وقتی طراحی «شام آخر» مقاومت روی دست شام آخر داوینچی بلند می‌شود/ نگاهی گذرا به قدرت پهپادی حزب الله لبنان

به گزارش گروه امنیتی دفاعی خبرگزاری دانشجو، ضربه به دشمن از فاصله دور، از دیرباز یکی از استراتژی ثابت فرماندهان بوده است. منجنیق از اولین نمونه تسلیحات دوربردی است که در ساختار رزم ارتش‌ها عملیاتی شد. چرایی تدوین استراتژی حمله دوربرد را باید در استراتژی «پیروزی با بیش‌ترین آسیب به دشمن و کمترین هزینه به خودی» جستجو کرد.

با نیم نگاهی به تاریخ نظامی در می‌یابیم که تسلیحات دوربرد مختلفی ذیل این اصل استراتژیک ساخته شدند. چه منجنیق‌های دوران باستان چه موشک‌های «وی ۲» ارتش آلمان نازی همگی با هدف ضربه دوربرد به دشمن بدون درگیری مستقیم نیرو‌ها توسعه پیدا کردند.

امروزه تسلیحات دوربرد بدون سرنشین به دو دسته موشک و پهپاد تقسیم می‌شوند؛ تجربیات جنگ سوریه، قره‌باغ و اوکراین نشان داد پهپاد‌ها در ۳ ماموریت شناسایی، انتحاری و رزمی می‌توانند معادلات صحنه نبرد را عوض کنند.


اولین باری که مردم ایران با پدیده بدون سرنشین‌ها آشنا شدند فیلم جذاب «مهاجر» ساخته ابراهیم حاتمی کیا بود که اهمیت استفاده عملیاتی از پهپاد‌ها را نشان داده بود.


توسعه پهپاد‌های رزمی از زمان جنگ تحمیلی در ایران آغاز شد و تا همین امروز ادامه دارد. پروژه توسعه یگان پهپاد در کشور موفق بود و امروزه ایران یکی از قطب‌های پهپادی دنیا محسوب می‌شود؛ ژنرال مکنزی فرمانده پیشین سنتکام قدرت پهپادی ایران را اینگونه توصیف می‌کند:
«طی ده سال گذشته، ایران ذخایر پهپادی، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک خود را به طور چشمگیری افزایش داده است؛ تا جایی که در این زمینه از کشور‌های همسایه پیشی گرفته است.

این به معنی یک جنگ هوایی با ترکیبی از سلاح‌ها است، زیرا از پهپاد‌ها می‌توان برای نابودی سیستم‌های رادار دشمن قبل از حمله موشکی بالستیک به آنها استفاده کرد.

در حال حاضر امریکا و شرکایش در منطقه از توانایی مقابله با پهپاد‌های ایران عقب مانده اند.

در حال حاضر تهران به دلیل امتیاز پهپاد هایش دست برتر را دارد و من شخصا احترام زیادی برای ایرانی‌ها و برنامه پهپادی و موشکی آنان قائلم چراکه در ۱۰ سال گذشته فداکاری‌های زیادی در ایجاد این سامانه‌ها انجام داده اند.»

نکته حائز اهمیت در مورد توسعه پهپاد‌های ایرانی، اشتراک‌گذاری تکنولوژی‌های به دست آمده از تحقیقات با مهندسین محور مقاومت است. در کلیپ زیر که در ۲۰ مهر ۱۳۷۸ ضبط شده است شهید نصرالله را مشاهده می‌کنید که در معیت سردار حاج قاسم سلیمانی از یک پهپاد انتحاری از خانواده مهاجر بازدید می‌کند.

بخشی از تکنولوژی پهپاد‌های ایرانی از همان زمان به مهندسین لبنانی رسید و هسته اولیه پهپادسازی حزب الله بنیان گذاری شد.

از جنگ ۲۰۰۶ که حملات مقاومت به اسراییل اوج گرفت، پهپاد‌های عملیاتی حزب الله پا به عرصه وجود گذاشتند و عملیات‌های مختلفی را انجام دادند (عموما انتحاری) و یکی از برگه برنده‌های حزب الله در اثنای درگیری‌ها با رژیم صهیونیستی رو شد.

پس از پایان جنگ ۲۰۰۶ و تثبیت حزب الله در منطقه، ساختار پهپادی حزب الله توسعه فزاینده‌ای را تجربه کرد و شکل کامل‌تر و پیچیده تری به خود گرفت.

