وزیر پیشنهادی علوم: توسعه کمیت بس است؛ به اندازه بسیاری از کشورهای بزرگ واحد آموزش عالی داریم/ مهاجرت دانش‌آموختگان و نخبگان یک قصه پرغصه است + فیلم

 به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو، حسین سیمایی صراف در نشست علنی صبح امروز (سه شنبه، ۳۰ مرداد ماه) مجلس شورای اسلامی در جریان تشریح برنامه‌ها و سوابق خود برای تصدی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گفت: سخنان خود را با قدرشناسی آغاز می‌کنم، قدرشناسی از تمام وزیران ادوار آموزش عالی از ابتدا تاکنون که امیدوارم میراث دار امینی برای زحمات و خدمات آنان باشم.

وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: نمایندگان با جدیت پیگیر مسائل کشور و حوزه‌های انتخابیه بوده و چالش‌های حوزه آموزش عالی را شناسایی کرده اند و خوشبختانه راه‌های قانونی و حقوقی مناسبی برای برخی از این چالش‌ها طراحی کرده اند که نمونه آن‌ها قانون برنامه هفتم توسعه بود که منابع و راهکار‌های مناسبی را برای رشد و بالندگی دانشگاه فراهم کرده است.

وی افزود: قانون جهش تولید دانش بنیان به خصوص مواد ۱۱ و ۱۳ منابع مالی در اختیار می‌گذارد، همچنین قانون جهش تولید مسکن راهکار مناسبی را برای تعیین مسکن دانشگاهیان فراهم نموده است البته در اجرا ظاهرا به برخی ابهامات برخورد کرد که ما نتوانستیم با تفسر حقوقی ابهامات مورد بحث را برطرف کنیم بنابراین از مجلس استفسار خواهیم کرد تا مشکل حل شود.

سیمایی صراف بیان داشت: برای بخش فرهنگی برای اولین بار بودجه مناسبی در نظر گرفته شده است که این بودجه به نحو مطلوب اختصاص داده شده است. بنده مفتخرم که فرزند نهاد علم بوده و تحصیل مستمر در دو نهاد علمی بودم و از اساتید علوم انسانی در دانشگاه‌های برتر کشور و حوزه‌های علمیه استفاده کرده و در محضر بزرگان حقوق، حکمت، فلسفه کسب فیض کرده ام.

وی ادامه داد: در تمام کمیسیون‌های مجلس اعلام داشتم که گفتمان این دوره آموزش عالی، گفتمان مسئولیت اجتماعی است که در ۴ سال آینده پژوهشگاه ها، دانشگاه‌ها و سایر مراکز دانشگاهی بیش از هر زمان دیگر مسئولیت اجتماعی خود را برعهده خواهند گرفت. دانشگاه‌ها معطوف به مسائل خواهد بود و نسبت به نیاز‌ها و مسائل حساس کشور توجه جدی صورت خواهد گرفت البته پیش نیاز مهم برای تحقق مسئولیت اجتماعی این است که کرامت انسانی دانش وران و دانشجویان را به رسمیت بشماریم.

وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری اضافه کرد: احترام به کسانی که در خدمت علم هستند باید صورت گیرد، نگرانی از معاش و معیشت با کرامت انسانی و کرامت دانشگاهیان سازگار نیست. وضعیت استاد و دانشجو اقتضا می‌کند که استدلال، آزادی پرسش گری و پاسخگویی را به رسمیت بشناسیم. البته برخی از مشکلات که در کمیسیون‌های مجلس بیان شد را بی توجه نخواهیم بود، اما لازم است که این چالش‌ها شناسایی و کارشناسی شود.

وی افزود: پیوند مناسبی میان تقاضا و عرضه در آموزش عالی وجود ندارد، همچنین انسجام ساختاری بین مراکز آموزش عالی با دستگاه‌های بهره بردار مشاهده نمی‌شود، از طرفی در حوزه مهارت ضعیف هستیم و با مدرک، بی مهارت به جامعه تحویل می‌دهیم لذا بازار، خریدار فارغ التحصیلان ما نیست. همچنین کثرت مهاجرت دانش آموختگان قصه پر غصه‌ای است که ما هزینه می‌کنیم، اما دیگران نفع آن را می‌برند.

