به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، حجت الاسلام و المسلمین قنبریان در سخنرانی گرامیداشت شهید هنیه و بدرقه کاروان اربعین دانشجویی که در دانشگاه شریف صورت گرفت، به بررسی ارتباط بین وظیفه ما، اربعین و فلسطین پرداخت. وی اظهار داشت: این موضوع قطعی است که اولین زائر اربعین، جناب جابربن عبدالله انصاری و عطیه بوده‌اند. جابر انسان ممتازی است . او یک شیعه خالص است که تا امام باقر(ع) را درک کرده و از صحابه رسوال‌الله(ص) بوده است.
این استاد حوزه افزود: چنین فردی به عنوان یک فقیه اهل بیت از مدینه به راه می‌افتد تا برای اربعین، امام حسین(ع) را زیارت کند در حالی که هیچ کار دیگری در آن شهر نداشته است و این بسیار قابل توجه است.
حجت‌الاسلام قنبریان پیرامون نحوه صحیح برخورد ما با وقایع تاریخ اسلام توضیح داد: ما از طرفی همه باید سَلَفی بوده و مسائل را همانگونه که در سیره سَلَف بوده است، ببینیم. از سوی دیگر باید معاصریت را نیز لحاظ کرده و ببنیم ما در دنیای امروز با این شرایط سیاسی و اجتماعی، چه دستاوردی از تعالیم گذشته می‌توانیم داشته باشیم. اگر بین این دو نگاه، نسبت خوبی برقرار شود، استفاده ابزاری کنار خواهد رفت. اگر رابطه را با سلف قطع کردیم، اصالت از دست می‌رود. اگر رابطه را با کنون قطع کردیم، امتداد از بین خواهد رفت. گویی حسین بن علی(ع) را یک بار یزید شهید کرده است و بار دیگر دوستان او. این دوستان، اجازه جریان یافتن این تفکر را نمی‌دهند.
وی ادامه داد: دو طرف این موضوع، افراط و تفریط است. افراط یک طرف می‌شود اینکه امتداد امام حسین(ع) بشود ابزاری برای اینکه هرکسی را که خواستند جای شمر بنشانند و دیگری را جای حسین بن علی(ع) تا از آن استفاده ابزاری کنند. این کار در گروه‌بندی و دعواهای سیاسی انجام می‌شود. سوء استفاده و افراط دیگر، موضوع امتداد است. اینکه امام حسین(ع) را در سال 61 هجری حصر کرده و اجازه ادامه یافتن به او ندهند. بعضی از بزرگان تصریح کرده‌اند که این ظلم، کم‌تر از ظلم یزید نیست. چراکه امام حسین(ع) فرمودند فردی «مثل» من با فردی «چون» یزید بیعت نمی‌کند.
این استاد حوزه بیان کرد: نقطه اعتدال آن است که هم به آن اصالت و میراث توجه کنیم و مقداری که اقتضاء آن اصالت است را در زمان و مکان جاری سازیم.
حجت‌الاسلام قنبریان تصریح کرد: جابربن عبدالله انصاری و عطیه وقتی به اولین زیارت اربعین آمدند، هم مناسک گذاشتند و هم آن را معنا کردند. آن‌ها با منتقل کردن چهلم به این مکان، مناسک گذاری کرده و در ادامه، معنای آن را شرح دادند.
وی گفت: وقتی جابر در زیارت خود به شهدا رسید و سلام داد، سپس خطاب به آن‌ها گفت: «والله ما شریک هستیم در چیزی که شما به آن داخل شدید». آن‌ها در چه چیز داخل شدند؟ فعل عاشورایی اباعبدالله. عطیه از این اظهار جابر سوال می‌پرسد و می‌گوید چگونه ممکن است که ما در کار آن‌ها شریک باشیم؟ پاسخ این است که وقتی من می‌خواهم از آن موضوع استمرار تاریخی بگیرم، باید به چنین میراثی نگاه کنم و ببینم آیا آن میراث اجازه می‌دهد یا خیر.
این استاد حوزه با بیان اینکه اگر چهل روز بعد جابر می‌تواند بگوید که من در عاشورا شریک هستم، چهارصد سال بعد نیز کسی می‌تواند چنین ادعایی داشته باشد، اظهار داشت: زیارتی که جابر انجام داده است دارای یک بعد مناسکی و قدسی است و بعد دیگر آن، همین ادعای بزرگ سیاسی-اجتماعی است.