پس از عملیات طوفان الاقصی، درگیری‌هایی در منطقه مرزی لبنان و رژیم صهیونیستی رخ داد و طی آن حملات وحشیانه‌ای از سوی نیروی هوایی و توپخانه رژیم آغاز شد.

همزمان با بمباران غزه و جنایات ضد انسانی مانند بمباران بیمارستان شفا، در جبهه شمال هم اسراییل جنایات حقوق بشری مختلفی را رقم زد از حمله به غیر نظامیان تا حمله به خبرنگاران رسمی به منظور جلوگیری از انتشار جنایت‌های ضد انسانی تنها بخشی از قربانیان حملات غیر قانونی صهیونیست‌ها بودند.


پس از شروع درگیری‌های مرزی و حملات اسرائیل به داخل لبنان موج جدید درگیری آغاز شد و دوباره پهپاد‌های حزب الله و یگان‌های توپخانه‌ای مناطق مختلف سرزمین‌های اشغالی را زیر آتش بردند. با افزایش درگیری‌ها و آغاز فاز ترور و تهاجم زمینی به لبنان متقابلاً حملات حزب الله به پادگان‌های نظامی افزایش پیدا کرد.

مهمان ناخوانده‌ای که درست لحظه صرف شام رسید!

شب روز ۱۳ اکتبر معادل ۲۲ مهر امسال بود که خبر یک حمله پهپادی دقیق و نقطه زن به صدر اخبار دنیا تبدیل شد، پهپاد‌های نقطه زن حزب الله پس از عبور از سامانه‌های پدافندی گنبد آهنین و جنگنده‌های رهگیر اسرائیلی سالن غذاخوری تیپ گولانی را در حیفا هدف قرار دادند.

حمله نقطه زنی که به هلاکت لحظه‌ای ۴ سرباز اسرائیلی و زخمی شدن بیش از صد نفر منجر شد؛ مطابق اعلام رسانه‌های اسراییلی حال ۸ نفر از زخمی‌ها وخیم است.

سوال مطرح، چگونگی رد شدن این پهپاد‌ها از سد گنبد آهنین و ساختار پدافندی رژیم و تاکتیک حزب الله برای این عملیات موفق است. در فاز اول این حمله، پهپاد‌ها با عبور از روی سطح دریا به جای خط پرواز معمول از جنوب لبنان، نیروی هوایی رژیم را غافلگیر کردند. همزمان با پرواز پهپاد‌ها یگان‌های راکتی با شلیک راکت به مناطق استقراری گنبد آهنین، پدافند رژیم را درگیر کردند.

جنگنده‌های رهگیر هم که به منظور رهگیری پهپاد‌ها به پرواز آمدند، همزمان سامانه‌های پدافندی رژیم هم به منظور رهگیری پهپاد‌ها فعال می‌شود. پس از اطلاع اپراتور پهپاد حزب الله از فعال شدن واحد‌های دفاعی، ارتفاع پروازی خود را کم می‌کند و روی سطح آب پرواز می‌کند. کم کردن ارتفاع یکی از راهکار‌های کلاسیک برای جلوگیری از کشف و رهگیری است.

استفاده از تاکتیک پرواز در ارتفاع پست، موفق بود و اپراتور حزب الله موفق شد بدون اینکه حتی آژیر‌های خطرفعال شود پهپاد را به محل غذاخوری پادگان تیپ گولانی که محل تجمع صهیونیست‌ها بود برساند. فارغ از موفقیت عملیاتی، رصد و اشراف اطلاعاتی حزب الله حائز اهمیت است چرا که پهپاد دقیقا در زمان صرف شام و مکان غذاخوری (تجمع) برخورد کرده است.

البته اشراف اطلاعاتی حزب‌الله مسئله جدیدی برای اسرائیل نیست و پهپاد‌های شناسایی حزب الله بار‌ها عملیات‌های مختلفی را روی آسمان مناطق اشغالی انجام دادند که فقط در یک مورد بیش از ۹ دقیقه تصاویر بروز از چینش تسلیحاتی وموقعیت بخش‌های مختلف پادگان‌های اسراییل در منطقه حیفا منتشر کرد.

مطمئناً این تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های اطلاعاتی حزب الله بوده است (که قابل انتشار بوده است) وسطح پایش اطلاعاتی بالاتر از کلیپ‌های منتشره توسط روابط عمومی است. شدت این حمله به اندازه‌ای بالا بوده که رسانه‌ها از آن به عنوان مهلک‌ترین ضربه به ارتش اسراییل بعد از طوفان الاقصی یاد کردند. به دلیل سانسور شدید در اسرائیل و اعمال قدرت ارتش بر رسانه‌ها اجازه انتشار فیلم و کلیپ از داخل محل هدف قرار گرفته توسط رسانه‌ها داده نشد و به تصاویر منتشره توسط خود ارتش بسنده شد. واحد پهپادی حزب الله در در جنگ اخیر تا الان بیش از ۱۴۸ عملیات علیه اسرائیل انجام داده است.