سیمایی صراف اظهار داشت: وای به روزی که فقر منابع انسانی از فقر منابع اقتصادی پیشی بگیرد در حالی که منشا قدرت نرم و قدرت سخت متکی به منابع انسانی است. چالش دیگر نیز اقبال نسبت به علوم پایه و علوم انسانی با کاهش محسوسی مواجه است. در حوزه علوم تجربی ۶۵۰ هزار نفر تقریبا داوطلب داریم در حالی که حوزه علوم پایه و علوم انسانی نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر داوطلب هستند و با توجه به اینکه حوزه علوم انسانی و علوم پایه زیربنای توسعه می‌باشند باید توجه جدی به این مسئله شود.

وی گفت: متاسفانه پژوهش‌ها مساله محور نیستند چرا که کتابخانه‌ها و آرشیو‌ها پر از پژوهش‌های دانشگاهی و دولتی است که از محل بودجه عمومی تامین مالی شده اند، اما به جای ارایه راه حل برای مسایل کشور، تنها موجب ارتقای رتبه می‌شوند.

وی ادامه داد: همچنین در آینده نگری دچار ضعف قابل ملاحظه‌ای هستیم چرا که از روند علوم و فنون جهانی عقب مانده و سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی بسیار ناچیز است و اکنون به سختی به نیم درصد می‌رسد، البته اگر همین درصد هم تخصیص پیدا کند، در حالی که این سهم در برخی از کشور‌ها ۵ درصد است، ضمن آنکه زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی اهم از آزمایشگاه ها، ابزار‌های تحقیق و کتابخانه‌ها بسیار فرسوده شده‌اند و ابزار تحریم فشار مضاعفی را به نظام عالی کشور وارد کرده است.

وزیر پیشنهادی علوم با بیان اینکه سطح نشاط در دانشگاه‌ها بسیار پایین است، گفت: ایجاد این نشاط با افزایش سهم و نقش دانشجویان و اساتید در تصمیم‌گیری‌ها ممکن خواهد شد ضمن آنکه حال دانشجویان و اساتید خوب نیست، براساس تحقیقات انجام شده نزدیک به ۳۰ درصد آنها نیازمند خدمات روان درمانی هستند که هزینه بالایی نیز دارد.

سیمایی‌صراف با تاکید بر اینکه فهمیدن نسل Z مساله بسیار مهمی است و نباید واقعیت را انکار کرد، مطرح کرد: اگرچه مبتکر کرسی‌های آزاد اندیشی مقام معظم رهبری هستند، اما سوال این است ما چقدر فضای آزاد اندیشی را ایجاد کرده ایم.

وی با تاکید بر اینکه باید عالم بر زمان باشیم تا در گرداب اشتباهات نچرخیم، به راهکار‌های رفع این چالش‌ها اشاره کرد و گفت: اولویت‌های راهبردی همچون ارتقای کیفیت نظام آموزش عالی مساله بسیار مهمی است، در واقع توسعه کمی کافی است، چرا که ما به اندازه بسیاری از کشور‌های بزرگ به لحاظ کمی آموزش عالی داریم، هرچند این افتخار بزرگی است و دیگر کسی به دلیل فقر و دوری از مرکز از آموزش عالی محروم نمی‌ماند، اما سیطره کمیت بر کیفیت افزون شده است؛ لذا محور اصلی برنامه من ارتقای کیفیت آموزش عالی است.

وزیر پیشنهادی علوم ادامه داد: محور دوم تکیه بر مهارت افزایی از طریق باز نگری در برنامه‌های درسی است، بر این اساس تمامی مراکز آموزشی موظف می‌شوند بخشی از واحد‌های درسی خود را در قالب مهارت آموزی تعریف کنند و باید سهم مهارت حرفه‌ای طبق قانون برنامه به ۴۰ درصد برسد، همچنین باید بخش‌های اقتصادی در تربیت سرمایه‌های انسانی مورد نیاز خود مشارکت کنند.

سیمایی‌صراف همچنین افزود: بازنگری در ارتقای اعضای هیات علمی بر اساس اصول اصلی آموزش عالی مبحث دیگری است که مورد توجه بنده قرار دارد و آیین‌نامه‌های ارتقای اعضا باید با برنامه پیشنهادی منطبق باشد، به عنوان مثال نباید مقاله محوری صرف را در این ارتقا مد نظر قرار داد، همچنین ارتقای پژوهش و کیفیت بخشی آن در حل مشکلات کشور، ماموریت‌گرا کردن دانشگاه‌ها و افزایش سهم تحقیق از تولید ناخالص ملی از جمله محور‌های برنامه من برای وزارتخانه علوم به شمار می‌آید.