وی افزود: امیرالمومنین(ع) نیز چنین اظهاری داشته‌‌اند. ایشان در خطبه 12 نهج‌البلاغه این موضوع را درمورد جنگ خود بیان می‌کنند. وقتی امام علی(ع) اولین نبرد خود –جمل- را انجام می‌دهند، یکی از یاران ایشان به نزد می‌آید و می‌گوید: «ای کاش برادرم اینجا بود و پیروزی تو بر دشمنانت را می‌دید.» امیرالمومنین(ع) از او پرسید: «آیا میل برادرت با ما بود؟»؛ آن شخص تایید می‌کند. امام در پاسخ می‌فرمایند: «به تحقیق با ما است.» مکان، او را از ما دور کرده است اما اکنون با ما است. امام ادامه می‌دهد: «نه فقط برادر تو، کسانی که در زمان‌ها و مکان‌های آینده می‌آیند، در همین لشکر من هستند.» یعنی ممکن است هزار سال دیگر کسی متولد شود که در لشکر جمل باشد؛ نه در کاری مثل «جمل».
حجت‌الاسلام قنبریان تصریح کرد: جابر در پاسخ عطیه می‌گوید: «از رسول‌الله(ص) شنیدم که فرمودند: هر شخصی هر قومی را که دوست بدارد، با آن‌ها محشور است.» یعنی محبت و ارادت چیزی است که بعد زمان و مکان را در می‌نوردد. جابر همچنین در ادامه سخن رسول‌الله(ص) می‌گوید: «هرکسی عمل قومی را دوست داشته باشد نیز در عمل آن‌ها شریک خواهد بود.»
وی خاطرنشان کرد: اما از سویی این نکته گفته می‌شود که با چنین نگاهی، افراد از مسئولیت شانه خالی می‌کنند. حال باید چه گفت که تکالیف سنگین سیاسی-اجتماعی روی زمین نماند؟ به نظر من وجود همین دو راوی کافی است که ما فرق افراد دغدغه‌مند و افرادی که شانه خالی می‌کنند را بفهمیم. خودِ جابر، فرزند شهید است و پدرش در جنگ احد به شهادت رسیده بود. خود جابر نیز در این جنگ حضور داشته است. در مورد جابر می‌نویسند که او در 18 جنگ، رسول‌الله(ص) را همراهی کرده است. عطیه نیز کسی است که از مفسران قرآن و راوی فدک بوده است. وی در قیام مختار حاضر می‌شود. عطیه همچنین در قیامی که علیه مروانی‌ها انجام می‌شود نیز حضور داشته است.
این استاد حوزه گفت: ما باید در درجه اول، قدر میل و محبت خود به اهل بیت را بدانیم و در عین حال، ارزش آن را نیز پایین نیاوریم. نکته دیگر این است که بدانیم زیارت، به ویژه زیارت اربعین، در روز اول اینگونه و توسط چنین افرادی متولد شده است.
حجت‌الاسلام قنبریان بیان کرد: از نظر من اگر این نقل‌ها صحیح باشد، جور در نمی‌آید که کسی نسبت به بزرگترین ظلم امروزی ما بی‌تفاوت باشد و وارد حریم قدسی کربلا شود، زیارت کند و در عملِ سید مظلومان شریک شود. اگر امروز بتوان کسی را یزید نامید، قطعا اسرائیل است. شاید در مورد دیگران خیلی باید احتیاط کرد اما در مورد جنایت این رژیم هیچ شکی نیست که عمل آن‌ها از جنس کار یزیدی‌ها است.
وی افزود: امام حسین(ع) در خطبه منای خود گفته‌اند که ما برای امر به معروف و نهی از منکر آمده‌ایم و آمده‌ایم تا مظلومان از بندگان تو ایمنی پیدا کنند. چطور ممکن است شخصی نسبت به این جنایات در غزه بی‌تفاوت بوده و در جلب قلوب مومنین به این حادثه بزرگ کاری نکرده باشد و از آن سوی، ادعای همدلی با عاشورا را داشته باشد؟
این استاد حوزه با اشاره به اینکه ماجرای فلسطین در روزگار ما در جهان عرب و در جهان شیعه، به دو گونه متفاوت متولد شده است، توضیح داد: در جهان عرب، روز اول فلسطین و آزادی قدس با ناسیونالیسم عربی و چپ‌گرایی کمونیستی متولد شده و بعدا دغدغه‌مندی اسلامی به آن شکل و جهت داد. اما در ما شیعیان، ماجرای فلسطین و آزادی قدس، از اول با نگاهی دینی متولد شده و از ابتدا، زعمای شیعه پرچمداران آن بوده‌اند.