چرخه آب مردم می‌شوند.

از آن جائی که نیترات در آب به صورت محلول وجود دارد روش‌های معمول تصفیه آب قادر به حذف آن نیست، از این‌ رو نیاز به آن دسته از روش‌های تصفیه پیشرفته می‌باشد که قادر به کاهش آلاینده های محلول هستند.

آب دارای نیترات چه خطراتی برای سلامت مردم دارد؟

شاید به ظاهر نشود نیترات آب بیرم را دید و متوجه شد، اما این ماده شیمیایی غیر سمی مردم را دچار عارضه‌هایی می‌کند که از روی این علائم می‌شود به علت آن پی برد؛ در این خصوص رئیسیان رئیس شورای اسلامی شهر بیرم در گفتگو با دانشجو تصریح کرد «الان دی‌سی چاهی که وارد مدار شده و مردم استفاده می‌کنند ۹ هزار است، معذرت می‌خواهم یعنی اگر حیوانی آن را استفاده کند می‌میرد، این آب یعنی کاملا غیربهداشتی و نیتراته و غیرقابل استفاده است»، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان فارس هم گفت «بخشی از مردم بیرم به دلیل نیتراته بودن آب چاه‌ها مبتلا به سرطان معده، روده و مثانه شده‌اند».

اولین خطرات نیترات درآب‌های آشامیدنی در دستگاه گوارش است، زیرا دستگاه گوارش انسان قابلیت آن را دارد که نیترات را به نیتریت تبدیل کند و این امر باعث جذب نیتریت در خون شده و در نهایت قابلیت حمل اکسیژن توسط گلبول‌های قرمز سلب می‌شود.

بیشترین خطر نیترات برای زنان باردار و شیرده، افراد مسن و کودکان زیر شش ماه دیده می‌شود، همچنین وجود نیترات آب باعث عارضه سندروم کودکان آبی یا متهموگلوبینمیا blue baby در کودکان می‌شود و امکان انتقال نیترات از شیر مادر به کودکان وجود دارد؛ بنابراین لازم است مادران از آب آشامیدنی با نیتریت بالا استفاده نکنند.

این ترکیبات سرطان‌زا می‌تواند باعث کاهش عملکرد غده تیروئید و یا بزرگ شدن غده تیروئید، سردرد و خواب آلودگی در افراد می‌شود؛ وجود نیترات آب باعث تنگی نفس، کم خونی و زردی در افراد، سقط جنین در زنان باردار و یا ناقص الخلقه شدن نوزاد، سرطان معده و غدد لنفاوی و کاهش ویتامین A در بدن است.

مسئولان گزارش نیتراته بودن آب را به مردم اعلام کنند 

دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان فارس در خصوص میزان سلامتی آب حلقه چاه جدید در بیرم و آزمایش صورت گرفته می‌گوید «چاه پنجم که مردم استفاده می‌کنند، نمونه گیری شده است و مصمم هستیم نتیجه بدون هیچگونه مسامحه‌ای به مردم اعلام شود تا اگر سالم بود استفاده کنند و اگر ناسالم بود فکر جدی‌تری را اتخاذ کنند».

آنچه از دید مسئولان استان و شهرستان نادیده گرفته شده توجه به کیفیت آب بیرم است، در سال‌های اخیر تامین آب از سد سلمان فارسی و انتقال از خلیج فارس بسیار مورد توجه بوده و کمتر کسی برای کیفیت تلاش کرده است؛ مسئولان باید کیفت آب بیرم را فدای کمیت نکنند و همانگونه که برای انتقال آب تلاش می‌کنند به بالا رفتن سطح کیفی در کوتاه مدت نیم نگاهی هم داشته باشند، چرا که بحث سلامت شهروندان در میان است.

حال باید منتظر بود تا جواب آزمایش چاه‌های جدید بیرم که نیترات و دیگر موارد شیمیایی به چه میزانی در آب وجود دارد به صورت عمومی اعلام شود، تا هم مردم و هم مسئولان تکلیف خودشان را بدانند.

بیشتر بخوانید:

نتیجه موفقیت آمیز مطالبات کارگران گروه ملی فولاد/ از آب‌ سرطان‌زا شهر بیرم تا وعده‌های سرخرمن ۲۰ ساله +‌ فیلم