سیمایی با اشاره به اولویت‌های خود در وزارت علوم، گفت: جذب و نگهداشت دانش‌آموختگان؛ ابتدا باید عوامل مهاجرت را مورد بررسی قرار دهیم که یکسری عوامل مادی و یکسری عوامل غیرمادی دارد، عوامل مادی مانند معاش و معیشت و شغل مناسب و عوامل غیرمادی ناامیدی از آینده، احساس تبعیض و نقض کرامت است و ما باید این سوء تفاهم را برطرف کنیم. یکی از راهکار‌های جذب و نگهداشت نخبگان تسهیل فرآیند جذب آنها در دستگاه‌های علمی و اجرایی است.

وی با بیان اینکه در دنیای علم و حوزه نشر هم اکنون ۱۶۰۰ مجله در اختیار داریم که ۹۰۰ مجله آن در حوزه علوم انسانی و تنها از این میزان ۱۷۳ مجله نمایه بین‌المللی می‌شود، افزود: امیدواریم در طول دولت حداقل این میزان را به ۲۷۰ مجله برسانیم.

وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اهمیت دیپلماسی علمی تأکید کرد: این نوع دیپلماسی سودمندترین و سالم‌ترین نوع دیپلماسی بوده چرا که خواستگاه نخبگانی دارد و از عوام‌زدگی و سطحی‌نگری مبرا است. ما برای رسیدن به این مهم باید طرح‌های مشترک پژوهشی و فناورانه با کشور‌های دوست تهیه کنیم، ارتباطات علمی و تبادل استاد که یک تجارت بزرگ محسوب می‌شود و همچنین جذب دانشجویان خارجی که در قانون برنامه هفتم ۳۲۰ هزار نفر پیش‌بینی شده است.

سیمایی با اشاره به اهمیت حوزه فرهنگ در وزارت علوم عنوان کرد: ضمن تشکر از بودجه‌ای که برای دانشگاه‌ها اختصاص پیدا کرده در حوزه فرهنگی باید به ترویج ارزش‌های دینی و اخلاقی و در راستای افزایش انسجام ملی هویت ملی و روحیه مقاومت، گسترش روحیه جهاد و ترویج فرهنگ دفاع مقدس توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

وی خاطر نشان کرد: برای اقتصاد آموزش عالی برنامه ویژه‌ای دارم کما اینکه در گذشته هم مقابله‌ای پیرامون این مسئله منتشر کردم. در حوزه زیرساخت‌ها نیز تقویت آنها از اولویت‌های بنده بوده و تسهیلات قانونی که برای تأمین مسکن فراهم شده به شدت دنبال خواهیم کرد و شرط بنده برای موفق شدن در حکم هر رئیس دانشگاهی این خواهد بود که موضوع مسکن را دنبال کرده و با زمان‌بندی مشخص گزارش ارائه کنم و اگر ابهام قانونی وجود دارد از مجلس استفسار خواهیم کرد.

وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری افزود: بنده را هیچ یک جناح‌های سیاسی معرفی نکرده و آقای عارف به بنده تأکید کردند که وامدار هیچ کسی نیستم چرا که خودم بالا آمدم لذا ضمن احترام به همه گرایش‌های سیاسی، مشی بنده مطابق با سوابقم اعتدال بوده و افرادی که به کار گرفتم نیز از همه گرایش‌های سیاسی با صلاحیت‌های علمی، تخصصی و اعتدال‌گرایی بوده است. در حوزه بورسیه‌ها نیز بنده عضو شورای عالی بورسیه نبودم، بنده در رابطه با امر به معروف در روز عاشورا نیز عنوان کردم جوانان حداقل رابطه‌شان با سید‌الشهدا را باید حفظ کنند و این اعتقاد بنده بود که امام حسین (ع) برای همه افراد است.

سیمایی با بیان اینکه از نمایندگانی که در کمیسیون‌ها برنامه‌های بنده را شنیده و بنده را راهنمایی کردند تشکر می‌کنم، افزود: از نمایندگانی که در نطق‌های رسمی و مذاکرات اظهار موافقت کردند، سپاسگزارم و از مخالفان هم به جد سپاسگزارم. امیدوارم همیشه اشکالات و مشکلات را به ما گوشزد کنید و بنده در سابقه پارلمانی خود نشان دادم که گوش شنوایی هستم.