حزب الله از چه پهپاد‌هایی برای مقابله با اسرائیل استفاده می‌کند؟

توسعه پهپادی حزب الله به بعد از جنگ ۲۰۰۶ برمیگردد و انواع مختلفی از پهپاد به صورت کاملا بومی و توسط مهندسان حزب الله تولید شدند.

هر چند زرادخانه پهپادی حزب الله پرتعداد و متنوع است، اما پهپاد اصلی ماموریت‌های اطلاعاتی این نیرو خانواده هدهد و پهپاد‌های رزمی این نیرو شامل دو خانواده مرصاد و ابابیل می‌شوند که در طراحی آنها از پلتفرم دو پهپاد ایرانی مهاجر و ابابیل الهام گرفته اند.

معرفی خانواده هدهد
این خانواده پهپادی در دنیا به شاهد ایکس شناخته می‌شوند. شاهد ایکس در واقع یک پلتفرم ایرانی است که کشور‌های محور مقاومت هر کدام نمونه مخصوص خود را با توجه به پلتفرم آن ساخته اند.

دلیل نام گذاری با نام شاهد ایکس، حضور چند ساله این پهپاد در ایران و کشور‌های دیگر بدون اعلام اسم آن است. شاهد اسم عام برخی پهپاد‌های معروف ایرانی است (تولیدی صنایع شاهد) و ایکس به دلیل ماهیت گمنام آن است.

پهپاد هدهد از پلتفرم این پهپاد استفاده میکند. به دلیل استفاده از موتور پیستونی به جای موتور جت، عملیات این پهپاد در سرعت و ارتفاع پایین پرواز میکند که کشف و رهگیری آن را سخت میکند. هدهد عمده پایگاه‌های اسراییل را مورد شناسایی قرار داده است و سالم به پایگاه مبدا خود برگشته است.

خانواده مرصاد
دو پهپاد مرصاد ۱ و ۲ که از اوایل دهه نود در حزب الله عملیاتی هستند. مرصاد ۱ از پلفترم ابابیل بهره میبرد و مرصاد ۲ از پلتفرم مهاجر ۴ ایرانی بهره میبرد. همچنین نمونه ارتقایی از پهپاد مرصاد ۱ تولید شده است که بر اساس پلتفرم پهپاد ابابیل تی ایرانی بوده است. این نسخه سنگین‌تر است و قابلیت تسلیح به راکت و موشک‌های سبک (مشابه موشک‌های دوش پرتاب) هم دارد. این نسخه تا ۳۷۰ کیلومتر برد دارد.

خانواده ابابیل (نمونه بازطراحی شده)
این خانواده هم مانند مرصاد ۱ توسعه یافته پهپاد ابابیل ۲ ایرانی هستند و متنوع‌تر هستند. در واقع با تغییر موتور، سرجنگی انفجاری، اضافه کردن سیکر یا اپتیک به آنها نمونه‌های جدیدی متناسب با درخواست یگان‌های عملیاتی تولید می‌شود. ابابیل‌های لبنانی از نظر ظاهری مشابه ابابیل ۲‌های ایران ولی از نظر فنی تفاوت‌های بسیار دارند.

نام قاتل مخوف ارتش بچه‌کش‌ها چیست؟

راجع به ماهیت پهپاد انتحاری مورد استفاده هم اختلاف نظر‌هایی وجود دارد.

مقامات اسرائیل از پهپادی به نام صیاد ۱۰۷ نام می‌برند. تا به حال گزارشی از این پهپاد منتشر نشده است و چنین نامی در تولیدات حزب الله و محور مقاومت دیده نشده است. البته ممکن است صیاد ۱۰۷ کد عملیاتی یکی از پهپاد‌های موجود در سازمان رزم باشد و اگر ادعای رژیم را در نظر بگیریم به نظر می‌آید با پهپاد جدیدی که توسط مهندسان بومی حزب الله تولید شده است طرف هستیم.

از طرف دیگر، عمده رسانه‌ها از پهپاد مصاد ارتقایی نام میبرند که از دهه هشتاد در سازمان رزم حزب الله فعال است و نمونه‌های مختلفی از آن موجود است. مرصاد ارتقایافته از پلتفرم ابابیل تی ارتقایی ایرانی بهره میبرد و مهندسین یمنی هم خانواده پهپادی قاصف ۲ را از روی پلتفرم ابابیل ۲ توسعه دادند.

استفاده از نمونه ارتقایی پهپاد مرصاد نسبت به باقی فرضیه‌ها محتمل‌تر است. این نسخه قابلیت پروازی بیشتری دارد و نسبت به نمونه اولیه سنگین‌تر است.

همچنین قابلیت تسلیح به راکت هم دارد. با توجه به چند نقطه‌ای بودن انفجارها، مشخصا فارغ از انفجار خود پهپاد انتحاری، انفجار‌های دیگری هم به واسطه پهپاد انجام شده است.

مشخص نیست این انفجار‌های چندباره ناشی از عملیات این نسخه ارتقایی از مرصاد، مشابه انفجار نمونه‌های یمنی (قاصف ۲ K)، به صورت سرجنگی ترکشی است یا پرتاب راکت صورت گرفته است.

عملکرد سرجنگی ترکشی به این صورت است که در ده متری بالای سر هدف منفجر می‌شود و ترکش‌های ان تا قطر ۸۰ متر و عرض ۳۰ متر عرض میرسد (اگر انفجار را مشابه نمونه تولیدی یمن در جنگ با عربستان در نظر بگیریم).


دیگر فرضیه هم تجهیز مرصاد‌های حزب الله به راکت‌های سبک است که پهپاد قبل از اصابت راکت‌ها را داخل غذاخوری شلیک کرده است. برخی رسانه‌های صهیونیستی به احتمال شلیک جداگانه راکت توسط پهپاد انتحاری قبل از برخورد اشاره کردند. به دلیل عدم انتشار تصاویر دقیق از داخل غذاخوری تصاویری از بقایای راکت‌ها یا پهپاد منتشر نشده تا بتوان اظهار نظر دقیق کرد ولی گزینه نمونه انتحاری به همراه راکت‌های اس ۵ محتمل‌تر است.

تصویربازسازی شده گرافیکی توسط ضد انقلاب از نمونه ارتقایی مرصاد (ابابیل) مسلح به دو راکت اس ۵

پس از این عملیات حزب الله طی بیانیه‌ای خطاب به رژیم صهیونیستی بیان کرد: به دشمن گوشزد می‌کنیم که آنچه که امروز (حمله به تیپ گولانی) شاهد بوده، تنها بخش کوچکی از حملاتی خواهد بود که باید منتظر آن باشد.

این بیانیه افزود: دست به عملیاتی ویژه و ترکیبی با موشک و پهپاد به سوی مناطقی از عکا و حیفا زدیم به صورتی که پهپاد‌ها از رادار‌ها گذشتند و به پادگاه آموزشی تیپ گولانی در بنیامینا رسیدند.

هدف از این حمله آن بود که دشمن را ادب کنیم و پاره‌ای از توان خود را در هر زمان و مکانی که بخواهیم به دشمن نشان دهیم.

حزب الله افزود: تعدی به شهروندان ما سبب خواهد شد که حیفا مانند کریات شمونا در شمال فلسطین اشغالی در تیررس موشک‌های ما قرار داشته باشد.

دشمن با خود گفته بود که پس از ترور فرماندهان و رهبران ما، دیگر قادر نخواهیم بود این رژیم را تهدید کنیم.

حزب الله تأکید کرد که اگر دشمن بخواهد به تعدی خود علیه مردم لبنان و غزه ادامه دهد، حملات به آن شدت خواهد گرفت.

با توجه به حجم بالای تولیدات پهپادی حزب الله که بار‌ها این مسئله توسط مقامات رژیم هم ابراز شده، این تغییر تاکتیک تهاجمی برای اسرائیل بسیار پرهزینه است.

به لطف کمک‌های بی‌امان آمریکا، انگلیس، فرانسه و اردن، برای رژیم صهیونیستی یک پوشش راداری-پدافندی سنگین در منطقه ایجاد شده است تا مانع از عملیات نقطه‌ای پهپاد‌های مقاومت در داخل اراضی قدس اشغالی شود.

با توجه به اقدامات ضد انسانی و جنگ طلبانه رژیم به نظر می‌رسد تعداد عملیات‌های پهپادی محور مقاومت افزایش یابد و پدافند رژیم و متحدانش هم در مقابل این حملات کارساز نیست و اسراییل به سیبل پهپاد‌های رزمی انتحاری مقاومت تبدیل شده است.

نوشته: سیدنویدرضا موسوی